Morgen is het exact een jaar geleden dat Parijs werd opgeschrikt door drie gelijktijdige terreuraanvallen. 130 mensen kwamen uiteindelijk om het leven. Abdeslam is de enige terrorist gelinkt aan de aanslagen die nog in leven is. Hij zit in Frankrijk in de cel, maar weigert al maanden om met de politie te praten.

Die halstarrige weigering zorgde er ook voor dat zijn advocaat Sven Mary begin oktober de handdoek in de ring gooide. De Volkskrant kon Mary twee keer spreken, eenmaal net voordat hij stopte met de zaak, en een keer erna. "Zwijgen was niet het plan. Dit was niet de verdediging die wij voor ogen hadden. Mijn doel was altijd hem te laten praten", vertelt de strafpleiter.

Nu blijkt dat ook de verdere radicalisering van zijn cliënt een rol speelde. "Men heeft hem het statuut van het heldendom gegeven door hem neer te zetten als hét brein. En hij is het gaan geloven. Hij is in een positie geplaatst waarin hij zich alleen maar kan laten gelden als martelaar. Hij is het stereotype terrorist geworden."

Mehdi Nemmouche

In plaats van in de gevangenis te deradicaliseren, is het de afgelopen maanden alleen maar erger geworden volgens Mary. "Hij heeft een baard nu. Hij is een echte fundamentalistische moslim geworden. Hij was een jongen van de straat met Nikes."

Hoewel Abdeslam meteen na zijn arrestatie op 18 maart in Molenbeek wel nog wou praten met de politie, is dat na verloop van tijd helemaal veranderd. Volgens Mary is dat mede door de omstandigheden in de gevangenis. Zo was Abdeslams cel in Brugge vlak bij die van terrorist Mehdi Nemmouche, die in 2014 vier mensen doodschoot bij het Joods museum in Brussel. De terrorist zou door de muren heen hebben geschreeuwd dat Abdeslam niet met de politie moest praten.

Staatsveiligheid waarschuwt voor gevaar geradicaliseerde gevangenen

De Staatsveiligheid maakt zich zorgen over de opvolging van geradicaliseerde gevangenen. “Een aantal gevangenen radicaliseren in de gevangenis, en blijven mogelijk gevaarlijk wanneer ze vrijkomen”, zegt topman Jaak Raes aan VRT Nieuws.

Er zitten in onze cellen 150 veroordeelde terroristen. Maar het aantal gedetineerden dat een potentieel risico vormt, is groter. Hoe groot is niet duidelijk, maar het hoofd van de Staatsveiligheid vreest het moment waarop die mensen vrijkomen.

“Ik waarschuw op dit moment. Naast die strijders die terugkomen en een mogelijke dreiging zijn voor ons land, zijn er ook nog een aantal die radicaliseren in de gevangenis en mogelijks gevaarlijk zijn en blijven wanneer ze vrijkomen”, zegt Jaak Raes aan het reportagemagazine “Pano”.

Eerder waarschuwde de Staatsveiligheid al dat er nog steeds honderden jihadstrijders in de gaten moeten worden gehouden. Het gaat dan om teruggekeerde Syriëstrijders, eenzaten en buitenlandse terreurverdachten die rondzwerven in Europa.