Zwemexperts stellen vragen bij Vlaamse fixatieop schoolslag
Vlaamse kinderen moeten anders leren zwemmen, want de schoolslag is te prominent aanwezig in het onderwijs. Waarom zijn wij een van de weinige landen waar kinderen schoolslag leren, en niet de crawl?
Vroeger leerden kinderen zwemmen in een vijver of meer, maar in de jaren 70 van de vorige eeuw bouwde zowat elke Vlaamse gemeente een 25-meterbad. Dat was de ideale aanleiding voor scholen om zwemles op te nemen in het curriculum. De sportleerkrachten kozen massaal voor de schoolslag. Want die techniek was, zoals de etymologie al doet vermoeden, op maat van het onderwijs geschreven.
"De schoolslag is een zeer genormeerde stijl, waarbij veel techniek komt kijken. Toen er in de jaren 70 een zwembeleid nodig was voor scholen, greep men dan ook naar de moeilijkste slag", legt zwemexpert Peter Van Gerven (KU Leuven) uit. "Bovendien is de schoolslag zeer gemakkelijk te meten en te begeleiden vanaf de rand van het zwembad. Om een kind crawl aan te leren moet je al snel zelf het water in. In die tijd werd de les nog vaak gegeven door een pater of nonneke. Uiteraard gingen die het water niet in."
Volgens professor-emeritus Roland Renson, directeur van sportmuseum Sportimonium, moet de verklaring ook in Zweden gezocht worden. "België heeft jarenlang de Zweedse gymnastiek gevolgd. Die focust op symmetrie, evenwicht en het analytische. De schoolslag past daar perfect in." En ook speelden er praktische overwegingen. De schoolslag kan perfect droog aangeleerd worden, op een Zweedse bank. "In de jaren 50 behaalde zuster Desiré uit Heverlee haar zwembrevet op een Zweedse bank. Ze kon bewijzen dat ze de techniek onder de knie had zonder ooit zichzelf in een zwemkostuum te moeten hijsen. Toen Heverlee een zwembad kreeg, werd zuster Desiré de eerste redster", zegt Renson. "Ze hadden iemand nodig met een brevet."
De schoolslag werd vijftig jaar lang bijna niet in vraag gesteld. Het is een hardnekkige traditie die ook de Vlaamse Zwemfederatie betreurt. "Zoals het nu wordt aangeleerd is het te mechanisch, zonder bewegingsplezier", zegt Lode Grossen, topsportcoördinator Vlaamse Zwemfederatie. "Eigenlijk is het veel natuurlijker om met rugslag te beginnen, dan crawl, en dan pas schoolslag. Schoolslag is veel te artificieel."
Daar wordt nu aan gewerkt. Filip Roelandt (UGent) pleit voor een natuurlijker manier van bewegen in het water. "Een kind dat beweegt in het water is goed. Schoolslag remt die ontwikkeling veel te veel af. Maar ouders stellen aan scholen hoge eisen voor zwemtechniek. Crawl is echter veel natuurlijker." Roelandt is niet tegen de schoolslag, maar wel voor een verbreding van het bewegingsaanbod in het onderwijs. "Je leert je kind toch ook niet eerst stappen voor het kan kruipen?"