'Mijn muziek past niet in de zendschema's'

Als er ooit een lijst met de meest onderschatte singer-songwriters uit de 21ste eeuw wordt samengesteld, hoort Emmett Tinley een podiumplaats te krijgen. De voorbije twintig jaar bracht de zanger welgeteld vier platen uit - de eerste twee als aanvoerder van The Prayer Boat - maar ondanks het overaanbod aan buitengewone nummers is het hem nog niet gelukt om een groot publiek te bereiken.

Ook zijn nieuwe, titelloze cd is er opnieuw eentje om in te lijsten. Tinley grossiert in akoestische popnummers waar de melancholie van de vroege Radiohead versmelt met de intensiteit van Jeff Buckley, al houdt de Ier het bewust kleinschalig. De nieuwe is grotendeels akoestisch opgenomen, met wat cello, piano en de occasionele trompet. Vier cd's in twintig jaar. Het zijn vier prachtige platen, maar je kunt niet zeggen dat Tinley erg producief is.

"Dat besef ik", zegt de zanger wanneer we elkaar ontmoeten in een voormalige graansilo in Groningen, waar hij net een optreden voor de Nederlandse radio heeft afgewerkt. "Maar er is een simpele verklaring waarom de vorige platen het niet beter hebben gedaan: problemen met de platenfirma, problemen met de platenfirma en problemen met de platenfirma. Elke keer een andere firma, bovendien. Dat is jammer, maar ik geef niet op. Het is ook niet dat ik geen materiaal had om een lijvige discografie uit te bouwen. Het ontbrak me gewoon aan financiële middelen. Bovendien: na de split van The Prayer Boat bleef mijn solodebuut liefst twee jaar op de plank liggen. Dat was enorm ontmoedigend. Nadien was ik gedesillusioneerd en heb ik me een paar jaar teruggetrokken uit de muziek, al is het nooit in me opgekomen om de handdoek in de ring te gooien."

Ben je door al die tegenslagen nooit je geloof in eigen kunnen verloren?

Emmett Tinley: "Dat niet. Het is niet zo moeilijk om een gitaar vast te nemen en een nieuw nummer te schrijven. En dat ben ik blijven doen. Natuurlijk: je moet wel je brood kunnen verdienen. Dus ik ben af en toe aan de slag als klusjesman. Ik werk graag met mijn handen, ben graag met hout en elektriciteit bezig. Ik vind het ook fijn om dingen te herstellen. Als je klaar bent zie je meteen resultaat. Muziek is net het tegenovergestelde. Wanneer een plaat afis, ben ik in gedachten al met de volgende bezig. En die moet dan nog beter worden. Het is een straatje zonder einde."

Er zit veel eenzaamheid in je muziek. Geven je platen een goed beeld van jezelf?

"(denkt na) Ik zing wel over gebeurtenissen uit mijn leven, maar aan elk nummer gaat een periode van reflectie vooraf. Ik tracht elk verhaal eerst in het juiste perspectief te plaatsen, dus moeten mijn gedachten eerst wat sudderen voor de zinnen op de juiste plaats vallen. Ik werk ontzettend lang aan mijn teksten, en onderweg kruipt die melancholie er vanzelf in.

Aan feestmuziek is er sowieso geen gebrek. De hitparade staat er vol van. Maar je kunt er niet omheen dat er veel meer tristesse dan geluk is in de wereld. En daar schrijf ik dan over. Ik hoop dat wie naar mijn platen luistert daar ook iets van zichzelf in herkent. Dat hij of zij er wat troost, wat hoop uit kan putten. Daar ga ik zelf ook naar op zoek bij de muziek die me inspireert. Van Morrison, The Blue Nile, American Music Club... Mark Eitzel is echt een genie. Die schrijft haast uitsluitend nummers over eenzaam en onbegrepen zijn. En toch raakt hij ermee weg."

In de vroegste nummers met The Prayer Boat klonk af en toe nog een oordeel door. Dat doe je intussen niet meer. Zelfs als songschrijver hebben de jaren je milder gemaakt.

"In het begin had ik af en toe last van jeugdige overmoed. (lacht) Mijn teksten straalden nieuwsgierigheid en idealisme uit. Maar sommige standpunten die ik toen verkondigde kan ik nu niet meer verdedigen. Neem 'Millionaire Hero', waarin ik kanttekeningen plaats bij figuren als Bruce Springsteen: een megarijke superster die zingt over (spreekt het uit met een grom in de stem) de werkende man. Destijds vond ik dat ongeloofwaardig. Ik zing letterlijk: I don't believe in politics/ Politics is a compromise. Dat was wat naiëf. Vandaag ben ik ervan overtuigd dat compromissen noodzakelijk zijn. Het is bijvoorbeeld wel handig als iedereen aan dezelfde kant van de weg rijdt. Maar in de kunst mag je nooit toegevingen doen, zeker niet als je, zoals ik, je eigen platen financiert.

"Ik verlang niet naar gouden platen of awards. Ik wil gewoon dat de cd genoeg opbrengt om achteraf een nieuwe te kunnen maken. Je hoort vaak dat vandaag iedereen in zijn slaapkamer een plaat kan opnemen op zijn laptop. Maar dat is een fabeltje. Een cd opnemen blijft een kunst op zich. Daar is geld voor nodig."

Je hebt de voorbije jaren zowat overal gewoond, van de Verenigde Staten over Ierland en Nederland tot nu in de Denemarken. Toch lijkt het me niet dat die verschillende omgevingen een grote invloed op je muziek hebben.

"Ik ben altijd een zwerver geweest, en als kind verhuisde ik ook al vaak. Volgens mij is dat zelfs een van de redenen waarom ik uiteindelijk muziek ben gaan maken. Reizen maakt een wezenlijk onderdeel uit van wat ik doe. Ik ben Iers, maar daarmee is alles gezegd. Ik weet niet eens wat dat betekent: Iers zijn. Ik heb een haat-liefderelatie met mijn afkomst. Als ik er ben, wil ik zo snel mogelijk weg. Maar als ik er niet ben, verlang ik er weer naar. Maar zo is het met alles. Op tournee wil ik de studio in, en eens ik daar dan ben, vind ik het weer tijd om op te treden.

"Het thema om je ergens thuis te voelen, om een plek te hebben waar je past, speelt een belangrijke rol in mijn werk. Momenteel woon ik in Denemarken, maar heb geen enkele affiniteit met dat land. Mijn vrouw is Deense, en ze werkt daar een studie af. That's it. Voor mijn carrière is het geen ideale uitvalsbasis. Anderzijds: de muziekbusiness is vandaag zodanig geëvolueerd, dat het er eigenlijk niet meer toe doet waar je vandaan komt. En waar je je ook vestigt: je moet altijd naar een luchthaven om op tournee te vertrekken."

Toen je met The Prayer Boat je eerste contract tekende was Dublin door het succes van U2 even het centrum van de wereld. Iedereen die een gitaar van een drumstel kon onderscheiden kreeg bij wijze van spreken een contract onder de neus geduwd. Was dat een voordeel?

"Dat fenomeen zie je overal. Na de doorbraak van Simple Minds wilde elke platenfirma een band uit Glasgow hebben, en zonder de doorbraak van Nirvana zou de Seattle-sound nooit een begrip geworden zijn. Ik vraag me af of ik zonder U2 wel een carrière had gehad. Of ze nu van die groep houden of niet: voor Ierse muzikanten is hun succes een zegen geweest. Want daardoor heeft de hele industrie zich ontwikkeld en geprofessionaliseerd. Je hoefde niet langer naar Londen om een internationale carrière uit te bouwen. U2 heeft zich een weg gebaand door de chaos en de verwarring, en daar heeft achteraf iedereen zijn voordeel mee gedaan."

Klopt het bizarre verhaal dat jullie destijds voor veel te veel geld bij BMG getekend hebben omdat jullie per ongeluk het platencontract van de toen erg succesvolle Soul II Soul-zangeres Caron Wheeler in handen hadden gekregen?

"'Back to Life' was net een wereldhit geweest, en Caron Wheeler wilde solo gaan. Ze zou op dezelfde dag als wij haar platencontract komen tekenen. Alleen: de mapjes met papieren raakten verwisseld. We checkten het bedrag - 175.000 pond - en moesten even slikken, maar in ons jeugdig enthousiasme vonden we dat een correct bedrag. Wisten wij veel. Terwijl: de platenfirma geloofde wel in ons, maar ze zagen The Prayer Boat in de eerste plaats als een jong, veelbelovend groepje. Ze wilden ons enkel wat geld geven om een cd te maken. Achteraf wilde niemand toegeven dat ze een fout hadden gemaakt. Bang om gezichtsverlies te lijden, wellicht.

"Zelf heb ik pas jaren later vernomen hoe de vork in de steel zat. Het verklaarde meteen waarom ze achteraf geen cent meer aan posters en toursupport wilden uitgeven. The Prayer Boat was niet het soort mainstreamband dat een miljoen platen zou verkopen, dus nadat ze hun verplichting waren nagekomen - ons een cd laten opnemen - wilden ze zo snel mogelijk van ons af. Door een dom foutje hadden ze het budget voor víér platen in ons geïnvesteerd. Leuke anekdote, maar met nefaste gevolgen. Het is ons doodvonnis geworden. We waren een groepje waar ze op lange termijn in geloofden. En plots was er geen lange termijn meer."

Heb je nu je ambities bijgesteld?

"Op m'n twintigste droomde ik ervan om een superster te zijn. Nu wil ik vooral exposure. En dat is het moeilijkste, want er zijn weinig radio's waar mijn muziek in het zendschema past. Ik hoor helemaal nergens bij. Het is me in de eerste plaats om de erkenning te doen. Dat blijft voor mij belangrijker dan de kwestie of ik op het eind van de maand de huur kan betalen."

De titelloze tweede cd van Emmett Tinley is verschenen bij Mass Market Recordings en wordt verdeeld door V2. Op zaterdag 16 juni treedt Tinley op in De Roma in Borgerhout. www.deroma.be