Het thuisfront, de beste buffer tegen stress

Van 26 tot 29 oktober zullen honderd Belgische militairen die terugkeren uit Afghanistan kunnen deelnemen aan een programma in een luxehotel op Cyprus. Het uitzicht is mooi, het weer goed en het eten uitstekend. Maar er zal ook een team zijn van psychologen en sportcoaches gespecialiseerd in relaxatieoefeningen, en ook maatschappelijk werkers, aalmoezeniers en morele consulenten. Zo lazen wij gisteren in de krant.

Gezien het prestigekarakter van dit project kun je hier toch een aantal bedenkingen bij maken. En ook bij het feit dat het vooral om relaxatie- en morele consulenten zou gaan.

Relaxeren doe je natuurlijk best thuis, in het gezin. En ik neem aan dat daar ook mogelijkheden zijn voor debriefing en morele hulp.

Deze militairen hadden in Afghanistan wellicht veel blootstelling aan gevaar en moesten kunnen omgaan met angst en agressiviteit. Maar ze hebben bewezen dat ze dat aankunnen en werden wellicht vooraf toch wel uitvoerig getraind.

Kijk, er bestaat zoiets als een posttraumatisch stress-syndroom. Soldaten die tijdens hun dienst afgrijselijke trauma’s hebben meegemaakt kunnen achteraf nog jaren last hebben daarvan. Ze zien dan de afgrijselijke scènes regelmatig terug in flashbacks of in akelige nachtmerries. Ze lijden aan angst en emotionele lamheid, soms slaapstoornissen en woedeaanvallen of aan schuldgevoelens met huilbuien. Dat men deze mensen selecteert en goed verzorgt is niet meer dan de plicht van de autoriteiten. Laat deze militairen hun gevoelens uiten en organiseer groepstherapie. Zo snel mogelijk en zo lang als nodig. En laat ze niet levenslang aan hun lot over. Je moet ze regelmatig begeleiden. Meer dan 2,5 dagen in een hotel. We hebben na de Vietnam- episode in Amerika gezien wat er gebeurt als men die begeleiding niet doet.

De Belgische missie in Afghanistan is tot nader order niet de Amerikaanse in Vietnam. Of er straks Belgen zijn die met een posttraumatisch stress-syndroom huiswaarts keren valt te bezien. “Een minderheid kampt met verwerkingsproblemen”, zo verklaarde majoor Erik De Soir, die inhoudelijk verantwoordelijk is voor het programma op Cyprus. “In het algemeen zijn deze militairen in Afghanistan aan een zeer hoog werkritme en aan gevaar, angst en agressiviteit blootgesteld. Hun terugkeer naar de alledaagse normaliteit in België wordt een ontnuchtering en kan als een schok komen.”

Maar moet die overgang zo nodig in een luxehotel en zijn relaxatieoefeningen hier het aangewezen middel? Men moet natuurlijk debriefen, uiteraard. Maar men moet ook het eventuele gedrag van deze mensen in de traumatische situatie bespreken. Dikwijls is dat een langdurig en moeilijk proces. En dan veel luisteren en alles goed plaatsen en kaderen. Vooral moeten deze mensen leren omgaan met hun emoties. En ook met hun overtuigingen en denktechnieken. Want velen hebben enorme schuldgevoelens. En hun zelfbeeld moet worden aangepakt. Want zo'n syndroom knaagt aan je. En ten slotte, er moet een nieuwe visie opgebouwd worden om verder door het leven te gaan. Want terug in België kunnen ze slachtoffer worden van nieuwe trauma’s. En daar moet je dan kunnen incasseren . Dus die psychosociale omkadering, wie kan daar tegen zijn?

Ik ken bij ons veel mensen met ernstige psychische trauma’s na faillissementen of ontslagen en ik kan mij zelfs inbeelden dat sommige politici slachtoffer zijn van dergelijk syndroom.

Mensen die niet aan die vreselijke ziekte lijden, zouden die niet beter rechtstreeks naar huis gaan? De sociale steun van het thuisfront helpt nog altijd als beste buffer tegen stress.