CRISIS dreigt bisnummer op te voeren
Terwijl de economische motor in de eurozone en Japan volledig stil dreigt te vallen, maken de VS en het Verenigd Koninkrijk zich zorgen over hun arbeidsmarkt en lage productiviteit. Kopzorgen dus voor centrale bankiers: elke beslissing die ze nemen kan de stijgende onrust over een nieuwe financiële zeepbel aanwakkeren.
Vandaag keren tientallen centrale bankiers en vooraanstaande academici terug naar huis, na hun jaarlijkse zomerkamp aan de voet van de bergen in de Amerikaanse staat Wyoming.
Drie dagen lang hebben ze in het schilderachtige Jackson Hole hun hoofd gebroken over de status van de wereldeconomie en het gepaste antwoord dat ze als centrale bank kunnen bieden. Zes jaar nadat het bankroet van zakenbank Lehman Brothers de wereldeconomie de dieperik instortte, pakken de donkere wolken ogenschijnlijk weer samen.
Niet alleen boven de 'echte' economie, maar ook boven de financiële industrie: op de beurs en bij banken en investeringsfondsen dreigt volgens sommigen een nieuwe zeepbel te barsten.
Eerst de cijfers. In de periode april-juni groeide de economie in de eurozone niet: 0,0 procent om precies te zijn. Zelfs de Duitse locomotief sputterde en kromp in dezelfde periode met 0,2 procent. Grote economieën zoals Frankrijk en Italië lijken volledig te stagneren.
Japan, nog altijd de derde grootste economie ter wereld, ging zelfs met 1,7 procent naar beneden. De klad zit er dus een beetje in, net als in het Verenigd Koninkrijk en de VS. Hoewel beide landen wel mooie groeicijfers noteerden - respectievelijk 3,2 en 4 procent - en de werkloosheid sterk daalde, kampen ze met dalende lonen en een teleurstellende productiviteit.
Kortsluiting
Anders gesteld: er zijn weer jobs, alleen betalen ze rotslecht en moet er met meer mankracht evenveel werk verzet worden als voor de crisis. Zelfs hoop in bange dagen China ontgoochelt: de industriële productie is deze maand sterk teruggevallen, nadat de kredietverlening en binnenlandse consumptie in juli ook al klappen kreeg. Groeilanden die tot vorig jaar het mooie weer maakten, raken stilaan in het slop. Het IMF stelde hun groeiverwachting onlangs nog bij.
Zorgwekkend? Zeker, alleen schippert zowat elk land sinds 2008 tussen hoop en vrees wat betreft zijn economische toekomst. Wat deze keer wel anders is, is het pad dat de centrale banken willen, zullen of moeten bewandelen. Neem nu de VS: de voorbije jaren pompte de centrale bank - net als die van de Britten - miljarden in het systeem door het opkopen van staatsobligaties, wat in essentie neerkwam op het bijdrukken van geld. Dat hield de rente laag om een complete kortsluiting van de economie te verkopen.
Alleen staan nu zowel de Federal Reserve als de Bank of England onder druk om de rente te verhogen, om zo het gevaar van inflatie tegen te gaan. De Europese Centrale Bank kampt met druk in de tegenovergestelde richting. Net omdat de groei zich in de VS en VK hersteld lijkt te hebben, menen sommigen dat voorzitter Mario Draghi ook maar de geldpersen moet laten draaien. Iets wat de Italiaan niet van plan is.
Japan is vorig jaar wel begonnen met een ambitieus stimulusbeleid, net omdat het al sinds begin jaren negentig in een scenario zit dat doet denken aan de eurozone vandaag: stagnerende groei en een historisch lage inflatie. De komende jaren zal de centrale bank in Tokio tot 500 miljard euro in de economie pompen.
Dat beleid zal de gezondheid van de wereldeconomie op de proef stellen. Zeker omdat het blijven pompen van miljarden volgens analisten opnieuw voor oorzaken zal zorgen die hebben geleid tot de crash van 2008: lage rente, risicogedrag en opduikende zeepbellen. Zo staat de schuldenteller van autoleningen in de VS nu op 629 miljard euro, terwijl in het tweede kwartaal het aantal teruggevorderde wagens met 70 procent steeg.
Of wat te denken van volgend cijfer: volgens de universiteit van Cambridge is er voor 4,65 miljard euro in derivaten belegd, afgeleide financiële producten die mee de crisis veroorzaakten. Bovendien blijven de grootste banken too big to fail, met zo'n 11 biljoen euro op de balans van de 16 grootste westerse banken.
Fikse waarschuwing
Geen wonder dat de Bank for International Settlements, ook wel de bank van de centrale banken, eind juni nog voor een volgende financiële crisis waarschuwde. Volgens persbureau Reuters hebben de grote banken deze week nog eens een fikse waarschuwing gekregen van de Amerikaanse toezichthouder: het risicogedrag blijft onverantwoord groot.
Een Zwitserse vermogensadviseur verwacht zelfs dat de Amerikaanse beurs op korte termijn met 40 procent zal dalen.