'Gevaar van chronisch nierfalen blijft zwaar onderschat'
Zo'n 14 procent van de bevolking lijdt aan nierfalen, velen zonder dat ze het zelf weten. 'Chronisch nierfalen is een sluipende ziekte waarvan het gevaar nog sterk wordt onderschat', waarschuwt Raymond Vanholder (UZ Gent), voorzitter van de Europese vereniging voor nierspecialisten.
Nefroloog Raymond Vanholder was op het internationaal congres voor nierspecialisten in Parijs niet mis te verstaan. "Nierfalen is een stille, pijnloze aandoening. Word je uiteindelijk toch iets gewaar, dan is het al te laat. De opgelopen nierschade is dan al onomkeerbaar. Een blijvend litteken."
Als de nieren hun werk niet goed meer doen, hopen afvalstoffen, overtollig water en zout zich op in het lichaam. Het risico op hart- en vaatziekten neemt dan drastisch toe, vaak met fatale afloop. Op wereldschaal, maar ook in België, lijdt zo'n 14 procent van de bevolking aan nierfalen. Een grote groep is zich daar niet eens van bewust, zegt Vanholder. "Velen denken bij nierfalen alleen aan patiënten die aan de dialyse moeten of die een transplantatie hebben ondergaan. Een ernstige misvatting, want zij vormen slechts het topje van de ijsberg: tussen 0,1 en 0,2 procent van alle nierlijders. Ook degenen die nog geen dialyse volgen, hebben al een verhoogde kans op hart- en vaatziekten of overlijden. Dat risico begint al vanaf het moment dat de nierfunctie maar op halve kracht meer werkt."
Een simpele bloed- en urinetest kunnen nochtans al heel wat uithalen, oppert professor Vanholder. "Betere screening is aan de orde. Daarom niet bij iedereen, maar toch zeker bij de risicogroepen. Daaronder vallen de diabetespatiënten, mensen met een hoge bloeddruk, met erfelijke belasting, met nierstenen of -infecties. Maar ook rokers en zwaarlijvigen. Vet is enorm giftig en leidt tot ontstekingsreacties. Ook dat maakt de nieren en bloedvaten kapot."
Behalve een betere screening is er ook meer preventie nodig, benadrukt Vanholder. "Dat hoeft niet noodzakelijk duur te zijn. Zout beperken, bijvoorbeeld. Maar ook de bloeddruk onder controle houden, obesitas bestrijden, lichaamsbeweging opschroeven en stoppen met roken. Dat zijn goedkope preventiemaatregelen. Daarnaast heb je medicijnen die de nierschade enigszins kunnen afremmen. Maar wat ben je met die pillen als je blijft roken of schransen?"
Niet zelden gaat nierfalen hand in hand met een andere chronische kwaal, zoals suikerziekte. "In zo'n geval is het belangrijk dat de patiënt niet alleen behandeld wordt voor zijn diabetes, maar dat de dokters ook oog hebben voor de werking van de nieren", onderstreept Vanholder. "Diabetes is geen cadeau, nierfalen ook niet. Als je dan beide ziektes samen hebt, is het nog zoveel erger. Spijtig genoeg dringt dat besef nog niet genoeg door, noch bij het grote publiek, noch bij de artsen."
Een vergeten ziekte, zo omschrijft Vanholder. "Iedereen kent ondertussen de gevaren van diabetes of van een te hoge bloeddruk. Maar over de risico's van nierfalen wordt zelden gerept. Toch heeft deze ziekte minstens een even grote impact als diabetes of hartfalen. Op medisch én economisch vlak."