'Het boek is me zo dierbaar'

Bij het nieuws van het overlijden van Godfried Lannoo gaf de uitgeverij gisteren ook bijgaande foto vrij: mijnheer Godfried, in maatpak, steunend op een steen met een statement. Over hoe je de woorden in ere moet houden, tussen mens en mens, tussen de mensen en God. In dat beeld zit het leven van Godfried Lannoo. In een zeldzaam VRT-interview zei hij het zo: "Ik leef met boeken. Ik heb het voorrecht gehad om heel mijn leven met boeken bezig te zijn." En: "Het boek is me zo dierbaar. Iedere dag opnieuw." In een Vlaams-katholiek huis.

Lannoo wordt dit jaar 103. Niet Godfried maar zijn vader Joris stichtte het bedrijf in 1909. Maar hij, geboren in 1927, ging na zijn humaniorastudies in 1945 in het bedrijf aan de slag en kwam in 1959 aan het roer. Samen met zus Godelieve en broer Jan. Maar ook met een van de eerste diploma's van de Vlerickschool onder de arm. En als dat een onbelangrijk detail zou lijken, dan toch dit: de inzichten van die opleiding brachten hem ertoe het familiebedrijf om te vormen tot een naamloze vennootschap. Hij richtte de blik naar Nederland en versierde als eerste Vlaamse uitgever een stand op de Frankfurter Buchmesse.

Professioneler dus, maar altijd met liefde voor het boek. De bibliofiele uitgaven. De verzorging van letter, letterzetting, band. In het VRT-filmpje, te zien op YouTube, haalt Godfried Lannoo een boek van Stijn Streuvels uit. Beter: het boek, De Vlasschaard, een speciale editie ter gelegenheid van het 100.000ste exemplaar van Streuvels' bekendste werk. "Mijn vader was geen ruziemaker", zegt Lannoo. "Maar Streuvels maakte wel heel veel ruzie." Om uiteindelijk toch tot dit boek te komen, met originele aquarellen van Albert Saverys.

Als Lannoo zich de jongste jaren bijvoorbeeld ontpopte tot een uitgeverij die prestigieuze fotoboeken van Stephan Vanfleteren en Carl De Keyzer uitgeeft, dan komt ook dat uit die erfenis. In een persbericht bij het overlijden van Godfried Lannoo benadrukte de uitgeverij hoe de man er in de jaren 70 in slaagde om een van zijn grootste projecten, de tweedelige Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, te publiceren. Nadat hij in 1994 stopte als algemeen directeur (de scepter werd doorgegeven aan Matthias Lannoo, derde generatie dus) werd Godfried Lannoo in 1996 in de adelstand verheven tot ridder. En ridders mogen een wapenspreuk kiezen: 'Den lande en volke getrouw', koos hij. Zeven jaar later deed de Nederlandse koningin Beatrix hetzelfde, de man werd Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Belangstellling zocht Godfried Lannoo niet. "Een stille kracht heeft ons bedrijf groot gemaakt", schreef hij in 1989. Een paar bouwstenen: het verwerpen van middelmatigheid,het streven naar uitmuntendheid, het naleven van ethische en managementsnormen, het feit dat we een gemeenschap vormen, waarin we om elkaar bekommerd zijn. In 2012 klinkt dat naiëf, maar Lannoo werd wel een imperium. En dan moet je nog één keer terug naar dat filmpje. En zijn zachte West-Vlaams opnieuw: "Ik zit hier als een gelukkig man in een mooi bedrijf."