Het gaat plots weer goed met de 'uitgestorven' slechtvalk
Het gaat opvallend goed met de slechtvalk in Vlaanderen.
In 1973 was de roofvogel volledig uitgestorven, maar nu is de populatie sterker dan ooit.
De slechtvalk maakt zijn comeback compleet. In 1973 was de roofvogel nog officieel uitgestorven in Vlaanderen, vorig jaar telden Vogelbescherming Vlaanderen en het Fonds voor Instandhouding van Roofvogels (FIR) maar liefst 105 jongen, met een nestgemiddelde van drie jongen per succesvol broedsel.
Daarmee wordt 2012 uitgeroepen tot een recordjaar. Volgens Jan Rodts, algemeen directeur van Vogelbescherming Vlaanderen, speelt de dankbare stadsomgeving daarin een grote rol. "Steden en gemeenten zijn vragende partij." De roofvogels jagen namelijk uitsluitend op vliegende prooien, zoals stadsduiven.
"In het verleden is er al veel geld uitgegeven om de overpopulatie van stadsduiven aan te pakken, maar de slechtvalk pakt het duivenprobleem op een kosteloze en diervriendelijke manier aan." In Antwerpen is de dichtheid het grootst met 24 aanwezige broedparen. De vogels broeden er in slechtvalkkasten die vooral in het havengebied geplaatst zijn, maar ook in het stadscentrum zoals op de politietoren op de Oudaan en op de Boerentoren.
Een nestkast wordt meestal op zo'n tachtig meter hoogte geplaatst en is goed geïsoleerd zodat de eieren niet afkoelen of stukgaan. Deze nestkasten hebben de populatie van de slechtvalk letterlijk terug op de kaart gezet, volgens Jan Rodts.
Spontaan broeden
Nadat het dier in 1973 uitstierf in Vlaanderen, zorgde de eerste nestkast in 1995 ervoor dat de roofvogels op een natuurlijke manier terug naar België kwamen. "Daarna zijn er zo veel meer nestkasten bijgeplaatst waardoor broedkoppels spontaan weer begonnen te broeden." Het gaat momenteel zelfs zo goed dat Rodts vermoedt dat de populatie sterk genoeg is om op eigen benen te staan.
Het wordt stilaan tijd om te bekijken of we nestkasten zouden bijhangen of de populatie gewoon zijn gang laten gaan." Of er dan geen gevaar is voor overpopulatie in de stad? "Nee, de slechtvalken hebben een jachtteritorium. We mogen de nestkasten ook niet te dicht bij elkaar plaatsen want dan zullen de vogels elkaar in de pluimen vliegen."
Rodts wijst wel op het mogelijke gevaar van te veel nestkasten. "We mogen Vlaanderen niet volhangen. Slechtvalken jagen op vliegende prooien en vallen dus ook beschermde en zeldzame vogelsoorten aan. Vooral bij natuurreservaten waar andere vogels broeden, zou dat een probleem kunnen vormen."
Ook voor de kerkuil was 2012 bijzonder succesvol. Vogelbescherming Vlaanderen spreekt van een topjaar. Na 2007 is het met 902 broedgevallen het beste broedseizoen ooit.
Volgens Jan De Rodts is dat te danken aan de hoge muizenstand en de veilige nestkasten. "Kerkuilen broeden nauwelijks nog in kerken, 80 procent maakt gebruik van de nestkasten. De kieren en spleten van kerken waarin zij normaal gezien broeden, worden nagenoeg allemaal dichtgemaakt tegen broedende stadsduiven en kauwen. Als je morgen alle kerkuilnestkasten zou weghalen, stuikt de hele Vlaamse broedpopulatie in elkaar als een kaartenhuisje."
De populatie van de bruine kiekendief gaat in Vlaanderen en Brussel dan weer sterk achteruit. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) maakte de broedcijfers voor 2011 en 2012 bekend. "In 2011 en 2012 hadden we in Vlaanderen 80 tot 90 zekere broedgevallen, waarvan 30 procent mislukte", aldus Anny Anselin (INBO). Samen met een aantal partners bekijkt het INBO hoe ze hierin verandering kunnen brengen.