Politieke arm ETA legt bom onder 'vredesgesprekken'
Als de Spaanse regering het radicale Baskische Batasuna niet opnieuw legaliseert, kan dat de gesprekken tussen de terreurbeweging ETA en Madrid op de helling zetten, zo waarschuwt de politieke arm van de afscheidingsbeweging.
Door Lode Delputte
BRUSSEL l Premier Zapatero legt weliswaar goodwill aan de dag, zo heet het bij Batasuna, maar de arrestatie van enkele partijleiders kan mogelijk roet in het eten gooien.
De Spaanse socialisten zoeken voorzichtige toenadering tot Batasuna, de buiten de wet gestelde radicaal nationalistische partij die voor de politieke arm van de ETA doorgaat.
Op 24 maart dit jaar heeft het door de ETA aangekondigde, permanente staakt-het-vuren voor een politieke coup de théâtre gezorgd. Sindsdien ziet het ernaar uit dat de terreurbeweging en de Spaanse regering werkelijk over ontwapening willen praten, en hebben op de conservatieve en centralistische Partido Popular (PP) na alle politieke actoren in Spaans-Baskenland gepleit voor een brede dialoog, waarbij ook Batasuna betrokken zou worden.
Eergisteren had de voorzitter van de Baskische afdeling van de Spaanse socialisten (PSOE), Patxi López, al gezegd dat hij met Batasuna aan tafel wou gaan zitten. Gisteren gaf de nationale PSOE-voorzitter, José Blanco, hem carte blanche, onderstrepend dat het wel de bedoeling was de verboden partij diets te maken dat ze zich aan de Spaanse partijwet moet houden. En de terreur dus eens en voorgoed en in duidelijke bewoordingen moet veroordelen.
De toenadering van de PSOE tot Batasuna wekt alvast de toorn op van de PP-oppositie, die van "verraad" gewaagt, omdat socialisten en conservatieven onder de vorige regering een antiterreurakkoord gesloten hadden dat een soort 'samen uit samen thuis'-beleid stipuleerde.
Voor een krachtdadige veroordeling van het geweld door Batasuna was het water de jongste maanden nog te diep. Ook verschenen vier belangrijke leden van Batasuna gisteravond voor het Hooggerechtshof in Madrid, onder hen de zopas nog tot een dwangsom veroordeelde Arnaldo Otegi. Hun arrestatie, waar Batasuna ernstig rekening mee hield, zou de dialoog kunnen blokkeren, en komt de regering-Zapatero dus eigenlijk slecht uit.
Op een persconferentie in Brussel, bedoeld om Europees engagement los te weken voor de Spaans-Baskische dialoog - "Europa dat zopas de door een referendum verkregen onafhankelijkheid van Montenegro erkende" - gaf Joseba Álvarez van Batasuna toe dat de socialistische regering goodwill aan de dag legt.
Maar, zo beklemtoonde het partijbestuurslid dat zich vandaag op zijn beurt in Madrid moet verantwoorden, de weg is nog lang. "Als een partij die (op het hoogtepunt van haar populariteit eind de jaren negentig, LD) 15 procent van het electoraat vertegenwoordigt niet bij politieke gesprekken wordt betrokken, als die partij ook voortdurend aangevallen wordt en niet eens wettelijk kan vergaderen, dan hebben we een probleem."
Bang dat de ETA koudwatervrees krijgt of dat de discussie over Batasuna de zaak zou doen verzanden, zegt premier Zapatero nu dat hij de gesprekken wil versnellen.
De ETA werd in de jaren zestig opgericht. Bij terreuraanslagen en gewapende acties kwamen alles samen meer dan 800 mensen om het leven. Onder de rechtse regering-Aznar was de patstelling in Spaans-Baskenland totaal. Zowel de regering-Zapatero als de ETA lijken die situatie te willen doorbreken.
Sinds het duurzame bestand van de afscheidingsbeweging in maart was ook de toon van Batasuna gemilderd.
'Als een partij met 15 procent van de kiezers niet eens wettelijk kan vergaderen, is er een probleem'Premier Zapatero wil de dialoog met de Baskische afscheidingsbeweging versnellen