Robert Fisk Waarom blijft de geschiedenis zich herhalen?

'Israël negeert de toenemende internationale oproepen tot een bestand. Het zegt dat het zijn aanvallen op Gaza pas zal stopzetten wanneer 'vrede en rust' terugkeren in de steden in het zuiden van Israël die binnen het bereik van de Palestijnse raketten liggen. (...) Arabische afgevaardigden hebben in New York de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties ontmoet om aan te dringen op een resolutie die een onmiddellijk einde van de Israëlische aanvallen en een blijvend bestand eist." Dit komt uit een rapport van de Press Association.

En dit is een hoofdartikel uit de Canadian National Post, een rechtse krant: "Wij voelen veel sympathie voor de gewone mensen van Gaza. De Israëlische aanvallen op de terroristische infrastructuur van het kleine, dichtbevolkte gebied zijn ongetwijfeld een zware beproeving... terwijl Hamas hen als menselijke schilden gebruikt. Maar vergeet het niet: de aanvallen zouden ophouden als de Palestijnen hun geweld tegen Israëliërs zouden stoppen."

En hier komt The Guardian: "Terwijl drie van zijn kinderen dood waren, lag Samouni in een bed in het ziekenhuis van Shifa, gewond aan zijn benen en schouder, en troostte hij zijn zoon, Mohamed, vijf jaar, die een gebroken arm had... 'Het is een slachting', zei Samouni, 'wij willen alleen maar in vrede leven.'

Of een bericht van Reuters: "Gisteren dreef Israël zijn luchtaanvallen op de door Hamas bestuurde Gazastrook op en maakte het zich klaar voor een mogelijk grondoffensief, na een bombardement van drie dagen waarin 300 Palestijnen om het leven kwamen. (...) De Israëlische toestellen vielen ook de woningen van twee topcommandanten van de gewapende vleugel van Hamas aan. Zij waren niet thuis, maar onder de zeven doden waren verscheidene van hun familieleden."

Geheugenverlies

Al het bovenstaande is natuurlijk geen nieuws voor u. Sinds vorige week bombardeert Israël Gaza om te verhinderen dat de raketten van Hamas Israël treffen. De Palestijnen lijden buiten verhouding, maar het is allemaal de schuld van Hamas. Maar er is een probleem. Het rapport van de Press Association verscheen op 6 januari 2009, vijf en een half jaar geleden! Het hoofdartikel van The Post dateert van 2 januari van dat jaar. Het stuk uit The Guardian is van 6 januari 2009, het bericht van Reuters van 30 december van het jaar voordien.

Gek genoeg herinnert niemand ons eraan dat het bloedbad van vandaag een obscene herhaling is - door beide partijen - van wat al vaker is gebeurd. Meer dan eens. In december 2006 meldde de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem dat alleen al in dat jaar 660 Palestijnen in Gaza waren gedood, onder wie 141 kinderen, en dat Israëlische troepen sinds 2000 bijna 4.000 Palestijnen hadden gedood en 20.000 gewond. Maar in de berichtgeving over de jongste slachting in Gaza wordt daar niets over gezegd.

Waarom? Waarom werken wij als journalisten mee aan wat ik niet anders dan collectief geheugenverlies kan noemen? Omdat we lui zijn? Onverschillig? Of omdat we vrezen dat een verklaring van het herhaalde bloedvergieten in Israël de lezers naar diepere redenen zou doen zoeken, en dat de 'vrienden' van Israël in het buitenland ons zouden verwijten dat wij suggereren dat Israël - net als het corrupte Hamas - een oorlog voert die veel genadelozer, boosaardiger en obscener is dan wat onze neutrale berichtgeving doet vermoeden?

Dit geheugenverlies is niet nieuw. Neem bijvoorbeeld deze waarschuwing voor een burgeroorlog in Libanon: "Het zijn gespannen tijden voor Libanon.. (...) Omdat de alawitische gemeenschap, die de politieke macht in Syrië in handen heeft, in feite sjiitisch is en de meeste Syriërs soennieten zijn, is de duistere nachtmerrie van het volk van deze regio niet moeilijk te begrijpen. Als de burgeroorlog in Irak zich naar het westen zou verplaatsen, kunnen er religieuze breuklijnen ontstaan van Bagdad tot in Libanon... een angstaanjagend vooruitzicht voor heel de Arabische wereld." Dit werd helaas geschreven door een genaamde R. Fisk, op 7 juli 2006, bijna precies acht jaar geleden.

En als kers op de taart, een bericht van Reuters uit Mosoel: "Opstandelingen hebben politieposten in brand gestoken, wapens gestolen en trekken door de straten van Mosoel terwijl de derde grootste stad van Irak aan elke controle dreigt te ontsnappen..." Het dateert van 2004... Tien jaar geleden! Toen moest het Amerikaanse leger, niet het Iraakse, Mosoel op de rebellen heroveren (trouwens al voor de tweede keer).

Ik vrees dat ons geheugenverlies met de context te maken heeft. Legers en regeringen willen dat wij geloven - of vergeten - wat zij doen. Ze willen dat wij de geschiedenis negeren. De vraag die wij ons als journalisten moeten stellen - en die veel lezers en televisiekijkers al hebben gesteld - is: hebben we dit al niet eens gezien? En waarom blijft het zich herhalen?