Knip-en-plakfestivals

Tijdens zijn dj-set afgelopen zondag op het eerste weekend van de dubbele feesteditie van Tomorrowland mocht David Guetta het bekendmaken. Na een geslaagde editie in de Verenigde Staten vorig jaar, trekt het Belgische dancefestival in mei 2015 ook naar Brazilië.

De organisatoren lijken het ijzer te smeden nu het heet is. Met 1,4 miljoen Braziliaanse fans op Facebook heeft Tomorrowland al een harde fanbasis. Huis-dj's Dimitri Vegas en Like Mike worden er al jaren als wereldsterren onthaald. Maar is het zo simpel als het lijkt? Kan een Europees festival zomaar gekopieerd worden naar een ander continent? Of vraagt zo'n verhuis toch enige aanpassingen aan de lokale geplogenheden?

"Wereldwijd kennen mensen Tomorrowland van de achteraffilmpjes op YouTube", zegt perscoördinator Debby Wilmsen. "Daarom hebben we vorig jaar voor TomorrowWorld het hoofdpodium uit 2012 naar de VS verscheept. Dat vertrekt nu naar Brazilië, terwijl de vulkaan van 2013 naar Atlanta reist. De opbouw op een ander terrein moet sowieso identiek zijn, de beleving dezelfde. Want bezoekers mogen achteraf niet denken dat ze het echte festival nog altijd enkel in België kunnen meemaken.

"De locatie moet niet alleen even magisch zijn als de Schorre, ook de vallei is belangrijk voor dit concept. Dat hebben we nu gevonden in Sao Paulo. Het enige verschil met de Schorre zijn de palmbomen."

Broertjes en zusjes

Toch botste de organisatie al op culturele verschillen tijdens de internationalisering. Al werd daar niet altijd aan toegegeven. Wilmsen: "Zaken die voor ons evident zijn, blijken elders soms ongewoon. De Amerikanen hebben een andere visie op kamperen. Ze rijden nog het liefst met de wagen tot voor de tent. Ook het systeem van bonnetjes voor drank snappen ze niet. Voor hen is dat Monopolygeld.

"Toch hebben we op die vlakken niet ingebonden, op andere wel. Zo is de Love Chapel, waar mensen ongestoord de liefde kunnen bedrijven, in Atlanta gesneuveld. We programmeren ook altijd plaatselijke dj's. En in Brazilië zullen we ook zeker rekening houden met lokale eetgewoontes."

Op zich is het exporteren van Europese festivals niets nieuws. In Nederland zijn ze er al jaren mee bezig. Grote dancefestivals als Sensation en Mysteryland kennen al vele broertjes en zusjes op deze planeet. "In het begin was dat vrij eenvoudig, we bleven dicht bij huis", zegt Joris Joosen, productie- en operatiecoördinator bij SFX en vorig jaar betrokken bij de opstart van TomorrowWorld in Atlanta.

"Toen we met Sensation naar België, Duitsland en Polen trokken, staken we al onze decors in een vrachtwagen en reden we het evenement naar een andere locatie. Maar sinds we ook naar andere continenten trekken, is het niet altijd mogelijk om alles mee te nemen."

Zo trok Mysteryland in 2011 voor het eerst naar Chili. De decors werden vanuit Nederland naar Zuid-Amerika verscheept. Facilitaire zaken werden ter plekke gehuurd. "Dit zorgt in Zuid-Amerika en Azië voor uitdagingen. Bepaalde zaken zijn er soms niet voldoende beschikbaar. Dan is het een kwestie van creatief zijn en oplossingen zoeken.

"Als organisatie proberen wij altijd globaal te denken, maar altijd rekening houdend met de lokale gewoontes. En door de plaatselijke bevolking deel te laten uitmaken van het concept, vinden ze het ook leuk om voor een event met internationale uitstraling te werken."

Ook dat probeert Tomorrowland in Brazilië te bereiken. De Belgen werken er al acht maanden intens samen met een lokaal team. Wilmsen: "En dit tweede festivalweekend komen verschillende Brazilianen meelopen in Boom om te kijken hoe we het hier doen. Omwille van de taal is dat minder evident dan met het team in de VS, maar het is noodzakelijk om er ook cultureel verankerd te zijn."

Uniek genoeg?

Een ander mooi exportverhaal is het Rotterdamse North Sea Jazz. Het kende al edities in Sint-Petersburg en Kaapstad, telkens met lokale partners. In augustus vindt de vijfde editie op Curaçao plaats en in november trekt het Nederlandse jazzfestival zelfs naar Hong Kong, op poten gezet door twee uitgeweken Nederlanders.

"Wij organiseren het onder licentie van concertpromotor Mojo", zegt initiatiefnemer Robert van Hunsel. Als CEO van One2 Entertainment hoopt hij dit en nog andere unieke events naar Azië te halen. "Organisatoren kijken vooral naar Europa en de VS. Volgens mij gaan ze zich over enkele jaren ook omdraaien naar China. Daarom willen we ginder nu al een van de eerste spelers zijn. Met North Sea Jazz kunnen we alvast onze stempel drukken."

Van Hunsel is nu ruim drie jaar in de weer om deze eerste editie op de rails te krijgen. Vooral vergunningen zijn een hindernis, omdat hij afhankelijk is van lokale overheden. Ook bleek de vertaling van het festival naar Hong Kong een uitdaging. "North Sea Jazz is beroemd onder westerse artiesten en liefhebbers, maar in Azië is het relatief onbekend. We moeten dus werken aan de naam.

"Bovendien is het fenomeen festival relatief nieuw in deze regio. Het idee achter de klassieke programmering hebben we herzien. In Nederland staan er 13 podia en zijn bezoekers gewend om keuzes te maken, wij werken bewust met slechts drie podia. Internationale en regionale headliners staan op het hoofdpodium, op de twee andere spelen simultaan muzikanten wanneer er op de Main Stage niets te zien is. Zo blijven de keuzes beperkt en kan het publiek wennen aan meerdere podia."

Ook de locatie zelf wijkt erg af van de gekende Ahoy in Rotterdam. "In Hong Kong zijn er maar weinig geschikte plekken. We zitten nu in openlucht - te midden van de wolkenkrabbers op de meest exotische en ideale plek die we minstens de komende drie jaar hebben gereserveerd. Wie weet zullen we nadien uitwijken naar een grotere plek net buiten de stad. Dat ligt nu nog te moeilijk. In Hong Kong is men het niet gewend om een halfuur te rijden voor een evenement."

Zomaar een festival van hier optillen en neerzetten op een andere plek in de wereld is dus wat kort door de bocht. "Het kan maar werken als het evenement uniek genoeg is", vindt van Hunsel. "North Sea Jazz is op zijn eigen manier, net als Tomorrowland, een festival dat je niet vaak ziet in de wereld. Ze verbazen. Net die ervaring kan overal werken."