Belgische gebouwen vreten gigantisch veel energie

Het energieverbruik van de gebouwen in ons land ligt zo’n 72 procent hoger dan het Europese gemiddelde en het beleid om daar iets aan te doen, is momenteel nog te versnipperd. De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) dringt aan op een resem maatregelen.

Ondanks het succes van het idee om ecologisch te bouwen of te renoveren, gebeurt dat in de praktijk niet eens zo vaak en blijven de energieprestaties van de gebouwen in ons land absoluut ondermaats. Dat zegt professor Jean-Pascal van Ypersele, voorzitter van de werkgroep energie en klimaat binnen de FRDO. Die Raad heeft aan de minister van Klimaat en Energie Paul Magnette (PS) een advies afgeleverd dat overduidelijk is.

De energieprestaties van onze gebouwen zijn zeer slecht en de bestaande maatregelen om dat probleem op te lossen volstaan niet, zo luidt de conclusies van de Raad.

In de Belgische woningen is het energieverbruik bijzonder hoog. Het ligt 72 procent hoger dan het Europese gemiddelde en stelselmatig hoger dan in onze buurlanden. Dat heeft vooral te maken met een oud gebouwenbestand. Bijna 80 procent dateert van voor 1981.

Van Ypersele: “Het gros van de huizen is dus zonder ecologische voorzieningen gezet en daar komt zeer weinig verandering in. Op jaarbasis wordt slechts 1 procent van het totale gebouwenpark gerenoveerd, al dan niet met energiebesparende ingrepen.”

Bovendien woont drie kwart van de Belgische gezinnen in eengezinswoningen, waardoor het totale energieverbruik hoger ligt, en staan er meer dan elders losstaande huizen. Dat laatste betekent een groter warmteverlies.

Al even nefast voor de energieprestaties van woningen in ons land is dat in een toenemend aantal huizen maar één persoon woont. Het elektriciteitsverbruik in woningen is de laatste jaren ook alleen maar gestegen.

Ook zijn de normen voor isolatie tot nu toe “bijzonder laag en weinig efficiënt”, zo oordeelt de FRDO. “De energieprestatienormen hebben vooral betrekking op nieuwe gebouwen. Maar ze verschillen niet alleen per gewest, ze liggen meestal ook lager dan de geldende voorschriften in andere landen zoals Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië”, zegt van Ypersele.

Labyrint

Vanaf 31 december 2020 moeten alle nieuwe gebouwen volgens een EU-richtlijn wel zo goed als energieneutraal zijn. “Dat is fantastisch en misschien evolueren we zelfs naar een gebouwenpark dat op den duur niet alleen energieneutraal is maar dat energie oplevert. Voorlopig gaat echter nog zeer veel energie verloren doordat wij in België met een oud patrimonium zitten.”

Een van de adviezen van de Raad aan het adres van minister Magnette is “unieke loketten” te installeren waar burgers en bedrijven terechtkunnen voor premies en subsidies van de verschillende instanties. “Nu is het een labyrint”, zegt van Ypersele. De loketten zouden zelf ook het initiatief moeten nemen om contact op te nemen met burgers, bedrijven en investeerders.

Daarnaast beveelt de FRDO ook de invoering aan van groene leningen, een meer gestroomlijnde belastingaftrek voor ecologische investeringen, kwaliteitscontrole op isolatie, een verplichte ecologische opleiding van bouwvakkers, aannemers en architecten, passiefhuizen als sociale woningen, de installatie van slimme energiemeters in huizen, verplichte energiecertificaten voor huurwoningen en een beter mobiliteitsbeleid en beleid voor ruimtelijke ordening.

“Het volstaat niet om te garanderen dat een gebouw een goede warmteprestatie heeft, ook waar het staat is van essentieel belang”, luidt het advies. Daarmee bedoelt de FRDO bijvoorbeeld dat woningen dichter bijeen gebouwd moeten worden en dat verschillende activiteiten zoals wonen, werken en onderwijs geografisch bij elkaar gebracht moeten worden. Energie-efficiëntie wordt daardoor minder duur om te realiseren.