Wilders ten oorlog tegen 'knettergekke rechters'

Het was op serene toon dat de Amsterdamse rechter de veroordeling tegen Geert Wilders uitsprak. Door tijdens een partijmeeting op 19 maart 2014 het publiek te vragen of het 'meer of minder Marokkanen' wilde, bezondigde de PVV-leider zich volgens de rechtbank aan groepsbelediging en zette hij aan tot discriminatie.

Tijdens de zitting, die niet langer dan een half uur duurde, legde rechter Hendrik Steenhuis uit dat de vrijheid van meningsuiting een fundamenteel recht is en dat meningen ook moeten kunnen "shockeren, kwetsen en verontrusten". Maar dat betekent niet dat de vrije meningsuiting niet kan botsen met andere fundamentele rechten, voegde de rechter er meteen aan toe. Waarna hij Wilders' gewraakte uitspraak toetste aan de Nederlandse wetten en de rechtspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg.

Uit de analyse van de rechtbank blijkt onder andere dat Wilders' toespraak van maart 2014 vooraf geregisseerd was met de bewuste bedoeling om "de Marokkaanse gemeenschap als minderwaardig weg te zetten". Wilders' argument dat het PVV-partijprogramma niet de hele Marokkaanse gemeenschap viseert maar enkel criminele Marokkanen, houdt volgens de rechtbank geen steek. "De uitspraak van de heer Wilders was wel degelijk gericht tegen een hele bevolkingsgroep." Ook het feit dat de PVV-leider zijn uithaal bewust op de nationale tv-deed en een opruiende stijl hanteerde, toont aan dat hij "de intolerantie wou voeden".

Politiek oordeel

Wel hanteerde de rechtbank enkele ongebruikelijke redeneringen die in Nederland momenteel voor behoorlijk wat discussie zorgen. Zo werd Geert Wilders weliswaar schuldig bevonden maar vond de rechter het niet nodig om de politicus een straf op te leggen. Volgens Wilders-aanhangers leverde de rechter hiermee het bewijs dat hij wel degelijk een politiek en moreel oordeel wou uitspreken.

Sommige woordvoerders van de Marokkaanse gemeenschap verweten de rechter een gebrek aan moed en vonden dat Wilders wel degelijk een straf moest krijgen. Wat niet wegneemt dat de meeste reacties uit het multiculturele veld positief zijn.

Lucien Nix, advocaat van de Raad van Marokkaanse Moskeeën, sprak in de Volkskrant van een "geweldige" uitspraak: "Mijn cliënten waren verbijsterd dat Wilders dit in 2014 zo maar kon zeggen. Alle Marokkanen, ongeacht hun maatschappelijke positie, werden getroffen door zijn uitspraken. De rechter heeft nu duidelijk gezegd: dit mag niet."

Nix vindt het handig dat de rechters geen boete hebben opgelegd. "Zo vermijden ze een discussie over de vraag: welke straf is passend?"

Nog een opmerkelijk element was dat de rechter vond dat Wilders aanzette tot discriminatie maar niet tot haat: een onderscheid dat volgens nogal wat waarnemers niet duidelijk wordt uitgelegd en aantoont dat de rechter de scherpe kantjes van zijn oordeel wou afronden om niet te veel politieke deining te veroorzaken.

Electorale winst

Mocht dat laatste de bedoeling zijn geweest, dan is dat niet gelukt. Geert Wilders gaat tegen het vonnis in beroep en wendt de veroordeling aan om verontwaardigd zijn weerzin over de rechtbank uit te spreken. Eerst deed hij dat op Twitter: "Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek." Even later verspreidde de politicus een filmpje waarin hij zei dat "Nederland een ziek land is geworden" en dat de rechter "miljoenen Nederlanders hun vrijheid van meningsuiting heeft ontnomen". In zijn boodschap had hij het over "wereldvreemde rechters" en dreef hij een wig tussen "het Nederlandse volk en de multiculturele elite van premier Rutte".

Verwacht wordt dat Wilders deze veroordeling zal omzetten in netto electorale winst. De extreemrechtse politicus staat momenteel ruim op kop in de peilingen. Zijn PVV zou momenteel 33 van de 150 Kamerzetels veroveren, momenteel heeft de partij 12 zetels. De liberale VVD van premier Rutte zou gehalveerd worden: van 41 naar 25 zetels en ook de sociaal-democraten van de PvdA zouden wegsmelten naar 9 zetels.

Premier Rutte reageerde terughoudend op de uitspraak. Hij zei dat Nederland een democratische rechtsstaat is met onafhankelijke rechters die mensen een eerlijk proces geven. "Nederland is niet ziek." Hij gaat er wel van uit dat het vonnis een eventueel ministerschap van Wilders niet in de weg zal staan. Rutte herhaalde dat zijn VVD niet met de PVV zal samenwerken in een nieuwe regering, zolang Wilders zijn 'Minder Marokkanen'-uitspraak niet heeft teruggenomen.

Toen een Nederlandse journalist tijdens de wekelijkse persconferentie van Rutte aandrong op extra commentaar beet Rutte van zich af: "Er zijn in dit land nog andere problemen en het zou onverstandig zijn om het politieke debat in Nederland te vernauwen tot het Zwarte Pieten-debat en de zaak-Wilders."