Oorlogen om water dichterbij
Amerikaanse inlichtingendiensten vrezen meer lokale oorlogen als gevolg van grote watertekorten. Nieuwe satellietbeelden tonen hoe wereldwijd cruciale grondwaterreserves zeer snel uitgeput raken. 'Een strategische reserve verdwijnt.'
Grondwaterreserves drogen zo snel uit dat experts internationale veiligheid, het Britse en Amerikaanse leger en de NAVO zich voorbereiden op wateroorlogen en terreuraanslagen om water. De afgelopen tien jaar verviervoudigde het aantal waterconflicten. Satellietbeelden van de NASA tonen nu dat die evolutie allerminst zal afnemen. Zelfs vanop 400 kilometer boven de aarde is het zichtbaar: de satellieten van het Gravity Recovery and Climate Experiment (GRACE) laten grote rode vlekken zien van Californië tot het Midden-Oosten en van Noord-Afrika tot China waar grondwater in een rotvaart verdwijnt.
Kantelpunt
Hydrologen schrokken zich een hoedje toen ze de nieuwe gegevens analyseerden. "We staan op een kantelpunt, dat tot ongeziene grondwatertekorten kan leiden", concludeert James Famiglietti daarover tegen de Britse krant The Guardian. Hij is hydroloog aan de University of California. Daar slaat momenteel de ergste droogte in 500 jaar toe. Voor het vee is er niets meer te grazen en zware drinkwatertekorten dreigen voor miljoenen. Er is een rampenplan afgekondigd en inwoners moeten hun waterverbruik met een vijfde inperken.
De zwaarste uitdroging ontwikkelt zich in 's werelds belangrijkste grondwaterreserves. Famiglietti: "De uitputting van het grondwater in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Zuid-Azië zal de komende jaren tot nog meer watertekorten leiden, door decennia van overmatige waterconsumptie en slecht beheer." Zo is sinds 2003 in delen van Turkije, Syrië, Irak en Iran langs de Tigris en de Eufraat liefst 144 kubieke kilometer zoet water verloren gegaan: evenveel als de Dode Zee. Twee derde van dat enorme verlies is veroorzaakt door grondwaterverlies. Tijdens de droogte pompten boeren in Irak uit duizend extra putten water uit die al gehavende ondergrondse reserves.
In het gebied tussen oostelijk Pakistan, Noord-India en Bangladesh gebruikt driekwart van de boeren grondwater om gewassen te telen. Het oppompen van die reservoirs gebeurde er de laatste tien jaar 70 procent sneller dan in de jaren negentig, en de satellieten tonen een verlies van vijf kubieke kilometer per jaar.
De oorzaken, namelijk de grotere voedsel- en energieproductie, de groei van steden, het boren naar schaliegas en de opwarming van de aarde, haken steeds sneller en steviger in elkaar. Dat is een riskante evolutie, want systematisch watertekort leidt tot haperingen in voedsel- en energieproductie. Volgens prins Hassan van Jordanië is een lokale oorlog om water 'die bloediger wordt dan de Arabische Lente' dan ook denkbaar. De kroonprins van de Verenigde Arabische Emiraten stelt dat water nu belangrijker is geworden dan olie.
Watermanagement
Amerikaanse inlichtingendiensten melden eveneens dat de nationale veiligheid van de VS bedreigd is door watertekort in strategisch belangrijke gebieden rond de Nijl, de Tigris en de Eufraat, de Mekong, de Jordan en de Indus. "Onder andere India en Bangladesh, Ethiopië, Egypte en Soedan, en Turkije en Irak strijden al om water door dammen te bouwen", zegt Fagan. "De watertoevloed naar Bangladesh is zwaar gereduceerd. Dat leidt tot conflict. Het is ook geen toeval dat privébedrijven in grote stilte maar agressief waterrechten aan het opkopen zijn."
Conflictexperts voorzien in de eerste tien jaar nog meer lokale waterconflicten tussen boeren en steden, tussen etnische groepen en tussen bevolkingsroepen in stroomopwaartse en in stroomneerwaartse gebieden. Fagan: "Om erger te vermijden, is beter watermanagement nodig. Maar we zullen ook open moeten staan voor andere, minder wateropslorpende gewassen en zullen gezuiverd zee- en afvalwater moeten drinken."