Wil is er, aanvalsplan ontbreekt
In Parijs beloofden 26 landen, waaronder België, de Iraakse regering 'met alle mogelijke middelen' te steunen in haar strijd tegen Islamitische Staat. Er wordt 'passende militaire steun' beloofd. Een concreet aanvalsplan blijft vooralsnog uit.
"Als de interventie en steun aan Irak laat komt, dan betekent dat dat Islamitische Staat (IS) meer terrein kan bezetten en de bedreiging die ze zal vormen nog groter zal worden."
De Iraakse president Fuad Masum, die samen met de Franse president François Hollande de conferentie voorzat, stak zijn ongeduld niet onder stoelen of banken. IS moet "snel" tot staan worden gebracht. Ook Hollande wees op de urgentie. "Er is geen tijd te verliezen."
Luchtmachtbasis
Toch konden de 26 landen van de 'coalitie van de welwillenden' niet aan zijn hoge verwachtingen voldoen om meteen met concrete actie op de proppen te komen. De bijeenkomst in Parijs besloot enkele uren later met een eerder vage, gezamenlijke verklaring waarin de deelnemers beloofden om de nieuwe Iraakse regering "met alle mogelijke middelen", waaronder "gepaste militaire bijstand" te steunen. De deelnemende landen moeten ook opereren "in overeenstemming met het internationaal recht en zonder de veiligheid van burgers in gevaar te brengen". Er is evenwel nog geen mandaat van de VN-Veiligheidsraad.
Hoe en wanneer concreet front zal worden gevormd tussen de verschillende lidstaten blijft echter een groot vraagteken. In tegenstelling tot een gelijkaardige bijeenkomst over een operatie in Libië, in 2011, werd er (vooralsnog) geen centraal militair commando samengesteld.
Alleen enkele individuele leden van de Coalition of the Willing deden aan de zijlijn publieke toezeggingen. Frankrijk zegt dat zijn gevechtsvliegtuigen begonnen zijn aan verkenningsvluchten boven Irak, net zoals de Britten. Australië stuurt zeshonderd militairen en acht gevechtsvliegtuigen naar de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).
Dat de neuzen niet unaniem in dezelfde richting staan bewijst de houding van Turkije. De grootste NAVO-lidstaat in de regio kondigde aan "enkel humanitaire en logistieke operaties" toe te staan vanop zijn NAVO-luchtmachtbasis in Inçirlik, uit bezorgdheid om het lot van 49 Turkse gijzelaars in de handen van IS, onder wie diplomaten en kinderen. "De Turkse weerstand om volwaardig deel te nemen aan de anti-IS-coalitie kan de efficiëntie van de anti-IS-coalitie ondermijnen", stelde Zaineb Al-Assam, senior Middle East Analyst van de private denktank IHS Country Risk.
Ondanks deze tegenslag reageerde Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken John Kerry "uiterst aangemoedigd" door andere beloftes van militaire bijstand om de militante groep uit te schakelen. Kerry is vooral opgezet met de steun van soennitische regeringen in het Midden-Oosten. Eerder wist hij in het Saoedische Jeddah tien Arabische landen een verklaring te laten ondertekenen waarbij ze beloofden "hun aandeel" te doen in de allesomvattende aanpak van IS, ook het militaire offensief. Naast Irak zullen ook Egypte, Jordanië, Libanon, Bahrein, Koeweit, Oman, Qatar, Saoedi-Arabië en de VAE hun bijdrage leveren.
Alleen met regionale sleutelspeler Iran zal niet worden samengewerkt, ook al zijn de soennitische extremisten van IS gezworen vijanden van de sjiitische ayatollahs. Zij hebben er nochtans alle belang bij hebben dat de invloed van IS in Irak wordt teruggedrongen. Alleen maakt de Iraanse steun aan het moorddadige regime van de Syrische dictator Assad, onder meer met de paramilitaire Al Quds-brigade, volgens Kerry elke samenwerking met Teheran onmogelijk. Hun deelname had volgens Kerry ook Irans regionale rivaal Saoedi-Arabië afgeschrikt om mee in de coalitie te stappen.
Vluchthaven
De Iraakse president Masum waarschuwde gisteren dat de internationale coalitie haar actieterrein zal moeten uitbreiden naar Syrië, willen ze enig effect teweegbrengen. "We moeten ze opjagen waar ze ook zijn. We mogen niet toestaan dat ze vluchthavens hebben." VS-president Obama sloot eerder bombardementen op IS-stellingen in Syrië niet uit maar focust zich eerst op Irak. De VS voerden daar al zo'n 160 luchtaanvallen uit op IS-stellingen, vooral met als doel de noordelijke stad Irbil en de strategische stuwdammen van Mosul en Haditha te beschermen.