'Ik had een perfect iets gemaakt'

In haar living staat een lamp van twee euro, paars met bolletjes. Drie dagen oud, gevonden op de rommelmarkt. "Gewoon van Ikea", zegt Van Kerckhoven. "Maar ik vind dat dus echt prachtig. Ik kon er niet aan weerstaan." Ook in de rest van haar huis spatten de kleuren van het meubilair. Groene glittersofa in de woonkamer, paarse pluchen sofa in haar atelier. Zelfs de etiketten op haar archiefmappen zijn fluoroze. Alsof ze leeft in een kunstwerk van haar eigen hand.

"Ik heb lang nagedacht over welk werk ik moest kiezen. Maar Blauw abstract uit 1980 was het eerste dat in me opkwam toen ik je vraag kreeg." Ze toont een stuk blauw plexiglas waar ze in felle kleuren abstracte tekens op schilderde.

"Toen ik het enkele jaren geleden opnieuw opviste, merkte ik dat ik in staat was geweest om iets te maken dat zelfs dertig jaar later de blik blijft vasthouden. Ik herinner me dat ik meteen al vond dat ik iets perfect gemaakt had. Er zit symmetrie in én asymmetrie, diepte en oppervlak, perspectief en compositie. Het werk presenteert een wereld die voldoening schenkt omwille van de aangename verhouding tussen inhoud en kleur. Het beantwoordt nog altijd niet aan heersende normen van wat kunst is en toch werpt het belangrijke vragen op. Tegelijk formuleert het open antwoorden. Dat is waarschijnlijk wat een kunstenaar moet doen."

Zeven zeefdrukken

"Voordat ik dit werk maakte, dacht ik voornamelijk in functie van reeksen, strips en animaties, maar hier heb ik het hele verhaal in één beeld gevat. Ik ben er ook in geslaagd iets te zeggen zonder tekst te gebruiken."

Dat ze een werk op plexiglas kiest, is geen toeval. "Als kind verzamelde ik al stukjes gekleurd plastic. Maar ook replica's van beertjes en andere vormen in plastic. Ik hou erg van gereproduceerde dingen, replica's van een origineel. Plastic is een materiaal dat door de mens gemaakt is. Je kunt het niet zomaar in de natuur vinden. De wetenschap dat het mens-zijn al in de essentie van die materie zit, vind ik heel mooi."

"Ik ben grootgebracht in een familie met veel vrouwen. De mooiste zus van mijn moeder, mijn lievelingstante, had in haar kamer alles zelf gemaakt uit plastic. Ze creëerde haar eigen wereld in kunststof. Voor mij is plastic een metafoor voor het in handen nemen van je leven, voor de maakbaarheid van de dingen. Die fascinatie voor plastic heb ik nog steeds, hoor. Ik moet mezelf echt tegenhouden. Dan zeg ik tegen mezelf: 'Anne-Mie, koop dat niet, het is maar plastic'. Maar zoals je ziet, is het sterker dan mezelf."

Het stuk plexiglas van haar eerste werk komt uit de fabriek van neon- en plexireclame waar ze in de jaren 70 en 80 werkte. "Die job was ideaal, want ik mocht uit de container de overschotten die ik kon gebruiken meenemen. Als ik geluk had, vond ik ideale resten om nieuwe dingen mee te maken. Het is zoals een beeldhouwer die in een marmergroeve een goed stuk marmer tegenkomt voor zijn sculptuur. De kleur en het formaat van dit bewuste stuk plexiglas waren indertijd ideaal. Prachtig blauw vond ik het, en het formaat heel aantrekkelijk. Maar het stuk plexi gewoon aan de muur hangen was geen optie. In de kunst moet je altijd een stapje verder gaan dan wat al bestaat. De uitdaging was dus om er iets aan toe te voegen dat het nog beter zou maken. Automatisch zette ik er eerst zwarte elementen op, om structuur te bieden. Daarna kwam het oranje. Dan het fluorescerende geel. Groen en wit volgden als laatste."

Hoewel kleur en plastic centraal staan in haar leven, voelt Van Kerckhoven de nood om ook over een heel ander werk te praten. Een map met zeven zeefdrukken in zwart-wit. "Zeven stripverhalen maakte ik in 1976. Ik vind ze belangrijk omdat die map het begin van mijn professionele carrière markeert. Mijn vader noemde me als kind al een artiest. Het kunstenaarschap was voor mij een normale staat van zijn. Ik ben opgegroeid in een familie waarin heel veel mensen creatief waren, dus dat was niet echt een big deal. Maar de beslissende stap om er echt mijn leven aan te wijden was natuurlijk wel belangrijk. Die keuze maakte ik als prille twintiger met deze reeks zeefdrukken."

"Op een gegeven moment ben ik heel ziek geworden. Ik kreeg hepatitis door te veel alcohol. Alle kunstenaars dronken toen zo veel, maar voor mij was het fataal. Drie maanden moest ik rusten in bed, in quarantaine. Ik mocht zelfs niet lezen. Heel confronterend."

"In die periode was ik begonnen met het tekenen van kleine stripverhalen over kwesties die toen door mijn hoofd bleven spoken. Het waren prangende vraagstukken zoals overbevolking en onderzoek naar voortplanting zonder spermacellen. Ik was net afgestudeerd aan de academie. Het was nieuw voor mij dat ik niet alleen vragen stelde, maar ook antwoorden wilde formuleren." De strips hebben titels als Een nieuwe, slechts als er een afvalt, Uit de lucht komt het geluk en het niet mis te verstane Waarom nog mannen? "Ik besef nu dat ik die zeefdrukken maakte onder invloed van wat toen in galerie De Zwarte Panter in Antwerpen te zien was. Noem het een vrouwelijk antwoord op de manier waarop mannen als Fred Bervoets en Wilfried Pas met seks, dood en verval omgingen in hun werk."

Duizend frank

"Ik maakte een uitgave van honderd exemplaren. Al mijn spaarcenten heb ik erin gestopt. Ik bracht de mappen uit en vroeg er duizend frank voor per stuk. Dat was een beslissende daad. Mijn collega-kunstenaars vonden het heel pretentieus dat ik er zo veel voor vroeg. In die tijd was het absoluut not done dat je voor je dertigste veel geld vroeg voor je kunst. Ik heb er dan ook maar één van verkocht. (lacht) Nu ben ik blij dat ik er nog heb. Ik vind ze nog altijd heel goed."

Bio

1951, Antwerpen

Anne-Mie Van Kerckhoven studeert Grafische Vormgeving aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen.

In 1981 richt ze de noise band Club Moral op met performancekunstenaar Danny Devos.

In diezelfde periode begint ze haar enigmatische werk te maken vol verwijzingen naar wetenschap, psychologie en pornografie.

Haar mysterieuze oeuvre incorporeert iconen uit de populaire cultuur, maar ook getallensymboliek en feministische theorieën.

Werk van haar hand was onder meer al te zien in het MAS, in de prestigieuze Renaissance Society in Chicago en in Mu.ZEE in Oostende.