Dalai lama haalt zwaar uit naar China op vijftigste verjaardag Tibetaanse opstand
'Leven in Tibet is hel op aarde'
Op de vijftigste verjaardag van de Opstand van Lhasa (1959) heeft de dalai lama scherp uitgehaald naar China. Volgens de Tibetaanse leider (73) is het leven in zijn door China gecontroleerde geboorteland 'een hel op aarde'.
DOOR LODE DELPUTTE
Lhasa l De woorden van de dalai lama, voor tienduizend toehoorders in de ballingenstad Dharamsala, in India, waren ongebruikelijk hard aan het adres van Peking.
De dalai lama noemde het leven in zijn geboorteland "een hel op aarde". Ook had hij het over het "niet vertelde leed" van zijn volk en beschuldigde hij de Chinese regering ervan "een klimaat van angst" te hebben geïnstalleerd. De dalai lama herhaalde ook de eis dat Tibet "legitieme en betekenisvolle autonomie" zou krijgen.
"Vandaag zijn de religie, taal en identiteit die achtereenvolgende generaties Tibetanen dierbaarder was dan hun eigen leven, met uitsterven bedreigd", zei de lama nog. "De Tibetanen worden beschouwd als criminelen die de dood verdienen."
De geestelijk-politiek leider bracht dan ook hulde aan de "honderdduizenden volksgenoten" die hun verzet tegen Peking niet hebben overleefd en aan de destructie van het religieuze en intellectuele erfgoed. "Veel ontwikkelingen en infrastructuur die officieel vooruitgang creëren, streven in werkelijkheid de politieke doelstelling na Tibet Chinees te maken", aldus de dalai lama.
In de aanloop naar de toespraak van de dalai lama hadden tientallen, in zwarte rouwgewaden getooide Tibetaanse jongeren de opstand van 1959 met zang en muziek herdacht. Ook werd de Tibetaanse hymne gezongen en werd stilgestaan bij de slachtoffers die een jaar geleden vielen, toen de Chinese autoriteiten enkele tientallen betogingen hardhandig neersloegen.
Vreedzaam samenleven
Toch drukte de Tibetaanse leider ook op de noodzaak van Chinees-Tibetaanse samenwerking "voor ons beider welzijn". Nogmaals beklemtoonde hij dat het de bedoeling is dat het Tibetaanse volk vreedzaam kan leven "binnen het kader van de Volksrepubliek China". Maar de dalai lama betreurt ook dat "China niet afdoende geantwoord heeft op onze eerlijke inspanningen" - een verwijzing naar zijn gematigde aanpak waarbij Tibet zijn soevereiniteitsaanspraken laat varen in ruil voor verregaande autonomie.
China gewaagt terzake van "verkapte onafhankelijkheid". Ook gisteren noemde een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking de toespraak van de dalai lama "leugens". "Zijn kliek haalt goed en slecht door elkaar. De democratische hervormingen (onder Chinees bestuur) zijn de breedste en diepste uit de Tibetaanse geschiedenis."
Overigens houdt China op 28 maart, de dag waarop het vijftig jaar geleden de Tibetaanse regering ontbond, een 'Dag voor de Emancipatie van Horigen', een verwijzing naar het Chinese standpunt dat het Tibet toen van zijn zelf opgelegde, archaïsche feodaliteit bevrijd heeft.
In de Tibetaanse gebieden zelf heeft China intussen scherpe veiligheidsmaatregelen uitgevaardigd, bedoeld om mogelijke rellen op de vijftigste verjaardag in de kiem te smoren. Aan persbureau Reuters zeiden monniken die onder meer in het protest een jaar geleden nog een rol gespeeld hadden, dat ze onder toezicht stonden. De Chinese oproerpolitie was nadrukkelijk aanwezig op grote wegen her en der in Tibet. Buitenlandse journalisten werd de toegang tot delen van de provincies Sichuan, Gansu en Qinghai ontzegd.
Mogelijk is het verrassend radicale discours dat de dalai lama gisteren hanteerde, een tegemoetkoming aan de groeiende groep Tibetaanse ballingen die zijn verzoenende houding als onproductief beschouwt. Op een belangrijke ballingenbijeenkomst vorig jaar werd de 'middelweg' herbevestigd als te volgen lijn, zij het dat bij velen het geduld stilaan opraakt.
Dalai lama:
De Tibetanen worden gezien als criminelen die de dood verdienen
n De dalai lama: 'Vandaag zijn onze religie, taal en identiteit met uitsterven bedreigd.'