'De overheid moet meer geld aan hoger onderwijs besteden'
Er is nood aan meer geld voor hoger onderwijs. En de overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen. Dat bepleit oud-onderwijsminister Frank Vandenbroucke in een opmerkelijk opiniestuk. 'Als we aan de top willen blijven, moeten we zorgen voor extra geld.'Kim Herbots
De Actiegroep Hoger Onderwijs lanceerde vorige week een open brief over de stijgende concurrentie- en publicatiedruk in de academische wereld. De onderzoekers, die inmiddels meer dan 4.700 handtekeningen hebben verzameld, eisen dat er bij de geplande evaluatie van het financieringssysteem voor het hoger onderwijs minder gekeken wordt naar hoeveel ze publiceren.
Tegelijkertijd laten ze weten dat meer geld eigenlijk geen noodzaak is. Het gaat er vooral om hoe dat geld verdeeld wordt. Bij die verdeling moet veel minder rekening gehouden worden met het markteconomische aspect. Niet de kwantiteit van hun werk, maar wel de - zeer moeilijk meetbare - kwaliteit moet primeren.
Ex-minister Frank Vandenbroucke, tegenwoordig als hoogleraar verbonden aan de UA en de KU Leuven, reageert nu openlijk en geeft de onderzoekers op beide vlakken ongelijk.
Er is wél meer geld nodig?
Vandenbroucke: "Internationaal bekeken is onze financiering voor het hoger onderwijs vrij krap. Volgens cijfers van Eurostat werd er in ons land in 2010 1,46 procent van het bbp aan hoger onderwijs besteed. In Finland is dat 2,18 procent, in Denemarken zelfs 2,41 procent. Als je als maatschappij beslist dat je een kennisregio wil zijn die meedraait aan de top, dan moet je consequent zijn en in de toekomst zorgen voor extra geld."
U zegt dit nu als hoogleraar. Had u als minister dan niet zelf voor dat extra geld kunnen zorgen?
"Ik denk nog steeds zoals ik dacht toen ik minister was. Toen ik het huidige financieringsmodel op poten heb gezet, was dat met het uitdrukkelijke doel dat er een groeipad zou zijn. Dat is deels gebeurd, maar als je nu vaststelt dat er druk komt, moet je bekijken of er niet meer middelen nodig zijn."
Is het verhogen van de inschrijvingsgelden een piste?
"Er zijn tal van zeer sociale mensen die dat opperen. Ik weet dat een student in Vlaanderen relatief weinig betaalt, maar ik ben geen voorstander van hogere inschrijvingsgelden. In het buitenland verdien je beduidend meer wanneer je een diploma hoger onderwijs hebt. In Vlaanderen is dat niet zo. Ik vind niet dat je dan meer geld kunt vragen."
Waar moet het geld dan vandaan komen? Van de industrie?
"Wat mij betreft van de overheid. Wisselwerkingen met het bedrijfsleven zijn prima, maar als basisfinanciering steunt op privaat geld... Nee, daar ben ik een zeer koele minnaar van. Ik wil niet afhankelijk zijn van goedgunstige multinationals of wispelturige multimiljonairs. Met een Carlos Slim of Bill Gates die de touwtjes in handen zouden hebben, komt de onafhankelijkheid in het gedrang en zal de druk enkel maar toenemen."
Wat die druk betreft, geeft u de Actiegroep ook ongelijk op hun andere punt. De output tellen is wel nodig, zegt u.
"Ja. Er is groeiende stress, dat ontken ik niet. Maar volgens mij komt die vooral omdat het aantal mensen dat doctoreert niet meer in verhouding staat tot het aantal jobs in de academische wereld. Maar je niet laten meten, vind ik werkelijk verkeerd. Dat moet. Wel moet de overheid aan de instellingen vragen hoe ze dat zien. Als ze het meetsysteem te log vinden of incompleet, dan moet daar naar geluisterd worden. Maar niet meten resulteert in pure willekeur."