Vliegdagen van vijftien uur brengen veiligheid in gevaar

Wie vandaag een vlucht neemt vanuit Brussels Airport, krijgt naast zijn boarding pass ook een pamflet in de hand gedrukt waarin de hoge werkdruk van het vliegpersoneel wordt aangeklaagd. Piloten van de Belgian Cockpit Association (BECA) nemen het niet langer dat ze regelmatig werkdagen moeten kloppen van dertien à veertien uur. Met als gevolg dat ze vaak met een jetlag achter de stuurknuppel zitten. “De actie zal geen implicaties hebben voor het vliegverkeer”, zegt Pierre Ghyoot van de Belgian Cockpit Association (BECA). “We willen niemand hinderen. Wél willen we de reizigers op de hoogte stellen van de mogelijke gevaren die verbonden zijn aan de lange werkdagen. Vliegtuigmaatschappijen voelen de economische druk. Bijgevolg is de shift van een piloot soms dubbel zo lang als die van een buschauffeur. Vijftien uur aan een stuk vliegen is echter bijzonder vermoeiend. Komt daar nog eens bij dat er vaak onvoldoende rustpauzes worden voorzien in de uurroosters.” Ghyoot verwacht dat zo’n vijftig tot honderd personeelsleden verbonden aan verschillende luchtvaartmaatschappijen aan de actie zullen deelnemen.

Fataal ongeluk

Het protest in Zaventem kadert binnen een Europese actie van de European Cockpit Association (ECA) in verschillende luchthavens. Martin Chalk, voorzitter van ECA, kondigt alvast aan dat er bijkomende acties zullen volgen als Europa niet snel met een nieuwe wetgeving op de proppen komt die het maximum aantal vlieguren voor piloten en kabinepersoneel beperkt. Momenteel mogen piloten de jaarlijkse limiet van 900 uren niet overschrijden. “Met de huidige EU-reglementering kan het vliegpersoneel zijn basistaak, namelijk instaan voor de veiligheid van de passagiers, onmogelijk naar behoren uitvoeren”, stelt Francois Ballestero van de Europese luchtvaartvakbond ETF. “Dat leren we uit de praktijk, alsook uit wetenschappelijke studies.”ECA en de vakbonden verwijzen onder meer naar een wetenschappelijk onderzoek uit 2003 dat stelt dat het risico op een ongeval 1,7 keer hoger ligt na een shift van tien à twaalf uur. Vanaf dertien uur zou men zelfs vijf keer meer risico lopen. In een recenter rapport uit 2008 van Moebus Aviation, een consultancybedrijf voor de veiligheid binnen de internationale luchtvaart, wordt aangeraden om piloten niet langer dan 100 uren op een tijdspanne van veertien opeenvolgende dagen te lagen vliegen en om voldoende rustpauzes in te lassen. “Ja, strengere regels om vermoeidheid tegen te gaan zullen geld kosten, maar veiligheid heeft nu eenmaal zijn prijs”, zegt ECA-secretaris Philip von Schöppenthau. “Moet er eerst een fataal ongeluk plaatsvinden voor Europa de nodige actie onderneemt?”

Bij de haren gesleurd

Vliegtuigmaatschappijen Jetairfly en ThomasCookAirlines laten weten dat men zich strikt houdt aan de reglementering. “Daar worden overigens strenge luchtvaartcontroles op uitgevoerd”, zegt Koen van den Bos van ThomasCookAirlines. “In samenspraak met het personeel proberen we de uurroosters te optimaliseren, maar die oefening vraagt tijd.” Ook volgens luchtvaartexpert Luk De Wilde is het rooster van de doorsneepiloot niet van de pot gerukt. “Het klopt dat het leven van het vliegpersoneel zwaarder is geworden, maar dagen van dertien uur lijkt me wat bij de haren gesleurd”, aldus De Wilde. “Wel is het zo dat piloten vaak eerst naar Frankrijk of Duitsland moeten pendelen om daar aan hun shift te kunnen beginnen. Dat brengt natuurlijk extra vermoeidheid met zich mee. Van piloten bij lowcostmaatschappijen die een aantal keer per dag moeten opstijgen en landen wordt ook meer concentratie en inspanning gevergd, maar ik zou zeker niet zo ver willen gaan dat er levens op het spel worden gezet.”