Cameron en Hollande eisen Europese hervormingen
Op de eerste Europese top in Brussel sinds de EU-verkiezingen eisen Frans president Hollande en Brits premier Cameron meteen hervormingen, als reactie op het eurosceptisch succes. Die laatste verzet zich ook tegen Juncker als Commissievoorzitter. Herman Van Rompuy moet ontmijnen.
"Europa moet horen wat in Frankrijk gebeurde. Als een stichtend EU-land stemt zoals voorbije zondag is er een probleem", zei de Franse president François Hollande gisterenavond voor hij de marathonvergadering instapte. "En dat is niet enkel een probleem voor Frankrijk, dat is ook een probleem voor Europa." Hollande werd zondag verrast door de verkiezingsoverwinning van het Front National.
De Britse premier David Cameron sprak, met de hete adem van de UK Independence Party (UKIP) in de nek, nog krassere taal. "De EU kan niet verder doen zoals ze bezig is. Brussel is te bazig en moeit zich te veel", klonk het. "De lidstaten moeten doen wat ze kunnen, Europa moet zich beperken tot wat strikt noodzakelijk is."
Ook Belgisch ontslagnemend premier Elio Di Rupo erkende dat de EU de steven moet wenden. "Er is een grote tegenstem in Europa", zei hij. "De EU-instellingen staan niet dicht genoeg bij de mensen."
Anti-Juncker
Concreet richtte Cameron zijn pijlen meteen op Jean-Claude Juncker, die na de verkiezingsoverwinning van zijn Europese Volkspartij door de grote fracties van het parlement werd voorgedragen als Commissievoorzitter. De Britse premier daarentegen wenst "geen man uit het verleden om Europa te heroriënteren".
Ook de Hongaarse premier Viktor Orban en de Zweedse premier Fredrik Reinfeldt, nochtans EVP-leden, zien Juncker niet zitten. In zijn zoektocht naar de noodzakelijke gekwalificeerde meerderheid in de Raad is dat voor de Luxemburger een slecht begin.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel, als leider van de sterkste economie de machtigste stem in Europa, voelde de bui hangen. Net voor de top begon kondigde ze aan dat er geen knopen zouden worden doorgehakt. Tegen de volgende top eind juni moet een onderhandeld, allesomvattend compromis worden gevonden over de nieuwe, strategische, EU-prioriteiten maar ook over alle topposities.
Juncker mag ondertussen van Merkel een Commissieprogramma voorstellen, waarvoor hij in het parlement wel een meerderheid moet zien te vinden. Namens de Raad wordt voorzitter Herman Van Rompuy als 'ontmijner' naar de lidstaten gestuurd. De Belgische oud-premier moet dan naast het Commissievoorzitterschap ook beginnen onderhandelen over zijn eigen opvolging, over de nieuwe parlementsvoorzitter, de leiding van de financiële euro-groep en de hoge vertegenwoordiger van het buitenlands beleid.
Lagarde gepolst
Of Juncker in dat bikkelharde pokerspel tussen de lidstaten stand kan houden is nog lang niet zeker. Merkel bevestigde gisteren weliswaar het vertrouwen in haar collega-christendemocraat, maar polste volgens Le Monde begin mei ook al of huidig IMF-directrice Christine Lagarde interesse zou hebben.
De Nederlandse premier Mark Rutte waarschuwde voor de perceptie bij kiezers dat de politici meteen de postjes gaan verdelen. Hij deed een nuchtere oproep om eerst de nieuwe koers van het schip te bepalen, en dan pas te kijken naar de stuurlui. "We moeten niet alleen kijken naar de mensen die topposities gaan bemannen, maar kijken naar de mensen in Europa: wat we voor hen kunnen doen."