Robot wordt journalist
Worden journalisten binnenkort vervangen door robots? De LA Times publiceerde eerder deze week alvast een artikel dat gedeeltelijk werd geschreven door een computerprogramma.
Ken Schwenck, journalist van The Los Angeles Times, veroorzaakte deze week een aardverschuiving in het journalistenmilieu. Zijn artikel over een Californische aardbeving bleek geschreven door een computerprogramma. Het algoritme Quakebot vulde namelijk zelf een vooraf bepaald sjabloon voor de verslaggeving van aardbevingen in met aangeleverde data, zoals de kracht van de aardbeving en de locatie ervan.
Zo kan Schwenck dus al slapend artikels schrijven, zonder dat zijn lezers dat merken. Uit onderzoek van de Zweed Christer Clerwall blijkt dat sportverslagen die werden geschreven door computerprogramma's en door mensen niet altijd uit elkaar te houden zijn. Vormt deze zogenaamde 'robotjournalistiek' dan een bedreiging voor de schrijvende pers?
Droog en saai
Mariët Theune, onderzoekster naar taalgeneratie aan de Nederlandse Universiteit Twente, relativeert: "Er moet nog veel bijkomend onderzoek verricht worden naar het taalkundige aspect. Zaken zoals duiding, humor, achtergrondkennis en nuances zijn momenteel moeilijk te integreren in zulke artikels."
Bovendien kunnen slechts een beperkt aantal artikels zo geschreven worden. "Artikels met een onderwerp dat tot op bepaalde hoogte voorspelbaar verloopt - zoals bijvoorbeeld sportwedstrijden, beursgegevens en aardbevingen - kunnen door zulke programma's geschreven worden." Vooral de droge, saaie verslaggeving kan zo dus gebeuren. De LA Times gebruikt dergelijke software ook al voor de verslaggeving van moorden en arrestaties, omdat ook die artikels telkens hetzelfde stramien volgen.
Journalisten hoeven dus nog niet meteen te vrezen voor hun job. In deze tijden van 'big data' kan software vooral een hulpmiddel zijn. "Er zijn te veel gegevens om ze te kunnen laten verwerken door mensen. Door meer op die software in te zetten kan er meer verslaan worden en kunnen journalisten zich toeleggen op diepgaandere artikels", vertelt Theune.
Het programmeren van de nodige software blijkt overigens niet enkel weggelegd voor een paar informaticaspecialisten. "Zeker bij het artikel van die aardbeving gaat het om een zeer eenvoudig algoritme", zegt Theune.
Vlees en bloed
Voorlopig blijft het gebruik van Quakebot of gelijkaardige algoritmes toch vooral een Angelsaksisch fenomeen. Zo werkt onder andere Forbes met de software van Narrative Science om beursgegevens in artikels te gieten. The Guardian experimenteerde ook al met algoritmes maar dat bleek geen succes te zijn.
In België en Nederland lijkt de interesse voor deze software voorlopig dan ook eerder beperkt. De Morgen heeft bijvoorbeeld nog geen plannen om algoritmes in te schakelen om artikels te vervolledigen.
"Alles wordt hier nog altijd geschreven door mensen van vlees en bloed", klinkt het bij ook De Standaard. Bij het Nederlandse NRC Handelsblad gaat het niet anders. "Het Nederlands laat zich misschien ook niet zo gemakkelijk in algoritmes vangen als het Engels", denkt adjunct-hoofdredacteur Egbert Kalser. "Journalistiek is en blijft bovendien handwerk."