Pestwet focust op strijd tegen stress
Bedrijven moeten een risicoanalyse uitvoeren naar mogelijke stress, burn-outs, zware conflicten en slechte werksfeer bij hun werknemers. Dat blijkt uit de vernieuwde pestwet van minister van Werk Monica De Coninck (sp.a).
Werkgevers moeten pesterijen, geweld en ongewenst seksueel gedrag niet alleen bestraffen, maar vooral voorkomen. Daarom verscherpt sp.a-minister van Werk Monica De Coninck de pestwet uit 2007. In haar wetsvoorstel staat dat bedrijven alle 'psychosociale problemen' moeten aanpakken. Concreet gaat het over stress, persoonlijke conflicten tussen collega's, burn-outs en een slechte werksfeer tot zelfmoordproblemen. Want hoe slechter de werkomstandigheden, hoe groter de kans dat wrijvingen ontaarden in pesterijen. Het wetsvoorstel wordt waarschijnlijk vrijdag voorgesteld en goedgekeurd op de ministerraad.
"De huidige pestwet komt vaak te laat. Als de zweer is opengebarsten", vertelt de minister. "We gaan meer rond preventie werken. Alle bedrijven moeten daarom een risicoanalyse maken van de psychosociale gevaren." Vandaag moeten werkgevers al zo'n 'pestanalyse' uitvoeren, maar daar staat de werksfeer niet expliciet in vermeld. "Op basis van de studie moeten maatregelen worden genomen om de risico's zo veel mogelijk te beperken. Eigenlijk is het een doorlichting van de bedrijfscultuur. Hoe zijn we georganiseerd? Hebben we genoeg overlegmomenten? Vragen we niet te veel van onze werknemers? Daarover nadenken, is vaak al genoeg om mistoestanden te vermijden. De gevolgen van een slechte werksfeer zijn niet te onderschatten."
De cijfers bevestigen haar uitleg. Het jaarverslag van de federale overheidsdienst Werk leert dat in 2011 ongeveer 88.000 mensen thuisbleven wegens zware stress. Dat was 20 procent meer dan in 2006. Daarnaast geeft 28 procent van de Belgen aan dat ze meestal of altijd onder druk staan op hun job. "Kijk: een druppel op je voorhoofd is niets, maar alle druppels samen zijn een marteling. Daar gaat de huidige wet aan voorbij."
Daarom ook wordt de definitie van wat pestgedrag is, uitgebreid. Als iemand vandaag bijvoorbeeld een vlammende mail krijgt, 's anderendaags wordt uitgesloten op een vergadering en vervolgens ook zijn vakantie wordt geweigerd, kan het om pesterijen gaan. Op zichzelf zijn de voorvallen niet opmerkelijk, maar de opeenvolging is dat wel volgens De Coninck.
De vraag blijft natuurlijk: waar trek je de lijn tussen plagen en pesten? Of tussen gezonde werkdruk en ongezonde stress? De pestwet ligt al geregeld onder vuur. Werknemers misbruiken soms de wetgeving om zichzelf te beschermen in conflicten met hun werkgever. Zo worden mensen vaak 'plotseling' gepest. Dat is een manier om zich te behoeden voor een ontslag. En een belangrijke reden waarom rechters amper uitspraken doen in het voordeel van slachtoffers. Tussen 2002 en 2011 gaven de arbeidsrechtbanken in 16 procent van de gevallen gelijk aan de slachtoffers.
"Elk bedrijf moet een beroep doen op een preventieadviseur. Hij kan oordelen of een klacht gegrond is of niet. Men kan ook in het bedrijf zelf een vertrouwenspersoon aanduiden, waar de mensen met hun problemen terecht kunnen. Natuurlijk bestaat er een grijze zone. Pesterijen zijn niet makkelijk te bewijzen", vervolgt De Coninck. "We moeten trouwens streng zijn voor valse klachten. Wat dat zijn ook pesterijen."
Vertrouwenspersonen
Als geviseerde werknemers gelijk krijgen voor de rechtbank, kunnen ze voortaan wel een extra vergoeding van zes maanden brutoloon vragen, naast de juridische schadevergoeding. Zo'n regeling bestaat nu al voor de slachtoffers van discriminatie. De Coninck wil rechtszaken echter zoveel mogelijk vermijden. Bedrijven zoeken best intern naar een oplossing, klinkt het. Daarom krijgen de vertrouwenspersonen ook een nieuwe rol. Vandaag leggen deze werknemers, vaak van de personeelsdienst, de klacht neer. In de toekomst doen alleen de preventieadviseurs dat. "Zo wordt de drempel lager. De hele procedure wordt niet automatisch opgestart. Er blijft meer ruimte voor een regeling in der minne binnen het bedrijf."