Uitgever Das Mag plooit niet voor webreus Bol
Wie het boek van Lize Spit wil kopen, kan dat niet meer via Bol.com. De webwinkel haalt de boeken van Das Mag uit zijn aanbod omdat de uitgever niet akkoord gaat met de nieuwe voorwaarden. Krijgen we hier een strijd zoals Amerikaanse uitgevers die voerden met Amazon.com?
Met Het smelt kampeert Lize Spit al weken bovenaan de lijstjes van de best verkopende boeken. In Nederland doet As in tas, Jelle Brandt Corstius' boek over zijn vader, het dan weer uitstekend. Beide bestsellers worden uitgegeven door het pas opgerichte Das Mag, maar wie ze wil kopen kan dat niet meer via Bol.com doen. Alleen als e-book zijn de titels nog beschikbaar. De webwinkel stopte met de verkoop van Das Mag-boeken omdat er geen samenwerkingsovereenkomst meer is.
Die overeenkomst was er de voorbije maanden, maar volgens Das Mag veranderde het succes van Lize Spit alles. Bol.com wou een nieuw contract. "Bij weigering, zo mailden ze, zouden ze 'de nodige stappen zetten'", schreef Das Mag-oprichter Toine Donk op hun website. Bij Das Mag zagen ze dat contract echter niet zitten omdat het alleen verplichtingen aan hen oplegde ('de uitgever mag de reputatie van Bol.com niet schaden') en vooral omdat Bol.com extra korting eiste.
In Nederland worden boeken tegen een vaste prijs verkocht en krijgen boekenhandelaars op algemene boeken een korting van 42 procent. De uitgever kan een grotere korting geven in ruil voor extra diensten. Bol.com vroeg nu 47 procent. "Dat is uitzonderlijk hoog en er viel niet over te onderhandelen", zegt Daniël van der Meer van Das Mag. De uitgever geeft wel zo'n extra korting aan handelaars of ketens "die een paar honderd exemplaren van een boek kopen", zegt Van der Meer. "Maar Bol.com neemt geen enkel risico met zijn boeken."
In tegenstelling tot boekenwinkels heeft Bol.com geen voorraad boeken liggen. Alle bestellingen gaan van het Centraal Boekhuis, een magazijn dat alle boekenwinkels bevoorraadt, rechtstreeks naar de klant. Bol.com heeft bij het Boekhuis ook bedongen dat bepaald volume van de bestsellers voor hem gereserveerd is zodat het altijd kan leveren.
Machtsspelletje?
Bij Das Mag zijn ze niet van plan te plooien: uit principe, en omdat de 5 procent extra korting ten koste zou gaan van de schrijvers, die bij Das Mag 15 procent van de verkoopprijs krijgen in plaats van de normale 10 procent. Bij Bol.com betreuren ze dan weer de houding van de uitgever. "De afgelopen 17 jaar zijn we met honderden uitgeverijen een samenwerking aangegaan en het is slechts enkele keren voorgekomen dat we niet tot een overeenkomst zijn gekomen." Bol wil blijven praten en hoopt Spit en co. binnenkort weer te kunnen verkopen.
Is Bol.com oprecht of speelt het een ordinair machtsspelletje? Het dispuut doet denken aan de strijd die grote uitgevers voerden tegen de webreus Amazon.com. Die laatste zette uitgevers onder druk, ook al om lagere prijzen te verkrijgen. En net zoals Amazon in de VS heeft ook Bol.com in de Benelux een sterke positie op het web. In Nederland gaf vorig jaar 19 procent van de boekenlezers aan zijn lectuur via Bol.com te kopen, waarmee de site op de tweede plaats stond na de lokale boekhandel. Cijfers voor België zijn er niet, maar bij uitgevers valt wel te horen dat Bol.com ook heel belangrijk is.
Is de strijd tussen Bol.com en Das Mag een uitzondering? Rudy Vanschoonbeek, uitgever bij Vrijdag en voorzitter van de Vlaamse Uitgevers Vereniging, kent alvast geen Vlaamse voorbeelden. "Maar ik kan Das Mag wel goed volgen in wat ze schrijven. Ik ben ook zeer benieuwd naar de toegevoegde waarde die Bol.com biedt. We hebben bij Vrijdag net een uitnodiging gekregen om over een overeenkomst te praten. Wat Das Mag nu meemaakt, is alvast goed om te weten."
"We hebben een goede samenwerking met Bol.com", zegt Katrien Peenen van WPG Uitgevers België (Manteau, Standaard Uitgeverij). "We onderhandelen regelmatig over nieuwe voorwaarden, maar dat doen we ook met andere boekenwinkels of websites. Dat is het onderhandelingsspel dat gespeeld wordt: de ene wil meer krijgen, de andere wil minder betalen."
Toch is Bol.com niet zo onschuldig als het lijkt: in het zog van Das Mag trokken enkele kleine Nederlandse uitgevers gisteren aan de alarmbel over de drukkingsmiddelen die de webreus hanteert. Een van de klagers is Lemniscaat, dat in 2008 en 2011 al zijn boeken van Bol.com zag verdwijnen omdat het niet akkoord ging met de voorwaarden. Lemniscaat kreeg net als Vrijdag pas een uitnodiging om over een overeenkomst te praten. De uitgever kreeg nu al te horen dat de Lemniscaat-boeken van Bol.com zullen verdwijnen als ze geen akkoord vinden.