Minder illegale wapens te koop in Brussel
De vele onderzoeken na de aanslagen die in Brussel werden beraamd, hebben de zwarte wapenmarkt daar verstoord. Het aanbod nam zozeer af dat de prijzen verdubbelden. Maar de handel lijkt wel te verschuiven naar andere steden, terwijl het aandeel oorlogswapens gestegen is.
Niemand weet precies hoeveel illegale vuurwapens er in België zijn. Toen er in 2006 een strengere wapenwet ingevoerd werd, heetten dat er tussen de 630.000 en 1,1 miljoen te zijn. Maar uit een lijvig rapport dat in aanwezigheid van justitieminister Koen Geens (CD&V) werd voorgesteld door het Vlaams Vredesinstituut, blijkt vooral dat er amper betrouwbare cijfers bestaan. Dat heeft natuurlijk deels te maken met het clandestiene karakter, maar ook met de manke registratie van wat er wel aan het licht wordt gebracht.
Zo zijn er in 2015 welgeteld 2.540 in beslag genomen vuurwapens ingeschreven in het Centrale Wapenregister. Maar op de griffies van de rechtbanken, waar zulke wapens als bewijsstukken worden geregistreerd, noteerde men er in datzelfde jaar 9.706. Wat wel opvalt, is dat het aandeel illegale wapens spectaculair steeg. Een wapen dat in beslag wordt genomen, kan ook legaal in bezit zijn geweest - maar waar dat in 2010 nog gold voor 72 procent, was het vorig jaar gedaald tot 20 procent.
Uit cijfers van de federale politie blijkt voorts dat er sedert 2009 jaarlijks gemiddeld 238 gevallen van illegale wapenhandel zijn ontdekt. Dat cijfer steeg niet significant, maar het aandeel zware oorlogswapens nam wél merkelijk toe. Die waren in 2009 nog maar goed voor 9 procent van het totaal, terwijl dat in 2015 al 24 procent bedroeg. De beste klanten van de zwarte wapenmarkt zitten in het drugsmilieu, maar daar worden vooral handvuurwapens gebruikt. Oorlogswapens komen nagenoeg uitsluitend bij de zwaarste gangsters en terroristen terecht.
Dat die terroristen de voorbije twee jaar zo nadrukkelijk vanuit Brussel opereerden, heeft de zwarte wapenmarkt daar duchtig onder druk gezet. Door de vele onderzoeken is het risico voor illegale handelaars daar nu veel hoger - en waarschijnlijk deinzen zij er ook wel uit zichzelf voor terug om aan terreur mee te werken. Daardoor is het aanbod in de regio zozeer gedaald dat een kalasjnikov er nu 2 tot 3.000 euro kost, terwijl dat enkele jaren geleden nog maar 1.200 euro was. En voor een Glock-pistool steeg de prijs van 1.000 tot 3.000 euro.
Ex-werknemers FN Herstal
De auteurs van het rapport kregen wel van de politie te horen dat de handel zich naar andere Belgische steden verplaatst. "Waar het zwaartepunt nu ligt, is ons niet meegedeeld", zegt onderzoeker Nils Duquet. "En waarschijnlijk is die evolutie ook maar tijdelijk." Wat qua locaties nog wel opvalt in het rapport, is de prominente plaats die Luik inneemt als het over het reactiveren van onschadelijk gemaakte wapens gaat. Dat is naast de illegale import een belangrijke bron voor de zwarte wapenmarkt.
Om onklaar gemaakte wapens weer schietklaar te krijgen, is er behoorlijk wat vakkennis nodig. En die is er in het Luikse veel voorhanden bij mensen die ooit in de wapenfabrieken van FN Herstal hebben gewerkt. Voor de import is de Balkan momenteel nog het belangrijkst, maar gevreesd wordt dat die rol naar recentere oorlogshaarden verschuift. Zo beginnen er al wapens uit Syrië, Libië en Mali in Europa te verschijnen en zeggen Belgische politiediensten ook een toevoer van kalasjnikovs en nog zwaardere wapensystemen uit Oekraïne te verwachten.
Tijdens de voorstelling van het rapport maakte justitieminister Geens bekend dat er een nieuwe amnestieperiode voor onvergunde wapens komt. Die moet de overheid helpen om een beter zicht te krijgen op het wapenbezit, en zal lopen van 1 januari 2018 tot 31 december 2019. "De burger krijgt dan nog een laatste kans om zijn wapen aan te geven en er alsnog een vergunning voor te vragen", aldus Geens.