'Waar is de trots van deze regering?'

De oppositietoon is hard, geeft Johan Vande Lanotte (sp.a) toe, maar centrumrechts roept het ook over zichzelf af. "Als ik een kindje krijg, dan ben ik trots op mijn mooie baby. Deze regering zegt alleen dat ze niet anders kon en dat het de schuld van de buurman is dat het kind zo lelijk is? Dat is wat ze zeggen: we konden niet anders en dat is de schuld van de socialisten. Waar is de trots van deze regering?"

De polarisatie kende deze week een nieuw hoogtepunt in de Kamer. De oppositie stapte op omdat de premier Charles Michel (MR) een vraag over de banden van zijn vicepremier Jan Jambon (N-VA) met de Franse extreemrechtse politicus Jean-Marie Le Pen niet wilde beantwoorden.

Vande Lanotte: "Het is geen mooi beeld dat er week na week op zo scherp, bijna ruziënd wordt gewerkt. Maar een premier hoort te antwoorden op de vragen die hij krijgt. Elio Di Rupo (PS) kreeg vorige legislatuur iedere week een vraag van de N-VA. En iedere week beantwoordde hij die. Anders moet je geen eerste minister willen worden. Michel schoof de vraag door, terwijl hij zelf aanwezig was. Dat is de oppositie pesten."

De concrete aanleiding was een vraag van de PS over de banden van Jan Jambon (N-VA) met Jean-Marie Le Pen. Gaat Vlaanderen daar te licht over?

"We hebben het hier over een vice-eerste minister van ons land die enige tijd geleden beaat heeft zitten luisteren naar een man die vindt dat zes miljoen vermoorde Joden een voetnoot in de geschiedenis zijn. Daar keert mijn maag van om.

"Ik ben het er helemaal mee eens dat een mens het recht heeft om tussen 1996 en 2014 van mening te veranderen en dat we dit achter ons moeten kunnen laten. Maar dan zou ik Jambon wel graag horen zeggen dat hij daar een streep onder heeft getrokken. Dat doet hij niet, integendeel. 'Ja maar, ik ben het niet met alles eens wat Le Pen zegt', zegt hij dan aan RTBF. Het zou er godverdomme nog aan moeten mankeren. Blijkbaar wil Jambon geen klare wijn schenken. De overgelopen kiezers van Vlaams Belang te vriend houden is belangrijker."

We hadden deze week ook al een eerste alarmdag voor mogelijk stroomtekort. Maar u blijft een non-believer?

"Er komt geen black-out. Er is geen tekort aan elektriciteit en dat zal er ook niet komen. Wil je een black-out vermijden, moet je slechts twee dingen doen: noodgeneratoren aanzetten en 1.000 megawatt extra invoeren. En dat kunnen we perfect. Ik verwijt Electrabel dat het de situatie heeft aangegrepen om mensen ervan te overtuigen dat we niet zonder nucleaire energie kunnen."

Dat klopt toch ook? Er is geen alternatief.

"Je niet op je gemak voelen bij het idee dat we afhankelijk zijn van een ander, is een louter emotionele reactie. Er zal meer dan genoeg zijn. Zelfs op de piekmomenten zullen er nog productie-eenheden stilliggen in Europa. De enige voorwaarde is dat je goede netwerken moet aanleggen. In 2016 krijgen we al 1.000 megawatt extra uit Nederland. Dat is meer dan een kerncentrale ons kan leveren en goedkoper bovendien."

U wenst een vermogenswinstbelasting, regeringspartij CD&V ook. Bent u daar blij mee?

"Ach, ze hebben pas nog een regeerakkoord voorgesteld waar ze heel blij mee waren. Maar nu er protest is, willen ze plots toch een vermogenswinstbelasting. Als er dan toch geen alternatief was voor deze regering, had CD&V een stevige hefboom om dat binnen te halen. Blijkbaar vonden ze een regeling voor Arco meer waard.

"Als ik op huisbezoek ga in mijn buurt, dan zie ik de feiten. Ik zie hoe veel het nieuwe beleid zal kosten voor mijn gepensioneerde buurvrouw en voor de alleenstaande buurvrouw met haar twee kinderen. Maar onlangs zat Marc Coucke hier in mijn kantoor. Ik gun hem zijn succes, maar ik heb geen flauw benul van wat hij meer moet bijdragen. Misschien de 25 euro voor de zorgverzekering."

Volgens Bart De Wever heeft de regering nochtans geen extreme maatregelen genomen.

"Het gaat er niet om dat alle maatregelen zo extreem zijn, het gaat erom dat ze extreem slecht verdeeld zijn. Bart De Wever zegt dat hij wil dat zijn kinderen het beter hebben dan hij. Wel, zijn kinderen gaan het beter hebben, en ik gun hen dat. Maar het gaat wel ten koste van heel veel andere gezinnen met kinderen.

"Het gaat hier niet stoppen. Ik voorspel een zware nieuwe begrotingsronde in maart. In elke commissie in de Kamer is er een minister die toegeeft dat hij nu onvoldoende middelen heeft, maar dat het in maart wel goed komt. Welk geld denkt deze regering in maart bij te toveren? Extra groei? De regering schat de groei nu al optimistischer in dan Eurostat.

"Ik zie ook geen reden om optimistisch te zijn. Praat met handelaars en je hoort somberte. Mensen houden de knip op de portemonnee."

Ze moeten wel, zullen uw critici zegen, want het Zilverfonds is een lege doos gebleken.

"Ha, het verhaal van de lege doos. Wel ik geef er u 19 miljard voor. Meteen. Er zit 20 miljard in, dus die prijs wil ik gerust betalen."

In het licht van de toekomstige pensioenkosten, is zelfs 20 miljard een habbekrats.

"Het Zilverfonds moest de extra kosten van de vergrijzing opvangen, niet de hele toekomstige pensioenlast. Het Zilverfonds was een geschikt instrument op een moment dat een overheid overschotten kan boeken. Na 2007 is er van overschotten geen sprake meer geweest en je mag ervan uitgaan dat er ook de komende vijf jaar geen overschotten geboekt zullen worden. Dus kan je je afvragen of het nuttig is om het fonds aan te houden."

Over de te hoge last op arbeid is er wel consensus. Hadden socialisten dat niet zelf eerder moeten aanpakken?

"Had de tax shift wat sneller en wat forser gemogen in de voorbije jaren? Ik denk het eerlijk gezegd wel. Maar in de vorige regering, ondanks de nulgroei, hebben we toch een tax shift gerealiseerd van 1,3 miljard: geld dat we door fraudebestrijding binnengekregen hebben, hebben we teruggegeven aan de ondernemingen. Hadden we liever meer gedaan? Ja, maar het was niet mogelijk in die crisisperiode."

Centrumrechts doet wel meer.

"Toch niet. Ze remmen de besliste lastenverlaging van Di Rupo zelfs wat af. Wat ze erbovenop doen, komt volledig uit de indexsprong. Dat is geen loonlastenverlaging, maar een loonverlaging. Het zijn de werknemers die de factuur betalen, niet de overheid. Trouwens, bedrijven waarvan het voortbestaan afhankelijk is van de indexsprong, zullen er binnen tien jaar niet meer zijn."

Euh...

"Als je die lastenverlaging nodig hebt om te overleven, dan heb je een structureel probleem in je zakenmodel, want dan betekent dat dat je afhankelijk bent van het goedkoop kunnen leveren op de wereldmarkt. Dat is een wedloop die Belgische bedrijven nooit kunnen winnen. Onze economie heeft meer bedrijven nodig die innovatieve producten met een deftige marge kunnen verkopen. Ik vind ook dat onze loonlasten naar beneden moeten hoor, maar daarmee kopen we ons hoogstens een paar jaar respijt. Gebruik die lastenverlaging in die periode om de lage lonen te ontlasten, want daar zijn jobs te redden en te creëren, en innoveer."

We zijn verdoemd! Dat wordt geen kerstboom dit jaar.

"Koop gerust een kerstboom, ik wil juist een boodschap van hoop geven. Het pessimisme zit bij degenen die roepen dat we moeten verarmen om welvaart te creëren. Iedereen beseft dat daar iets niet klopt. Het zou een doemscenario zijn, mochten we denken dat we de concurrentiestrijd kunnen winnen door prijsverlaging. Wat moeten wij nu doen? Nog een indexsprong? Die race kunnen wij niet winnen. Wij hebben andere troeven: sterk onderwijs bijvoorbeeld."

De polarisatie is scherper dan ooit. Onderzoek toont aan dat veel kiezers dat niet lusten.

"Mja, je kan er ook niet omheen dat de N-VA toch maar mooi aan 33 procent is geraakt. De oppositie kun je eigenlijk weinig verwijten: heibel maken is nu eenmaal een deel van haar rol. En als ze de foute toon aanslaat, dan zal de kiezer haar niet belonen. De revanchegedachte zit bij de meerderheid: het is allemaal de schuld van de socialisten! Een partij als de N-VA drijft daar op, zelfs ideologisch: zij heeft er nu eenmaal weinig belang bij een stabiel maatschappelijk klimaat in België.

"Politiek is altijd een ruwe stiel geweest, maar de sociale media hebben wel een versterker op de pure scheldpartijen gezet. Het vervelende is dat mensen daardoor de indruk krijgen dat schelden oké is. Ook in de Wetstraat. Vroeger wist je zo welke minister in de ministerraad de pers buiten aan het sms'en was, nu is een ministerraad bijna een chatroom geworden. Het komt de politiek niet ten goede. Maar ja, de mensen vinden dat geestig zeker?"

Tegen het einde van het jaar zou u beslissen over uw politieke toekomst in Oostende. We zijn nu zo ver.

"Het zal nog wat langer duren. We zijn niet gehaast. Ik amuseer me te pletter met wat ik nu doe. Oostende heeft me veel gegeven. Nu wil ik iets terugdoen."

Als burgemeester.

"Dat is nog niet beslist. De huidige burgemeester, Jean Vandecasteele, en ik zijn copains. We trekken al 24 jaar samen op, en we gaan ons ook nu niet uit elkaar laten spelen. We gaan samen beslissen wat de beste opstelling is om in 2018 naar de gemeenteraadsverkiezingen te gaan. In functie daarvan zullen we voordien iemand naar voren schuiven. Dat kan Jean zijn, dat kan ik zijn, dat kan nog iemand anders zijn.

"Waarom zou het John Crombez of iemand niet kunnen zijn? Toen John naar Oostende kwam voorspelde men oorlog tussen ons. Er is nooit een probleem geweest. Ik ben wat meer autoritair en hij is wat koppiger, maar we komen altijd goed overeen. Iedereen ziet dat ook. Didier Reynders mag Charles Michel nog elke dag een zoen geven voor de camera's, geen hond gelooft dat die twee overeenkomen. Ik moet John geen zoen geven om dat te tonen. (lacht) Ik zou het trouwens niet moeten proberen."