Direct naar artikelinhoud

Hoe de terreur Francken redde

Terreur redt werkelijk niemand, laat dat duidelijk zijn. Maar door de aanslagen stonden de schijnwerpers van de media wel gericht op Parijs en Molenbeek. En niet op enkele straten verder, waar bij Dienst Vreemdelingenzaken duizend asielzoekers op straat staan.

Hij is van een onnoemelijk cynisme, de titel boven dit artikel, maar hij klopt wel. Francken moet zich sinds vrijdag de dertiende maar weinig bekommeren om de voorpagina's van de kranten, de openers van de sites en de stroom aan tweets. Daar heerst de terreur. Zonder de aanslagen in Parijs gingen nu nochtans alle nieuwsalarmen af over de asielcrisis in België.

Want er verblijven duizend asielzoekers op straat. Vrijwilligers leggen hen te slapen in kerken en op kamers. Tweeduizend mensen wachten op hun eerste afspraak bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). De wachttijden voor die afspraken lopen op tot drie weken. De chaos voor het registratiekantoor neemt toe. Steeds meer jongeren, vrouwen en kinderen vinden geen onderdak.

Hoe hard Fedasil ook zijn best doet, het agentschap slaagt er deze weken echt niet meer in asielzoekers snel een plek te geven. De crisis heeft een kritieke fase bereikt: de asielzoekers blijven komen, de makkelijkheidsoplossingen om extra plaatsen te creëren, raken uitgeput. Maar haast niemand die het merkt.

Dat de nood nu minder hoog lijkt dan in 2010 en in 2011 komt ook omdat de staatssecretaris het spel slim speelt. Verduiveld slim. Ten tijde van staatssecretaris Maggie De Block (Open Vld) moest de regering asielzoekers te slapen leggen in hotels in en rond de hoofdstad omdat ze anders naar de rechtbank stapten. De asielzoekers die dat effectief deden, kregen haast allemaal gelijk van de Brusselse rechters. Elke asielzoeker heeft immers, eens hij geregistreerd is en een toewijzingsbrief heeft, recht op opvang. De regering van premier Elio Di Rupo (PS) werd toen verplicht honderdduizenden euro's uit te betalen aan asielzoekers zonder slaapplaats. In totaal zwierven er 12.000 mensen met een zogenaamde niet-toewijzingsbrief rond.

Niet juridisch afdwingbaar

Francken laat het niet zover komen. Hij geeft de mensen na hun eerste registratie enkel een brief met een datum voor een eerste echte afspraak. Met dat document kunnen ze echter geen plek in een opvangcentrum afdwingen. Hij deelt geen niet-toewijzingsbrieven uit, zoals vijf jaar geleden.

Asielzoekers hebben dus ook geen bewijs waarmee ze naar de rechter kunnen stappen. Slechts wanneer er weer plaats is in de opvangcentra mogen mensen terugkomen naar DVZ. Daardoor vermijdt hij gemediatiseerde processen, bespaart hij de schatkist onnodige kosten en kan Fedasil zich volledig concentreren op nieuwe plaatsen. "We hebben ons lesje wel getrokken uit het verleden", zegt een goedgeplaatste bron. "We gaan er echt alles aan doen om die dwangsommen te mijden."

Uiteraard doet de N-VA'er ook meer dan enkel 'trucjes' toepassen. Niemand spreekt tegen dat hij, en de rest van de regering, meer dan hun plicht doen. Zo geeft de staatssecretaris in de noodopvang van de WTC III-toren niet-geregistreerde asielzoekers een bed. Volgens een strikte toepassing van de wet moet de regering hen nochtans niks aanbieden. In enkele maanden kon Francken ook 10.000 plaatsen openen, de vorige regering deed daar twee jaar over.

En vorige vrijdag duwde hij het gecontesteerde spreidingsplan erdoor op de ministerraad, wat vanaf volgend voorjaar de nood verder moet lenigen.

Onder de radar

Francken is niet de enige die door de massamoord in Parijs, en uiteraard de #Brusselslockdown, aan de massale aandacht van de Vlaamse journalisten ontsnapt. Liesbeth Homans, Vlaams minister van Wonen (N-VA), vertoeft in dezelfde luwte, waar lastige vragen uitblijven. Al sinds de zomer weet ze dat Vlaanderen er tienduizenden erkende vluchtelingen bij zal krijgen, tot op de dag van vandaag maakt ze niet echt duidelijk hoe ze dat gaat oplossen. De wachtlijsten voor de sociale woningen zijn ellenlang, de huizen op de privémarkt zijn duur, schaars en vaak van slechte kwaliteit. Die mensen dreigen daardoor langer in de centra te blijven of in de daklozenopvang terecht te komen. Ofwel doet Homans daardoor dus Francken (langere opvang in de centra) of de lokale besturen (met evengoed veel coalities met N-VA) naar adem happen. Maar dat is, hoeft het nog gezegd, alweer een vraag die onuitgesproken blijft.