Oekraïne kiest voluit voor Westen, Moskou reageert woedend
Voor de Oekraïense president Petro Porosjenko is de ondertekening van een associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne, Georgië en Moldavië een eerste stap naar het EU-lidmaatschap. Rusland dreigt intussen met 'ernstige gevolgen'.
Kersvers Oekraïens president Petro Porosjenko noemde de ondertekening van het associatieverdrag, gisteren in Brussel, de "belangrijkste dag uit de geschiedenis van Oekraïne sinds de onafhankelijkheid van 1991". Hij omschreef het verdrag, dat wederzijdse vrijhandel mogelijk maakt, als "symbool van geloof en onbreekbare wil".
EU-Raadsvoorzitter Herman Van Rompuy sprak van "mijlpalen in de geschiedenis van onze relaties en voor Europa. De EU staat aan jullie zijde, vandaag meer dan ooit", vertelde hij de leiders van de drie landen. "Sterkere politieke en economische banden zullen grotere stabiliteit en welvaart brengen voor het volledige Europese continent. Ons gezamenlijk doel is jullie volle integratie in de Europese markt, 's werelds rijkste en grootste."
Porosjenko zorgde daarop voor een verrassing. Hij kondigde aan de ondertekening als een opstapje naar een toekomstig EU-lidmaatschap te zien. "Oekraïne onderstreept vandaag ook zijn keuze voor een EU-lidmaatschap", zei hij, onaangekondigd, en sloeg daarmee de EU-leiders even uit het lood. "Op een dag zullen we het lidmaatschap aanvragen," herhaalde hij later, "dit is een zeer belangrijke wortel voor ons."
Het pas ondertekende verdrag vormde de aanleiding tot de crisis in Oekraïne. Porosjenko's voorganger Viktor Janoekovitsj weigerde op 29 november 2013 onder Russische druk het verdrag te ondertekenen. Hij wilde het pad van een Euraziatische Unie met Rusland kiezen maar veroorzaakte daarmee de bezetting van het Maidanplein in Kiev door pro-Europese betogers.
Begin van crisis
De bloedige repressie leidde uiteindelijk begin dit jaar tot zijn omverwerping. In een reactie annexeerde Rusland het Krim-schiereiland en steunde een gewapende opstand van pro-Russische separatisten in oostelijke regio's.
Net gisteren liep in het oosten van Oekraïne een fragiel staakt-het-vuren af, dat sporadisch werd doorbroken door nieuwe gevechten. Sinds half april vielen er daar al meer dan 420 doden.
Porosjenko herhaalde gisteren de krachtlijnen van zijn vredesplan dat verzoening met Moskou nastreeft: decentralisatie, de rechten van de Russischtaligen garanderen en investeringen in banen voor verouderde industriesteden in het oosten.
Moskou reageert boos op het associatieverdrag. "De gevolgen van de ondertekening zullen zonder twijfel ernstig zijn", zei viceminister van Buitenlandse zaken Grigory Karasin.