Direct naar artikelinhoud

VS-gevechtstroepen weg uit Irak

Woensdagnacht vertrokken de laatste Amerikaanse gevechtstroepen uit Irak. Daarmee komt formeel een einde aan de oorlog in Irak. Het geweld is echter nog lang niet geweken en de toekomst van Irak is onzeker. VS-president Barack Obama vervult een van zijn voornaamste verkiezingsbeloften in mineur.

Obama vervult belofte door laatste gevechtseenheden terug te halen, Amerika kijkt de andere kant op

De laatste eenheid die de grens met Koeweit overstak was de 4th Stryker Brigade, 2nd Infantry Division. De uittocht was rechtstreeks te zien op de Amerikaanse nieuwszenders. Toen de soldaten bij de grens aankwamen, haalden ze ostentatief de munitie uit hun machinegeweren en bedekten ze het geschut op hun pantservoertuigen.

Na de terugtrekking van de gevechtstroepen blijven in Irak nog 50.000 Amerikaanse soldaten over. Die zullen zich bezighouden met het adviseren en trainen van het Iraakse leger. De allerlaatste Amerikaanse militairen moeten uit Irak vertrekken op 31 december 2011.

Vreemd genoeg ging het Amerikaanse vertrek uit Irak woensdag niet gepaard met een grote presidentiële speech. Het beëindigen van de oorlog in Irak was nochtans een van Obama’s grote verkiezingsbeloften en een van de voornaamste redenen waarom hij het tijdens de historische presidentscampagne van 2008 haalde van achtereenvolgens Hillary Clinton en John McCain.

Obama herinnert zich wellicht dat de vorige president, George W. Bush, op 1 mei 2003 op het dek van het vliegdekschip USS Abraham Lincoln de overwinning uitriep, voor een reusachtig spandoek met daarop de leuze ‘Mission accomplished’ (opdracht volbracht). Vervolgens brak in Irak een opstand uit die tot vandaag voortduurt. Dinsdag nog kwamen meer dan zestig mensen om bij een zelfmoordaanslag op een legerbasis in Bagdad.

In de VS zelf is Irak allang weer naar de achtergrond verdwenen. De Amerikaanse bevolking is vooral bezig met de economische crisis en de werkloosheid, die net onder de 10 procent ligt. Met moeilijke tussentijdse verkiezingen in het vooruitzicht in november maakte de regering-Obama dan ook geen triomfantelijk evenement van de uittocht woensdag.

“We houden de belofte die ik gedaan heb toen ik mijn campagne voor het presidentschap begon”, zei Obama woensdagmiddag tijdens een toespraak in Ohio, nog voor de beelden van de laatste terugtrekkende troepen op het scherm kwamen. “Tegen het einde van deze maand zullen we 100.000 soldaten uit Irak teruggetrokken hebben en zal onze oorlogsmissie beëindigd zijn.”

De terugtrekking van de gevechtstroepen betekent niet dat de oorlog in Irak voorbij is en evenmin dat er geen Amerikaanse slachtoffers meer zullen vallen, of dat Amerikaanse troepen niet meer in gevechten betrokken zullen raken. Het Pentagon weigerde zelfs om van het einde van de oorlog te spreken.

“Voor zover ik weet heeft niemand het einde van de oorlog verklaard”, zei Geoff Morell, de woordvoerder van het Pentagon, op de nieuwszender MSNBC. Hij gaf aan dat Amerikaanse eenheden zich ook nadat hun missie verandert in het bijstaan van het Iraakse leger nog in gevechten terecht kunnen komen. “Laten we zien wat er op het einde van deze maand gebeurt”, zei hij.

Formeel eindigt de Amerikaanse oorlogsmissie in Irak nog steeds op 31 augustus. Dan verandert de naam van de missie van ‘Operation Iraqi Freedom’ in ‘Operation New Dawn’. Zes Amerikaanse legerbrigades blijven achter in Irak. Zij zijn nog steeds zwaar bewapend, maar hun opdracht is het verder klaarstomen van het Iraakse leger, dat eind volgend jaar op eigen benen moet staan.

Hoe stabiel Irak zal zijn nadat alle Amerikanen vertrekken, is een open vraag. Het Iraakse leger is nog steeds zwak. Irakezen die dienst nemen in het leger of de politie maken zichzelf een doelwit voor terroristen. Zoals de aanslag van eerder deze week aantoonde, is het geweld in het land nog lang niet geweken. Het land is ook politiek instabiel. Zeven maanden na de verkiezingen van maart zijn de politici in Bagdad er nog steeds niet in geslaagd een coalitie te vormen.

De zeven jaar en vijf maanden lange oorlog in Irak begon op 20 maart 2003. Bagdad viel op 9 april, met het iconische neerhalen van het standbeeld van dictator Saddam Hoessein. Saddam werd in december 2003 gearresteerd en eind 2006 geëxecuteerd. In 2004 brak het Abou Ghraibschandaal uit, met in de pers gelekte foto’s van Amerikaanse soldaten die Iraakse gevangenen folterden. Irak kreeg op 31 januari 2005 zijn eerste Democratische verkiezingen, maar het sektarische en religieuze geweld greep zo om zich heen dat de VS hun troepensterkte in 2007 gevoelig moesten verhogen.

Het conflict in Irak is een van de controversieelste Amerikaanse oorlogen ooit. Meer dan 4.400 VS-soldaten sneuvelden. Hoeveel Irakezen omkwamen, is onbekend. De schattingen lopen uiteen van tien- tot honderdduizenden. De oorlog was een van de gevolgen van de terreuraanslagen van 11 september 2001. Officieel vielen de VS Irak binnen omdat het regime van Saddam Hoessein massavernietigingswapens en banden met Al Qaida zou hebben. Beide claims bleken fout.