'Ik vraag niet vaak carrière-advies aan Stany' 'Ah neen? Mijn telefoon stond niet stil'

Over waar en hoe ze elkaar voor het eerst ontmoetten, hoeft vooral Van Geel niet lang na te denken. "Omdat het zo'n bevreemdende ervaring was. Stany en Peter hadden me gevraagd om auditie te komen doen voor Kiekens. Op aanraden van Koen Van Impe (hoofdrolspeler in die sitcom, PD) die me in het theater aan het werk had gezien. Toen ik arriveerde in hun kantoor zaten Stany en Peter aan een lange tafel te smoren. Ze zeiden amper iets. Ook tijdens mijn auditie bleef het stil. Heel raar allemaal. Kijk, wanneer je Stany en Peter leert kennen, zijn er twee opties. Ofwel loop je heel hard weg en wil je vooral zo ver mogelijk uit hun buurt blijven, ofwel vind je elkaar."

Bij Van Geel was het dat laatste.

Crets: "Het klikte gewoon op één of andere manier. Je voelde heel snel dat Jonas een kompaan was, iemand die meedacht. Geen acteur die we moesten regisseren."

Toen Stany na Kiekens de musicals Spamalot en De Producers regisseerde, kwam hij weer bij Jonas terecht. "Ik dacht, we zetten die Van Geel eens op de kaart, de sukkelaar." (lacht) En bij de terugkeer van Debby & Nancy op tv deed Van Geel als gastheer dienst.

En nu is er dus Amateurs, een reeks die van Geel samen met Jef Hoogmartens en Steve Aernouts schreef over een amateur-toneelgezelschap dat met de hulp van een bekende regisseur prijzen wil pakken. Met in de hoofdrol, jawel, Stany Crets die bovendien ook nog eens zichzelf mag spelen. Maar de invloed van Crets reikt nog verder. Van Geel: "Zonder Stany was Amateurs er misschien nooit geweest. Hij en Peter hebben me geleerd te durven. Om dingen te doen zoals deze reeks. Af en toe eens 'fuck it' zeggen en gewoon doen wat je graag doet. Ik was altijd al een ambitieus kereltje en de ontmoeting met Stany en Peter heeft die ambitie nog aangewakkerd. Zij hebben lang geleden al voor zichzelf uitgemaakt dat 'als we niet altijd in de speeltuin mogen, dan maken we er toch gewoon één voor onszelf'. Dat vind ik een heel interessant uitgangspunt, ook voor mezelf. En het heeft me nog geen windeieren gelegd. Die redenering zorgt ervoor dat je er niet te lang over moet nadenken of het nu wel verstandig is om naast het serieuze theaterwerk ook musical te doen. Al helpt het op zo'n moment ook wel om iemand als Stany te hebben die je zegt 'doe gewoon je goesting'.

Advies dat ook nu nog soms van pas komt. Zo was het aanvankelijk niet de bedoeling dat Van Geel, Hoogmartens en Aernouts zelf ook een rol zouden spelen in Amateurs. Van Geel: "We gingen ervan uit dat het niet kon om een reeks te schrijven en er dan ook nog eens zelf in mee te spelen."

Crets (onderbreekt): "Waarom zou dat niet kunnen? Peter en ik doen niks anders."

Van Geel (lacht): "Tot er dus bepaalde mensen in je omgeving zeggen: 'Meen je dat nu? Je maakt een fantastische speeltuin om er dan alleen andere mensen in te laten spelen.' Uiteindelijk hebben we beslist om elk een, weliswaar bescheiden, rol voor onze rekening te nemen."

Eclectisch

Of Van Geel wel vaker bij Crets te rade gaat voor carrière-advies, willen we weten. "Neen", is het duidelijke antwoord, al ziet Crets dat net iets anders. "Neen? Er is een periode geweest dat mijn telefoon niet stil stond. Stany, wat moet ik doen? Stany, hoeveel moet ik vragen? Stany, kan ik neen zeggen? Dat is pas gestopt toen ik een percent begon te vragen." (lacht)

Van Geel: "Natuurlijk gaat het daar aan de toog van het café wel eens over. Zeker in het begin van mijn carrière. Maar hoe langer je meedraait, hoe makkelijker het wordt om je eigen keuzes te maken."

Die eigen keuzes leveren zowel bij Crets als Van Geel een nogal eclectisch CV op waarbij acteren, regisseren, schrijven en presenteren naadloos in elkaar overvloeien. Van Geel: "Ik verveel me snel. Ik vind het fijn om ergens volledig voor te gaan en dan daarna iets helemaal anders te doen. Dat zie je ook in mijn televisiewerk. Geen enkel programma is hetzelfde, daar kies ik heel bewust voor. Net dat maakt het interessant. Uit elk project neem ik wel iets mee dat ik ergens anders kan gebruiken. Na het draaien van Amateurs bijvoorbeeld ben ik in de musical '14-'18 gestapt. Een volledig ander project, met een verschil in energie, een andere snelheid ook. Ik heb die afwisseling nodig."

Crets: "Nog van voor ik naar de toneelschool ging, wou ik al én acteren én regisseren én schrijven. Alleen was er geen opleiding waarin je dat allemaal kon combineren. En dus ben ik acteur geworden, maar wel met de uitdrukkelijke ambitie om mijn activiteiten uit te breiden. (lacht) Ik kan me geen leven voorstellen waarin ik alleen maar mag acteren, of alleen maar musicals kan regisseren. Ik zou dat vreselijk vinden. Al heb je dat voor een groot stuk zelf in de hand. Je moet achter je dromen aan durven gaan en dan is de kans groot dat je ze ook effectief realiseert. Ik hoor het Jonas een paar jaar geleden nog zeggen: 'Presenteren zoals Bart Peeters, ik zou dat eigenlijk graag eens doen.' En ondertussen staat hij daar gewoon. Geluk overkomt je niet, dat dwing je af. Dat is al jaren mijn credo."

Al kan ook de tijdsgeest daarbij helpen. Voor Van Geel blijkt het anno 2014 een stuk makkelijker om die dromen te realiseren dan destijds voor Crets. "Toen Peter en ik iets anders wilden gaan doen, was er heel weinig opening. We zaten toen bij de gerenommeerde Blauwe Maandag Compagnie en televisie was niets voor theateracteurs. Dat was voorbehouden voor het dramatisch gezelschap van de toenmalige VRT. Een film draaien? Daar kon je alleen op hopen wanneer er iets werd geschreven waarvoor ze meer dan vijf man nodig hadden. Met de komst van VTM begon er wel iets te bewegen, maar dat was ook niet meteen wat we voor ogen hadden. Het drama dat in die beginjaren werd gedraaid, trok op niets, daar kon je maar beter ver weg van blijven. Toen wij besloten om dag te zeggen tegen het politiek correcte toneel om een eigen reeks te maken, voor VTM dan nog wel, was het kot te klein. Iedereen verklaarde ons gek. Voor de commerciëlen gaan werken, dat kon je niet maken. Wanneer we in die tijd De Pallieter binnenkwamen, nog steeds het stamcafé van de acteurs in Antwerpen, stond er altijd wel iemand aan de toog die riep 'Ah daar zijn ze: de commerciëlen'. Dat we daarna ook nog in een Plopfilm gingen spelen maakte het er niet beter op.

Van Geel: "Je hebt het ook een beetje zelf gezocht he, Stany."

Crets: (onverstoorbaar) "Op die manier ontglip je aan alle labels. Niemand krijgt nog echt grip op wat je doet. Maar we hebben wel de poort opengezet. We hebben de deur gemaakt waarlangs alle mensen die wilden acteren, regisseren of een reeks opstarten mee zijn binnengestapt. Toen wij met Raf en Ronny aan kwamen zetten, een reeks die we met ons eigen productiehuisje maakten, was dat een heel nieuwe manier van werken. Nu is het schering en inslag. Elke hond met een hoed op wil tegenwoordig een tv-serie maken. En meestal slagen ze er nog in ook." (lacht)

Kijkcijfersucces

Crets en Van Geel hebben niet alleen hun licht anarchistisch parcours gemeen. Ook de liefde voor de grote spektakels, die een breed publiek aanspreken, vormt een link tussen beiden. Crets: "Als ik mag kiezen, doe ik het liefst mijn ding voor een zo groot mogelijk publiek. Het is een grotere uitdaging om iets te maken voor een breed publiek waar af en toe een scherp randje aanzit, dan om voor een klein publiek constant scherp te zitten wezen. Dat is preken voor eigen parochie."

Van Geel: "Wij zijn de eersten om te zeggen dat we de zalen waarin we spelen het liefst zo groot mogelijk hebben. In een grote zaal staan en voelen dat het marcheert. Dat is ongelooflijk. Spamalot speelden we elke avond voor tweeduizend man en elke avond opnieuw ging het dak er af. Een ongelooflijk gevoel. Maar gelukkig bestaan er naast die grote shows ook intieme optredens, waar je de kans krijgt te experimenteren. Die vind ik minstens even belangrijk."

Crets: "Je wil altijd dat iedereen met een glimlach op het gezicht naar buiten komt, wie er ook in de zaal zit. En af en toe lukt dat. Wanneer de cast na zo'n voorstelling van Spamalot komt groeten en die hele zaal veert op, dan sta ik achteraan in de zaal te blèten. Dat is tenslotte waar je het voor doet. Iets teweegbrengen bij het publiek, ook al duurt het maar een minuut. Dat is de beste beloning die je kan krijgen."

Maandagavond blijft die beloning sowieso uit. Pas dinsdagochtend, wanneer de kijkcijfers binnenlopen, wordt duidelijk of het publiek Amateurs al of niet kon smaken. Al blijkt niet alles te staan of te vallen met die kijkcijfers. Van Geel: "Ook het moment waarop de regisseur laat weten dat hij wel met je script aan de slag wil, geeft voldoening. Net als het enthousiasme van de acteurs na de eerste lezing. Maar de grootste vorm van erkenning was misschien nog het feit dat we Amateurs ook effectief mochten draaien, dat je wat je hebt geschreven plots op het scherm ziet verschijnen. Maar natuurlijk willen we dat er maandag zoveel mogelijk mensen kijken."

Al houdt Van Geel een slag om de arm. "We zitten met Amateurs op maandagavond, op een commerciële zender, onderbroken door reclame. Dat maakt kijkcijfersucces een stuk minder evident dan op zondagavond op Eén."

Waarom Van Geel en co. dan met VTM en niet met Eén in zee zijn gegaan? Simpel, volgens Van Geel: "Omdat VTM de durf had om het te doen. Aanvankelijk wilden we de reeks voor VIER maken, maar daar liepen de gesprekken niet zo vlot als wij wilden. Er is in die beginfase ook met de VRT gesproken, maar daar bleek al snel dat het projectje van drie jonge gasten ergens onderaan de stapel zou belanden. Het schema voor de komende jaren bleek ook al behoorlijk vol te staan. Daar waren we te ambitieus voor, we wilden de reeks nu maken, niet binnen x aantal jaar. Wanneer je dan als zender laat weten dat 'er pas plaats is in het zendschema in 2025' dan zeg je eigenlijk 'probeer het maar ergens anders'. Ik begon op dat moment net met VTM samen te werken, zij waren wel enthousiast en drie jaar later komt Amateurs op het scherm. Straf. Het ligt als zender niet voor de hand om drie prutsers zonder ervaring zo'n reeks te laten maken."

Liefde voor het vak

Amateurs legt tenslotte nog een laatste gelijkenis tussen Van Geel en Crets bloot. Allebei koesteren ze warme gevoelens voor de toneelstukken die enthousiaste amateurs elk weekend opnieuw in parochiezalen overal ten velde op de planken brengen. Crets: "Het is frappant hoeveel liefde daar heerst voor het vak. Veel meer dan in het professioneel circuit. Die acteurs moeten er ook veel voor over hebben. Twee keer per week repeteren, naast je normale dagtaak. Dat doe je alleen als je het echt graag doet."

Zowel Crets als Van Geel zetten ook hun eerste stappen in dat amateurcircuit. Van Geel: "Mijn vader had een gezelschap mee opgericht in Bierbeek. Ik ging altijd mee en had al snel de liefde voor het theater te pakken. De coulissen, de geur die daar hing, de drukte in de kleedkamers, het beeld van een lege scène na een voorstelling. Die dingen herinner ik me veel beter dan de stukken die werden gespeeld."

Crets was iets ouder toen hij voor het eerst het podium op werd geduwd. "Het typische verhaal. Een leraar Nederlands die in zijn klas acteurs rekruteerde voor zijn amateurgezelschap. Twee van mijn vrienden gingen op zijn uitnodiging in en kwamen terug met de melding: 'Stany, dat is echt iets voor u.' Ik ben toen meegegaan, met het nodige voorbehoud. Maar toen ik één keer die scène had gezien, moest ik er gewoon op staan. Ik was altijd een heel verlegen manneke, tot ik op dat podium stond. Toen bleek die kleine ineens een grote mond te hebben."

Ook nu nog gaat Crets af en toe nog eens naar zo'n amateurvoorstelling kijken. "Naar mijn eigen stukken. Die worden nog vrij vaak gespeeld. Zo nu en dan nodigt zo'n gezelschap me uit en soms ga ik daar op in. Dat is altijd heel plezant. Je krijgt als auteur vanzelfsprekend alle lof voor je stuk." (lacht) Van Geel: "Maar dan komt onvermijdelijk het moment waarop ze vragen: 'Wat vond je ervan?'." Crets: "Dan zeg ik altijd: 'Fantastisch stuk. Goed gekozen mannen."

Amateurs, maandag om 21u45 op VTM