Wereldleiders vergaderen terwijl de wereld kantelt
Vandaag en morgen discussiëren de twintig machtigste landen in Mexico over de crisis. Maar mondiaal gezien is er van een crisis amper sprake. Die is immers vooral een crisis van de Westerse landen, en met name van Europa. Peter De Waard
et wordt 19 tegen 1. En omdat die ene, de kanselier van Duitsland, geen krimp geeft, zal de G20 waarschijnlijk mislukken", voorspelt een Franse diplomaat op doorreis in Mexico-Stad, over de nieuwe top die vandaag van start gaat in Los Cabos, twee uur vliegen verder.
De kans dat hij gelijk krijgt is 90, misschien wel 99 procent. Een van de voorspelbaarste resultaten van een top van wereldleiders is dat die mislukt. Tenminste, zo worden ze altijd becommentarieerd na afloop. Later werden de resultaten toch toegejuicht. Want tussen de regels door heeft de G20 wel degelijk veel positiefs opgeleverd. In vijf jaar is meer bereikt dan met de G7/G8 in de ruim dertig jaar daarvoor. Maar die concrete zaken staan vaak in de kleine lettertjes. En meestal durven alleen de gastheren van een succes te spreken.
Zo is bloedvergieten als gevolg van de crisis voorkomen, net als een nieuwe wapenwedloop. Het aantal dictaturen in de wereld is de laatste vijf jaar eerder afgenomen dan toegenomen. De landen hebben hun toevlucht niet gezocht tot grootschalig protectionisme, waardoor mogelijk de Grote Recessie geen Grote Depressie is geworden, zoals in de jaren dertig. Sinds 2005 heeft China de koers van de yuan met 40 procent gerevalueerd. En ondanks de grote ideologische tegenstelling tussen de voorstanders van stimulering en de voorstanders van verder bezuinigen, hebben de overheden en centrale banken het touw laten vieren en niet, zoals in de jaren dertig, rigide aan een soort Gouden standaard vastgehouden. Alleen valt het resultaat bitter tegen. De schulden zijn vrijwel niet gedaald. De werkloosheid is opgelopen. De gevreesde 'dubbele dip' is niet voorkomen, het financiële systeem wankelt nog altijd en het ene deel van de wereld pot dankzij export de deviezen steeds verder op, terwijl het andere deel vanwege de te grote import schuld op schuld blijft stapelen.
Relatief begrip
Niettemin is crisis een relatief begrip. De wereldcrisis is vooral een crisis van de Westerse landen en nog specifieker van Europa. Mondiaal gezien kun je amper spreken van een crisis. Ondanks de internetbubbel en de kredietcrisis is het bbp van de wereld tussen 2000 en 2010 met liefst 30 biljoen dollar (30.000 miljard) toegenomen tot 70 biljoen dollar. In de jaren negentig was die groei 15 biljoen dollar en in de jaren tachtig 9 biljoen.
Ook in percentages is de groei versneld. Tussen 1994 en 2003 groeide de wereldeconomie gemiddeld met 3,4 procent. Tussen 2004 en 2011 was dat 3,7 procent. Alleen is die groei nu geconcentreerd in Azië en Latijns-Amerika. Zelfs de economieën in de meeste Afrikaanse landen groeien sneller dan die in Europa. China zal volgend jaar 1,65 biljoen dollar aan het bbp toevoegen, de VS 1,43 biljoen. Japan wordt 410 miljard dollar rijker, hetgeen aanzienlijk minder is dan Rusland (698 miljard dollar) en Brazilië (461 miljard).
In vijftien jaar daalde het aandeel van Europa in de wereldeconomie van eenderde naar een kwart, en dat zal doorgaan. In 2030 zal het bbp van China dat van de VS overtreffen, luidt een prognose van Citigroup. In 2050 zal het bbp van China groter zijn dan de hele wereldeconomie van nu. China produceert dan voor 71 biljoen dollar goederen en diensten, voor de VS en India zal dat 38 biljoen zijn. Brazilië zal in 2050 met een bbp van 11,5 biljoen euro de vierde economie van de wereld zijn en Mexico, de gastheer van deze G20, de vijfde met een bbp dat twee keer zo groot is als dat van Duitsland.
De wereld kantelt zonder dat de rijkdom overigens eerlijker verdeeld wordt. Van de mondiale koek van 70 biljoen dollar moeten nu 7 miljard mensen leven. Ongeveer duizend mensen in de wereld hebben meer dan een miljard, waarvan de allerrijkste, Carlos Slim, niet helemaal toevallig in het opkomende land woont dat nu gastheer is van de G20. Daarnaast zijn er 10 miljoen miljonairs: 0,15 procent van de bevolking. Daar staan bijna 2 miljard mensen tegenover die van minder dan 1,25 dollar per dag moeten rondkomen. De wereld heeft de ergste armoede nog niet kunnen uitbannen, zoals de belofte nog was bij het vastleggen van de millenniumdoelstellingen. Maar die crisis staat niet op de agenda.