"Deze Rubens hoort thuis in Vlaanderen"

"Tja, wat moet ik daar op zeggen? Betrapt." Daags na de gemediatiseerde veiling van de tekening Een paard en ruiter met tulband bellen we Fernand Huts. Was hij de anonieme Vlaming die aan de telefoon vanuit Engeland het winnende bod deed op de Peter Paul Rubens? De vraag is een beredeneerde gok. Hoeveel Vlaamse kunstverzamelaars wonen er in Engeland, hangen graag de cultuurmecenas uit, zijn verzot op oude meesters én kunnen er vlot 670.000 euro voor neertellen? Als iemand aanspraak kan maken op de titel van Vlaamse Rothschild, dan wel de Antwerpse baas van de Katoen Natie.

"Ik wilde eerst een paar dagen in stilte genieten van mijn aankoop, vandaar de anonimiteit", zegt Huts. "Een mens schaft zich niet elke dag een unieke Rubens aan. Maar nu mag iedereen het weten. Ik ben een tevreden man."

Toch hebt u pas een dag voor de veiling beslist mee te dingen naar de tekening.

"Een tekening van een paar honderdduizend euro: dat is geen impulsaankoop. Ik heb kunstexperts de tekening uitgebreid laten bestuderen. Om zeker te zijn van de echtheid, situering en waarde. Zij verzekerden mij dat het op alle vlakken om een zeldzaam werk ging. Een experiment van Rubens voor hij met penseel op paneel begon te schilderen. Zeg maar het begin van de barokgeschiedenis in Vlaanderen. En dan is het ook nog eens een dubbelzijdige tekening. Profijtelijk: je krijgt er dus twee voor de prijs van één."

U betaalde 670.000 euro, plus 147.402 euro commissie. Had u voor de veiling een limiet in uw hoofd?

"Eerlijk gezegd hoopte ik tussen 300.000 en 500.000 euro te eindigen. Dat was de geschatte waarde. Omdat de tekening als Vlaams topstuk niet zomaar het land uit mag, had ik er ook op gerekend dat buitenlandse kopers zouden afhaken. Maar dat was dus een grove misrekening (lacht).

"Ik had de pech dat drie grote buitenlandse spelers toch volhardden. En daar zat ook nog eens het geduchte, bemiddelde Metropolitan Museum of Art uit New York bij. Maar ik had één voordeel: een gestructureerd instituut als The MET moet vooraf met zijn raad van bestuur vastleggen tot welk bedrag het mag bieden. Terwijl ik dat gewoon aan de telefoon vanachter mijn bureau op het moment zelf kon beslissen."

Wat heeft u dan bezield om toch zo veel boven uw limiet te gaan?

"Tja, op voorhand bedenk je rationele strategieën: wanneer je het best stopt, welk bod verstandig is, enzovoort. Maar ik kan u verzekeren: meebieden op zo'n veiling, aan de telefoon, is behoorlijk zenuwslopend. Mijn hart ging nogal tekeer. Alles gaat zo snel. Als blijkt dat anderen hoger bieden dan gedacht, moet je dan en daar de knoop doorhakken. Op zo'n moment beslis je niet alleen rationeel, maar ook emotioneel.

"Ik dacht: een kans als deze krijg ik maar één keer. Het gaat hier wel om een stuk kunstgeschiedenis, hè. Als Vlaming wil je dat niet zomaar afgeven. Zeker niet aan de Amerikanen. Op zo'n moment komt die Vlaamse fierheid toch bovendrijven. Akkoord: het is veel geld. Maar je moet dat kaderen. Als ik lees dat onlangs meer dan een miljoen euro is neergeteld voor een tekening van Kuifje, dan vind ik deze Rubens toch een betere koop."

Komt de Rubens nu boven uw bureau te hangen?

"Nee, daar is de tekening veel te belangrijk voor. Ik heb het werk niet gekocht als investering, of omdat ik graag op een Rubens kijk. Wél om het ten dienste te stellen van de kunstwetenschap. De tekening blijft in Vlaanderen, zodat men ze kan bestuderen en er verder uit kan leren. Er is alvast interesse vanuit het Rubenshuis en andere musea. Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen opent opnieuw in 2018. In een tentoonstelling over oude meesters zou deze Rubens volgens mij niet misstaan."

Het publiek zal de Rubens dus nog kunnen bewonderen?

"Dat is de bedoeling. Maar niet permanent. Om de tekening goed te bewaren, moet dat in de juiste atmosferische omstandigheden gebeuren. Een tekening als deze kun je niet voortdurend aan spots blootstellen. Ik ga nu eerst spreken met mensen die er meer van kennen dan ik, en naar hun voorstellen luisteren."

De actie van Huts mag niet verbazen. De ondernemer staat niet alleen bekend als verwoed verzamelaar van kunst en historische objecten, hij profileert zich ook hoe langer hoe meer als cultuurmecenas.

Eerder dit jaar maakte hij bekend dat Katoen Natie in de toekomst 0,5 procent van zijn jaarlijkse omzet zal besteden aan cultuurwerking. Dat is goed voor 8,12 miljoen euro, niet toevallig evenveel als de 21 erkende Vlaamse musea samen als werkingssubsidies krijgen van de Vlaamse overheid. Huts wil met zijn fonds The Phoebus Foundation concrete projecten van musea, professoren of ander talent ondersteunen.

"Onze bewindsvoerders maken te weinig middelen vrij voor cultuur, geschiedenis en erfgoed", zei Huts toen fel. "Mijn boodschap aan de cultuursector is: wir schaffen das!"

Een verbond tussen ondernemers en musea: is dat de toekomst van de kunsten?

"In de Verenigde Staten zijn musea al veel langer gelinkt aan donatoren, trusts en foundations. Dat zit zo verankerd in de American way of life. Ook in Vlaanderen zijn er veel verzamelaars, zij het discreter dan in Amerika. Maar toch is er de afgelopen 100 à 130 jaar veel Vlaamse en Belgische kunst opgekocht vanuit het buitenland en vertrokken. Zeer jammer.

"Ik houd er een zeer liberale visie op na. Ik vind dat kunst en economie moeten samenwerken. Zoals ik al zei: er komt ook een zekere Vlaamse fierheid bij kijken. De Vlaamse oude meesters speelden in hun tijd in de topliga van de kunst. Kijk hoe ze onze regio op de kaart hebben gezet. Naast het feit dat het mooie schilderijen zijn, vertellen ze ook iets over identiteit. Als er dan zo'n unieke Rubens-tekening opduikt, weet je dat die in Vlaanderen thuishoort."

Moeten we deze aankoop als een verwijt naar de Vlaamse overheid interpreteren, die niet heeft meegeboden?

"Ik ga niemand vertellen wat hij moet doen. Ook andere ondernemers moeten doen wat zij willen. Ieder diertje zijn pleziertje."

Hebt u al iemand van de Vlaamse overheid gehoord sinds uw aankoop?

"Ze zullen het nieuws zoals de rest van het land wellicht lezen in de krant."

Mogen we straks ook een Fernand Huts-museum verwachten?

"In juni organiseer ik alvast mee een tentoonstelling in Gent: de expo Voor God en Geld. Gouden tijd van de Zuidelijke Nederlanden, over de bloeiperiode van de Vlaamse kunst in de middeleeuwen en de rol van het ondernemerschap. Heel wat tentoongestelde werken zijn in bruikleen, en wij financieren dat."

U profileert zich graag als de Vlaamse Rothschild.

"Ik zal mezelf nooit zo noemen. Ik ben wie ik ben. Ik ben een jongen die nooit volwassen is geworden. Ik ben altijd graag blijven spelen. En kunst en cultuur geven mij nu eenmaal veel levensvreugde."