Licht kan helpen om te genezen

Een zacht lichtje floept aan op de wand van de ziekenhuiskamer. Het is zeven uur en tijd om wakker te worden. Op een televisiescherm zijn rustgevende natuurbeelden te zien. Een lamp aan het plafond simuleert buitenlicht. Even later schuift het gordijn half open. Het licht in de kamer wordt langzaam helderder. Welkom in de slimme ziekenhuiskamer, die patiënten dankzij lichttherapie - het aantal lichtprikkels is afhankelijk van het herstelproces van de patiënt - moet helpen om sneller te revalideren.

Het gebruik van licht voor behandeling van patiënten is omstreden. Het therapeutische effect van licht is tot op heden onvoldoende wetenschappelijk aangetoond, zo is te horen in medische kringen. Al zijn er bepaalde terreinen waar lichttherapie al lang succes kent.

Zo is licht effectief in de strijd tegen winterdepressies. Een week lang blootstelling aan fel wit of blauw licht kan al wonderen verrichten. Die therapie gebeurt meestal met een lichtbak waar patiënten een uurtje per dag moeten gaan voorzitten, al zijn er met de luminette - een Belgische uitvinding - ook brilletjes op de markt die hetzelfde effect kunnen ressorteren en gebruiksvriendelijker zijn.

Afweer verbeteren

Blauw licht wordt ook ingezet in de strijd met zelfdodingen in Japanse treinstations. De Japanse spoorwegen spreken over een succes. Op de plekken waar blauw licht werd geïnstalleerd, is het aantal zelfdodingen de voorbije jaren gedaald met 84 procent. De resultaten zijn de Belgische spoorwegen niet ontgaan. Er loopt in Ieper een proefproject met blauw licht, dat kalmerend zou zijn.

Volgens Johan Verbraecken, professor aan het UZ Antwerpen, staat lichttherapie nog maar in de kinderschoenen. "De therapeutische werking van licht is nog onvoldoende aangetoond, maar het gebruik van licht in medische toepassingen wint veld", zegt hij.

Als medisch coördinator van het slaapcentrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen behandelt hij al twintig jaar mensen met slaapstoornissen. Door het toepassen van lichttherapie helpt hij patiënten met succes hun biologische klok, die de slaap regelt, te herstellen.

"Mensen die moeilijk voor 2 uur 's nachts kunnen inslapen zetten we 's ochtends voor de lichtbak. Wie om acht uur 's avonds in slaap valt en om 3 uur 's nachts alweer wakker is, geven we 's avonds therapie."

Verbraecken staat positief ten aanzien van het project van Philips, dat sinds enkele weken - een primeur - voor hartinfarctpatiënten wordt uitgerold in het ziekenhuis Sint-Augustinus in Wilrijk. "Licht helpt om de afweer van het menselijk gestel te verbeteren", zegt hij.

Al loert de commercie snel om de hoek, waarschuwt Verbraecken. "Ziekenhuizen die erin slagen om het verblijf in het ziekenhuis aangenamer te maken, scoren bij de publieke opinie. Patiëntentevredenheid wordt almaar belangrijker."

Philips claimt dat het met zijn aanpak het stressniveau van de patiënten naar beneden krijgt, waardoor ze sneller revalideren. Verbraecken betwijfelt of de Nederlandse multinational die claim hard kan maken. "Maar slachtoffers van een hartinfarct hebben veel stress en slapen slecht. Een rustigere ziekenhuiskamer kan helpen om hun slaap te verbeteren. Wie beter slaapt, is minder prikkelbaar en kent minder angst. Het genezings- en zorgproces kan hierdoor verbeteren."