Einde van een (politieke) haat-liefderelatie
N-VA-kopman Bart De Wever houdt morgen een afscheidsrede op de begrafenis van Marie-Rose Morel. De twee hebben een opgemerkt brokkenparcours achter de rug: van boezemvrienden tot gezworen politieke vijanden, en net op tijd weer terug.
Er heerste al een voorzichtige wapenstilstand, en in de laatste maanden van Morels leven volgde in alle discretie de échte verzoening. Verschillende Vlaams Belangkopstukken, zoals Filip Dewinter, betreurden dat ze hun meningsverschillen niet meer op tijd hadden kunnen bijleggen.
Op vraag van echtgenoot Frank Vanhecke zal De Wever morgen in de Antwerpse kathedraal zelfs een afscheidsrede houden voor zijn oude protégée. “Een eer, zeker omdat de vraag van Marie-Rose zelf kwam”, klinkt het in de entourage van De Wever.
De N-VA-topman en Morel go way back. Ze studeerden samen geschiedenis in Leuven en Antwerpen, hij was haar peter in de studentenclub. Ze militeerden allebei in de Volksunie.
Als De Wever in 2003 op zoek moet naar een topkandidaat voor plaats twee op de senaatslijst van de nieuwbakken N-VA, denkt hij meteen aan boezemvriendin Morel: knap, verstandig, allesbehalve op haar mondje gevallen én met de juiste Vlaams-nationalistische inborst. De N-VA strandt op een zucht van de kiesdrempel, maar neofiete Morel heeft zich wel laten opmerken.
Ontdekker De Wever krijgt stank voor dank. Een paar maanden na de verkiezingen stapt Morel over naar het Vlaams Belang, officieel uit protest tegen het Valentijnsakkoord waarin de N-VA uit pure overlevingsdrang zijn karretje aanhaakt bij de grote CD&V. Die uitleg rammelt, want Morel had ook met diezelfde CD&V over een overstap gepraat. Zo groot zal de afkeer voor de tsjeven dus niet geweest zijn. De Wever is diep ontgoocheld over de verhuis, hij heeft er een beetje zijn missie van gemaakt het Vlaams Belang terug te dringen en het Vlaams-nationalisme weg te halen uit extreem rechtse hoek.
De ontgoocheling slaat al snel om in onversneden woede. Bij het Vlaams Belang onderneemt Morel meteen verwoede pogingen om zoveel mogelijk N-VA’ers los te weken. Ze richt een speciale groep op, de Welkomgroep, en bombardeert het ledenbestand van de N-VA met een op maat gemaakt propagandablad, de WelkomEcho. Hoogverraad. “Er is geen afdelingsvoorzitter die toen niet gebeld is”, zei De Wever vorig jaar in De Morgen over die operatie plundering. “Die welkomstgroep is misschien wel onze redding geweest. Geen betere manier om de rangen te sluiten dan een externe vijand. Nu zijn de rollen omgekeerd, maar ik ga me nooit verlagen tot hun niveau.” De Wever is beenhard voor Morel, hij associeert haar geregeld met “het oudste beroep ter wereld”.
Koude en warme verzoening
De vete slijt heel langzaam. Dat de N-VA’ers zich bijzonder honkvast tonen en niet zwichten voor de lokroep van extreem rechts, helpt. Dat Morel zich ontpopt tot een objectieve bondgenoot door tweedracht te zaaien in het Vlaams Belang helpt ook. Dat de N-VA hoge electorale toppen scheert terwijl de grote concurrent voor het eerst sinds de oprichting klappen krijgt, helpt nog het meest. De Wever en Morel spreken af het verleden te laten rusten en elkaar niet meer openlijk aan te vallen. Niet dat ze elkaar in de armen vallen. Bij de N-VA-chef blijft de wrevel diep zitten, maar ze sluiten wel een wapenstilstand. “Een koude verzoening.”
Ongeveer een halfjaar voor de dood van Morel volgt de warme verzoening. De Wever schrijft zijn oude vriendin, die ondertussen een hopeloze strijd voert tegen kanker, een lange brief om de spons over het verleden te vegen. De vriendschapsbanden worden weer aangehaald, al houden ze die verzoening allebei stil. “Marie-Rose was daar ontzettend blij om”, weet een vertrouweling. “Ze had alle begrip voor de houding van De Wever, ze weet ook wel dat ze zich onkies heeft gedragen toen ze de N-VA de rug toekeerde, maar ze was bijzonder opgelucht dat ze haar oude maat terug had.”
De N-VA benadrukt dat De Wever morgen in de kathedraal spreekt als vriend van Morel, en heel niét als politicus. Toen hij destijds de begrafenis van Vlaams Blokstichter Karel Dillen bijwoonde, een oude vriend van zijn vader, oogste hij veel kritiek aan de andere kant van de taalgrens. Daar hebben ze ook nu een beetje schrik voor bij de N-VA, de communautaire situatie blijft immers hoogst explosief. “Maar in de geboorte en de dood zou alleen het menselijke mogen tellen. We hopen dat niemand hier een politieke zaak van maakt, want dat is ze niet. Dit gaat louter om oude vriendschap.”