Goedkoopste energie komt van de zon
Zonnepanelen zijn in sommige delen van de wereld steenkoolcentrales voorbijgestoken als goedkoopste energiebron . Binnen minder dan tien jaar zijn ze normaal bijna overal de goedkoopste keuze.
Voor niets gaat de zon op, zegt de volkswijsheid. En dat klopt. In onze wereld kost alles geld, tenzij het van bovenaf komt, van de zon. Elke dag opnieuw verschijnt er een gigantische energiecentrale aan de horizon. Gratis en voor niets. Steeds meer mensen beseffen dat het niet alleen voor het klimaat, maar ook voor hun portefeuille beter is om die zon te gebruiken als energiebron, eerder dan kilometers te graven naar de almaar slinkende voorraden steenkool en gas.
In 2016 zijn er in een resem landen - van Chili tot een oliestaat als de Verenigde Arabische Emiraten - grootschalige zonneparken bijgekomen. Die parken wekken stroom op voor nog niet de helft van de prijs waartegen steenkoolcentrales dat normaal kunnen. Een enorme stap: sinds de industriële revolutie is steenkool een dominante energiebron. Maar het einde van het fossiele tijdperk komt nu echt in zicht.
Elon Musk, de flamboyante zakenman van groene autobouwer Tesla, verwoordde de razendsnelle opkomst van zonnestroom vorig jaar als volgt. "Kijk hoeveel plaats een nieuwe kerncentrale inneemt: dat gaat om enorm veel land. We zijn nu op het punt gekomen dat wanneer je op dit land geen centrale zet maar een zonnepark, je vaak meer elektriciteit opwekt." En goedkoper ook.
Sinds 2009, maar acht jaar geleden, is de prijs van zonnepanelen met 62 procent gedaald, volgens berekeningen van het nieuwsagentschap Bloomberg. Dit heeft veel te maken met het zogenaamde Walmart-effect: hoe meer volume, hoe lager de prijs. Alle onderdelen van het productieproces kunnen ondertussen een stuk goedkoper: van de assemblage in de fabriek tot de installatie op een dak. Neem daarbij dat batterijen - nodig om zonnestroom op te slaan voor donkere dagen en de nacht - ook steeds goedkoper worden, en de toekomst ziet er rooskleurig uit.
Volgens deskundigen zal de prijs van zonnepanelen alleen maar dalen. Dit jaar gaan er in onder meer Saudi-Arabië en Mexico nieuwe zonneparken open. De specialisten van Bloomberg verwachten dat de kostprijs van zonnepanelen tegen 2025 nog met minstens een derde zal dalen. Die voorspelling ligt in de lijn van wat andere deskundigen zeggen. Het IEA (Internationaal Energie-agentschap) schat dat de prijs binnen vijf jaar al met een kwart zal dalen. Rond 2025 wordt zonnestroom in bijna de hele wereld de goedkoopste energiebron. En windenergie zal tegen dan de op een na beste keuze worden, voor steenkool en gas.
Imagoschade
Al zullen er verschillen blijven. De zon schijnt nu eenmaal meer in Chili dan elders, waardoor zonnepanelen er rendabeler zijn. Windmolens draaien meer uren in windrijke streken. Ook klimaatbeleid doet veel. Landen en regio's waar het gebruik van goedkope fossiele brandstoffen zoals steenkool wordt belast, zullen sneller de omschakeling maken. In landen waar er nog grote voorraden steenkool onder de grond zitten, zoals India en China, kan dit nog langer duren, wellicht pas rond 2030.
En hoe zit het dan in België? Ons land is uiteraard geen exotisch paradijs, maar er blijven genoeg mogelijkheden voor zonnestroom. Gezinnen kunnen sinds een paar jaar perfect zonnepanelen leggen zonder subsidies. Ook voor industriële zonneparken wordt de steun geleidelijk afgebouwd. Vandaag bedraagt die nog maar 42 euro per megawattuur. Ter vergelijking: de oorspronkelijke subsidie voor zonnepanelen bij gezinnen, in 2009, bedroeg 450 euro per megawattuur. Meer dan een tienvoud.
Het probleem in Vlaanderen is dat het imago van zonnepanelen besmeurd is door de jarenlange oversubsidiëring en de daaropvolgende 'Turteltaks' om die put te dichten.