De grootste democratie ter wereld trekt naar de stembus: wankelt de Indiase premier Narendra Modi?
De volgende weken kunnen 900 miljoen kiezers in India hun stem uitbrengen voor een nieuw federaal parlement. Tot voor kort leken premier Narendra Modi en zijn hindoenationalistische partij BJP verzekerd van een nieuw mandaat, maar de centrumlinkse Congrespartij van de Gandhi's en de Nehru's rukt plots snel op in de peilingen.
Het is een gigantische logistieke operatie om verkiezingen te houden in wat binnenkort China zal overtreffen als de meest bevolkte natie ter wereld. Daarom worden de verkiezingen in de 29 deelstaten gespreid over verschillende weken in april en mei. Het resultaat zou op 23 mei worden bekendgemaakt.
De politiek in Delhi wordt gedomineerd door twee grote allianties rond de BJP en de Congrespartij
Anders dan China is India een werkbare democratie - zij het een vrij corrupte - met een van de Britse kolonisator geërfd politiek model. Dat wordt gedomineerd door twee grote allianties: de conservatieve National Democratic Alliance (NDA) rond de hindoenationalistische BJP en de centrumlinkse en seculiere Congrespartij, traditioneel meestal onder leiding van de Nehru-Gandhi-dynastie die nu aan de vierde generatie bezig is.
Tot vorig jaar leek de alliantie rond de conservatieve BJP van premier Narendra Modi op rozen te zitten. Modi heeft in 2014 de Congrespartij van de Gandhi-Nehru-dynastie van de macht verdreven en economisch heeft India de voorbije jaren goed geboerd. Meer nog: de BJP leek goed op weg te zijn om de nieuwe centrale machtspilaar van India te worden, net zoals de Congrespartij dat was in de eerste decennia na de onafhankelijkheid onder premiers zoals Jawaharlal Nehru, diens dochter Indira Gandhi, haar zoon Rajiv Gandhi, en nu is diens 33-jarige zoon Rahul Gandhi kandidaat-premier.
Plots werd het weer spannend
Bij de laatste verkiezingen in 2014 hing de Congrespartij in de touwen en dat bleef zo tot ze vorig jaar plots deelstaatverkiezingen begon te winnen. Eind vorig jaar verjaagde het Congres de BJP verrassend van de macht in grote staten zoals Karnataka in het zuiden, Rajasthan in het westen en Madhya Pradesh en Chhattisgarh (geen tikfout) in het centrum. (Lees verder onder de foto).
Wat liep er dan fout voor Modi? Eerst en vooral was er in 2016 de mislukte demonetisering, waarbij een groot deel van het geld in omloop plots ingetrokken werd, waardoor er een cashtekort ontstond dat vooral nijpend was voor kleine bedrijven en boeren. Ook de invoering van een soort btw werd niet gesmaakt door het publiek.
Ondanks de economische groei blijft het echter moeilijk voor veel jongeren om een baan te vinden, want door de bevolkingsgroei komen er steeds meer van hen op de jobmarkt. Nog een groot probleem voor Modi is de crisis bij de boeren, die door lage prijzen moeite hebben om het hoofd boven water te houden. Op veel plaatsen is boerenprotest uitgebroken, soms gewelddadig, en het aantal zelfdodingen bij landbouwers is fors gestegen. Modi kan zo een deel van zijn doorgaans conservatieve achterban kwijtraken, want iets meer dan de helft van alle banen in India is nog altijd te vinden in de landbouw.
Verkiezingen zonder winnaar?
Volgens de peilingen lijkt een machtsovername door de Congrespartij nog niet meteen in zicht, maar wel zou de alliantie rond de BJP van Modi haar meerderheid kunnen verliezen. Dan ligt de beslissing bij de vele kleine en vaak regionalistische partijen en dan kan Congres hoe dan ook nog aan zet komen. In de staat Odisha, in het oosten, heeft Congres al lokale partners gevonden. Het recente conflict met Pakistan na een bloedige aanslag in Kashmir kan dan weer Modi in de kaart spelen. (Lees verder onder de foto).
Als de BJP in de hoek gedrumd wordt, slaat ze meestal hard terug en dan hamert ze vaak op religieus geïnspireerde thema's en er zijn er in India genoeg om een massa woedende betogers op straat te krijgen.
Zo was er onlangs de kwestie of vrouwen al dan niet toegelaten worden in de tempel van de celibataire hindoegod Ayyappa in de zuidelijke deelstaat Kerala. Nog explosiever is dat het Hooggerechtshof na jaren van aarzelen toch een beslissing moet nemen over de bouw van een grote hindoetempel voor de god Rama in de heilige stad Ayodhya, op de plaats waar in 1992 een vijf eeuwen oude moskee door een groep hindoes werd verwoest. Dat laatste was aanleiding tot rellen tussen hindoes en moslims waarbij duizenden doden zijn gevallen.
De kwestie die nu plots is opgedoken, is die van Kashmir en de relaties met Pakistan en dat na de bloedige terreuraanslag waarbij 41 paramilitairen zijn gedood. De Indiase publieke opinie is woedend en eist vergelding, niet enkel tegen de terroristen, maar ook tegen Pakistan, dat volgens velen achter de aanslag zou zitten.
Zowel Modi als Gandhi willen niet zwak lijken en dus dringt een harde houding zich op in de vorm van een bombardement in Pakistaans Kashmir. Er worden overigens tegelijk deelstaatverkiezingen gehouden voor een nieuw bestuur in Andhra Pradesh, Arunachal Pradesh, Odisha, en Sikkim. Die in Jammu en Kashmir zijn uitgesteld.