Een koolstofarm België kan en moet

In 2011 heeft de internationale gemeenschap beslist om een nieuw klimaatakkoord te sluiten in Parijs in 2015. Om de nodige politieke steun daarvoor te mobiliseren, verzamelt Ban Ki Moon, Secretaris- Generaal van de Verenigde Naties (VN), in september alle wereldleiders. Om die Leaders Summit voor te bereiden, lanceerde hij deze week een rapport. Dat moet onderzoeken hoe de wereldeconomie de omslag naar een koolstofarme toekomst kan maken.

Volgens een meerderheid van de Belgen is klimaatverandering één van de grootste problemen van onze tijd. Uit dezelfde nationale opiniepeiling bleek ook dat het probleem dringend moet worden aangepakt.

Goed gezien van de Belgen. In zijn meest recente rapport hamert het adviesorgaan van de Verenigde Naties, het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), nogmaals op de rampzalige gevolgen van klimaatverandering voor economie, mens en milieu. Hoe langer de wereld wacht, hoe duurder en moeilijker het wordt om het probleem op te lossen.

Mogelijk, maar moeilijk

De VN kwamen in 2010 overeen om de opwarming van onze atmosfeer te beperken tot een stijging van maximaal 2°C boven het niveau van voor de industriële revolutie. Sindsdien is de uitstoot van de broeikasgassen die de klimaatwijziging veroorzaken echter nog meer gegroeid. Daardoor is de temperatuur gestegen met bijna 1 °C. Om die maximale stijging van 2°C binnen bereik te houden, moeten we tegen het midden van deze eeuw 80 tot 95% minder broeikasgassen produceren dan in 1990. Tegen 2100 zullen we deze gassen waarschijnlijk zelfs moeten elimineren.

Vooraleer onze economie werkelijk 'koolstofarm' zal zijn, hebben we dus nog een hele weg te gaan. Zoals Ki-Moon eerder deze week zei bij de aankondiging van het transitierapport: "We know that we are not on track and time is not on our side". Het rapport onderzoekt hoe de vijf landen met de grootste uitstoot hun energiesysteem kunnen hervormen en wat daarvan de gevolgen zijn. Voolopig kunnen we concluderen dat de veranderingen in alle sector weliswaar verre van marginaal, maar mogelijk zijn. Het rapport benadrukt ook een grootschalige inzet van diverse koolstofarme technologieën. Overheid, onderzoekswereld en bedrijfsleven zullen moeten samenwerken om deze technologiëen verder te ontwikkelen en op de markt te brengen.

Wat met België ? Zijn zulke verregaande veranderingen mogelijk in ons land? We zijn alvast internationaal en Europees gebonden om een strategie voor koolstofarme ontwikkeling uit te werken. Daarvoor heeft de federale milieuadministratie waaier van mogelijke scenario's onderzocht, met de hulp van Climact, VITO en de betrokken economische sectoren en maatschappelijke groepen.

Een rode draad loopt doorheen al die verschillende scenario's. In eerste plaats moeten bedrijven én gezinnen hun energiegebruik van drastisch minderen. Daardoor worden we minder afhankelijk van ingevoerde energie, daalt onze rekening en wordt onze economie minder gevoelig voor schommelingen in de energieprijzen. We moeten ook ons energiesysteem hervormen, zodat we onder andere hernieuwbare bronnen meer kunnen benutten. Dat betekent een aanpassing van het electriciteitsnet en nieuwe opslagsystemen.

Uiteraard vraagt dat alles veel geld. In de meeste scenario's zal een lagere energierekening die kosten echter compenseren. Elders kan deze transitie een opportuniteit zij voor economisch gevoelige sectoren. Deze systemische verandering is niet alleen een economische uitdaging, maar ook uitdaging voor het beleid en het overleg met maatschappelijke actoren. Daarom hebben de sociale partners en het bredere middenveld in een gemeenschappelijk advies de overheden van dit land opgeroepen tot een gecoördineerde aanpak, betere planningsprocessen en hervormde beleidsinstrumenten.

U bent als burger ook deel van de transitie. Neem deel aan het debat en stippel zelf uit hoe u de omslag naar een koolstofarm België ziet. Creëer uw eigen scenario op www.klimaat.be/2050.