VS-spionage zet handelsakkoord met Europa op de helling
De gesprekken rond een nieuw handelsakkoord tussen de VS en de EU dreigen in het gedrang te komen na het bericht dat de Amerikaanse NSA op grote schaal EU-instellingen heeft bespioneerd. Europa eist een verklaring van de VS.
Het Duitse tijdschrift Der Spiegel schreef afgelopen weekend op zijn website dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA afluisterapparatuur, telefoontaps en cybermonitoring inzette in gebouwen van EU-instellingen in Washington, New York en Brussel. Der Spiegel zei de informatie te halen uit geheime documenten die werden gelekt door klokkenluider Edward Snowden.
Eén zo'n document, als 'top secret' bestempeld, beschrijft de manier waarop de EU-vertegenwoordiging in Washington werd bespioneerd. Zo werd afluisterapparatuur geplaatst in een gebouw waar EU-instellingen zijn gevestigd en werd ook het computernetwerk geïnfiltreerd. Op die manier zouden de Amerikanen niet alleen toegang hebben gekregen tot discussies en heikele onderwerpen in EU-middens, maar ook tot e-mails en interne documenten. Op het document zou de EU ook expliciet als aanvalsdoelwit staan gemarkeerd.
In Brussel zou de NSA het Justus Lipsiusgebouw, waar de Europese Raad is ondergebracht, hebben bespioneerd. Daar heeft ieder EU-lid lokalen ter beschikking. Veiligheidsexperts konden telefoontjes vanuit het gebouw traceren naar de NAVO in het Brusselse Evere, en meer bepaald tot een gebouwencomplex dat apart staat van het hoofdkwartier en wordt gebruikt door NSA-experts.
Relatie onder druk
Europa is woedend en eist een verklaring. "Ik ben geschokt over de beweringen dat de Amerikanen EU-lokalen hebben bespioneerd", zei Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement. "Als dit klopt, gaat het om een extreem ernstige zaak die een grote impact zal hebben op de relaties tussen de EU en de VS."
Ook de Europese Commissie liet weten meer uitleg te hebben gevraagd over de Amerikaanse spionagepraktijken. Vanuit de VS kwam er geen officiële reactie.
Gevreesd wordt dat, als de berichten van Der Spiegel worden bevestigd, de belangrijke gesprekken rond het vrijhandelsakkoord tussen de VS en de EU overschaduwd zullen worden en zelfs in het gedrang zullen komen door het schandaal. De eerste ronde van die gesprekken begint volgende week. Gisteren riep alvast Daniel Cohn-Bendit, fractieleider van de groenen in het parlement, al op tot het onderbreken van de onderhandelingen. "Een eenvoudige protestnota is niet meer genoeg", zei Cohn-Bendit.
Ook Vivian Reding, Europees commissaris voor Justitie, verklaarde dat de gesprekken rond het akkoord gevaar liepen. "Partners bespioneren elkaar niet", liet Reding bij monde van haar woordvoerster weten. "We kunnen niet onderhandelen over een grote trans-Atlantische markt als er de kleinste twijfel is dat onze partners spionageactiviteiten uitoefenen op de kantoren van onze onderhandelaars."
Guy Verhofstadt, leider van de liberalen, zei dat de spionage onacceptabel was en onmiddellijk moest worden gestopt. "De Amerikaanse manie om gegevens te verzamelen heeft een nieuw niveau bereikt met de spionage op EU-medewerkers. Ons vertrouwen staat op het spel."
Snowden
De spionage van de EU-instellingen en -medewerkers door de NSA is het zoveelste luik in het schandaal rond het PRISM-programma van de Amerikaanse inlichtingendienst. Begin vorige maand raakte bekend dat de NSA, via het PRISM-programma, toegang had tot een groot aantal internetdata zoals e-mails, chatrooms en video's van klanten van grote bedrijven als Facebook en Google.
De man die de spionage aan het licht bracht, is Edward Snowden, een voormalige medewerker van de NSA die zijn land ontvluchtte en momenteel in de transitzone van de luchthaven van Moskou zou zitten. Snowden lekte de praktijken naar de Brits krant The Guardian en de Amerikaanse krant The Washington Post. Nu zou ook Der Spiegel dus documenten van hem in handen hebben gekregen.
Het tijdschrift schreef afgelopen weekend ook dat Duitsland een van de landen in de EU is die erg streng in de gaten wordt gehouden door de NSA, net zo streng als China, Irak en Saoedi-Arabië. De NSA zou iedere maand zo'n half miljard telefoontjes, e-mails en sms'en in Duitsland monitoren. Dagelijks zou het gemiddeld gaan om zo'n 20 miljoen telefoontjes en 10 miljoen internetuitwisselingen uit Duitsland. Frankrijk zou, met 2 miljoen telefoontjes, minder in de gaten worden gehouden.