Sticht ratingbureau voor klimaatimpact
Groene Standard & Poor's moet landen én energiesector beoordelen
Het is de hoogste tijd voor een koolstofarme samenleving, nu het IPCC aantoonde dat we als mensheid verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering. Maar hoe doe je dat, veranderen? Meestal verandert er pas iets als het onvermijdelijk en onafwendbaar is en de druk om te veranderen erg groot is. Zo wordt een verkeerslicht meestal pas geplaatst na enkele ernstige ongevallen en niet na een onderbouwde vraag door het verkeerscomité jaren voordien. Zo werden de onderbouwde vraag en de maatschappelijke druk voor het verbod op roken pas ingesteld nadat de dodelijke gevolgen van roken ook wetenschappelijk niet meer weerlegd konden worden. Zo werd het gebruik van asbest pas gestopt toen ook wetenschappelijk duidelijk werd dat asbest kankerverwekkend is. Zo werd het dodelijke insecticide DDT pas verboden in de westerse wereld na wetenschappelijke bewijsvoering.
Zo werd de verandering naar een koolstofarme samenleving pas ingezet na de wetenschappelijke zekerheid over de oorzaken en de gevolgen van klimaatverandering. Of toch niet? Blijven we de fossiele energievoorziening eeuwigdurend omarmen? Het stenen tijdperk is toch ook niet gestopt omdat er geen stenen meer waren?!
Het zal duidelijk zijn: overheden dragen een belangrijke verantwoordelijkheid. In vrijwel alle beleidsverklaringen is klimaatverandering een thema en is de omschakeling naar een koolstofarme samenleving opgenomen. De uitvoering van de dringend gevraagde doelstellingen - zoals een vermindering met 40 procent van de CO2-uitstoot in plaats van de huidige 20 procent - verloopt in werkelijkheid minder vlot. Want veranderen, hoe doe je dat?
Vervuiler betaalt
Onlangs hoorde ik een EU-politicus stellen dat hij wist hoe hij de problemen van klimaatverandering moest oplossen, maar dat hij dan wel zeker was dat hij niet meer verkozen zou worden. Tja, het getuigt niet echt van verantwoord gedrag als eigenbelang primeert: het zal jouw kind maar zijn dat de gevolgen van de opwarming van de aarde moet ondergaan.
Toch is er een evolutie die een duurzame verandering kan versnellen, namelijk het cumulatieve negatieve effect van ons handelen. Klimaatverandering leidt niet enkel tot de opwarming van de aarde, maar ook tot het snelle verlies aan biodiversiteit en tot enorme voedsel- en watertekorten; tot de snelle verspreiding van (tropische) ziektes, enzovoort. In de EU lopen de kosten jaarlijks op - ze bedragen nu al enkele tientallen miljarden euro. Onhoudbaar. Tevens zijn de gevolgen steeds meer zichtbaar en voelbaar in steden. Neem nu fijn stof. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakte onlangs bekend dat fijn stof in de lucht kankerverwekkend is. In 2010 zouden er al 223.000 mensen aan gestorven zijn. Op naar een streng ontradend beleid zoals een heffing op onze CO2-uitstoot, net zoals roken extra belast wordt?
Om het klimaatbeleid snel te activeren en concreet te maken is de organisatie van een internationaal ratingbureau voor de klimaatimpact een uitgelezen kans. Een soort Standard & Poor's die het klimaatbeleid beoordeelt: van landen én van de energiesector. Van triple A tot triple D. Hoe meer men opschuift naar triple D, hoe slechter en hoe meer men moet betalen om geld te lenen. Hoe minder klimaatimpact, hoe goedkoper geld ontleend kan worden. Extra zuurstof voor de hernieuwbare energiesector. Het koppelen van ethische en duurzaamheidsvoorwaarden voor het lenen van geld is relatief simpel te organiseren.
Om een goede rating uit te voeren is het noodzakelijk om de 'echte' kostprijs van de CO2-uitstoot zichtbaar te maken. Minder bekend is dat wij via onze belastingen een hoge prijs betalen voor zowel het subsidiëren van de fossiele-energie-industrie als voor de gevolgen (...).
De fossiele energiesector ontloopt hier flagrant zijn maatschappelijke én financiële verantwoordelijkheid. Op basis van het gelijkheidsprincipe en het principe 'de vervuiler betaalt' - waarbij andere sectoren zelf verantwoordelijkheid dragen voor de kosten van vervuiling - is een gelijke behandeling voor de fossiele-energiesector onafwendbaar. Misschien moet Herman Van Rompuy dit initiatief ter harte nemen om volgend jaar op de klimaattop echt een verschil te maken.
En wijzelf, burgers? Samen meer met minder! Als we maar beseffen dat we het licht moeten uitdoen als het niet nodig is, ook al is het een energiebesparende ledverlichting... De beste energiebesparing is energie die je niet nodig hebt! Think globally, act locally and change personally.