Direct naar artikelinhoud

'Vastgoedzeepbel in Nederland staat op springen'

De Nederlandse economie gold als een van de sterkhouders van de eurozone. Maar terwijl de Belgische economie op een nulgroei afstevent, wordt in Nederland nu een krimp met 0,6 procent verwacht. Wat is er aan de hand?

Engelen: "Het grote verschil tussen beide landen is dat er in Nederland de afgelopen vijftien jaar een enorme vastgoedzeepbel is gecreëerd. Die staat op het punt ineen te zijgen. De vraag is: hoe gaat de zeepbel leeglopen? Langzaam of met een harde knal?"

Wat denkt u?

"De grootschalige leningen van de Europese Centrale Bank aan de banksector hebben tijd gekocht. Nederland heeft zo drie jaar gekregen om de zeepbel op te lossen. Het vliegtuig is steil omhoog gevlogen. Nu moet het terug naar beneden. Als je de correctie aan de markt overlaat, dan wordt het een harde neuslanding, met bloed tegen de muur. Het beleid en de vastgoedbedrijven moeten daarom overleggen om tot een zachte buiklanding te komen. Zij die de vastgoedbubbel gecreëerd hebben, moeten beseffen dat ze nu tot de verdeling van de pijn moeten overgaan."

Hoe?

"Op de Nederlandse kantorenmarkt blijft men maar bijbouwen. Gemeenten gaan in concurrentie met elkaar. Daardoor is er een enorm overaanbod. Het tegenovergestelde is nodig. Een sloop van 1 miljoen vierkante meter moet de kantorenmarkt weer gezond maken. Op de particuliere woningenmarkt zullen banken met gezinnen moeten onderhandelen over een kwijtschelding van hypotheekschulden."

De hypotheekschulden van de Nederlandse gezinnen komen overeen met meer dan 100 procent van het bbp, tegenover maar 50 procent bij de Belgische. Dat is onhoudbaar?

"Het moet ongeveer een wereldrecord zijn. Het maakt de Nederlandse gezinnen kwetsbaar voor de ontwikkelingen in de reële economie. Jobverlies valt erg moeilijk te combineren met een hoge hypotheekafbetaling."

Is het daarom dat de Nederlandse consumptie momenteel in elkaar zakt en de gezinnen erg spaarzaam zijn?

"Wellicht wel. De loonontwikkeling is in Nederland de voorbije jaren matig geweest, maar dat werd gecompenseerd door vermogensaanwas via de stijgende huizenmarkt. Maar nu de huizenprijzen dalen, zien de gezinnen hun onroerend vermogen in waarde verminderen. Dat heeft meteen repercussies op de consumptie."

Zijn de afgesprongen begrotingsdiscussies wel zo belangrijk? De Nederlandse staatsschuld komt uit op 70 procent van het bbp. Daar kan België alleen van dromen.

"Het is inderdaad een storm in een glas water. De Nederlandse staatsschuld blijft relatief beperkt. Niet de begroting, maar de vastgoedmarkt is waar het om gaat."

De kredietbeoordelaars zetten vraagtekens achter de triple A-status van Nederland. Is de kredietwaardigheid echt in gevaar?

"Ja. Ik verwacht dat Nederland de triple A niet gaat behouden. Er komt wellicht in de zomer een afwaardering. Dat zal niet te maken hebben met de politieke instabiliteit, de begrotingstekorten of de staatsschuld. Wel met de vraagstukken rond onroerend goed."