De gemeenschapswacht Van langdurig werkloze tot agent van politie
Oorspronkelijk was een gemeenschapswacht een uitweg voor langdurig werklozen. Kandidaten moesten lang ook niet slagen voor hun basisopleiding. Een examen is pas sinds kort verplicht. 'En dat moet dan politie worden.'
De regering rolt de rode loper uit voor de gemeenschapswacht die hun paarse jas willen inruilen voor een uniform van 'agent van politie'. Dat is de laagste in rang, onder inspecteur, hoofdinspecteur, commissaris en hoofdcommissaris. Een opleiding duurt zes maanden. Kandidaten hoeven, net als gemeenschapswachten, geen diploma te hebben van middelbaar onderwijs.
Agenten van politie hebben in tegenstelling tot gemeenschapswachten wél politionele taken. Agenten worden voornamelijk ingezet in verkeer. Ze staan dus onder andere in voor alcohol- en snelheidscontroles. Een agent van politie moet - hoewel hij geen vuurwapen draagt - ook bijstand kunnen verlenen aan collega-inspecteurs. "Zonder een degelijke opleiding brengen die mensen andere politieleden in gevaar", zegt Jan Adam van ACV-politie.
Sociale promotie
Sinds de wet van 15 mei 2007 tot instelling van de functie van gemeenschapswacht zijn er vandaag al meer dan 1.800. Hoeveel de regering er daarvan in een politie-uniform wil zien, is onduidelijk. "Er ligt geen streefcijfer vast", zegt Ingrid Van Daele van Binnenlandse Zaken. Waarom de gemeenschapswachten een voorkeursbehandeling krijgen is onbekend. Een prangend tekort aan agenten van politie is er momenteel niet.
"We hebben de indruk dat ze de gemeenschapswachten willen dumpen bij de politie wegens problemen met statuut en subsidies", zegt Vincent Houssin (VSOA). In de wandelgangen klinkt het dat het voorstel er kwam vanwege sociale promotie.
"Op die manier gaat een uitbreiding van het aantal agenten enkel ten koste van de kwaliteit die de bevolking mag verwachten van een politieoptreden", zegt Gert Cockx van de politievakbond NSPV. "De visie bij het instellen van het containerbegrip gemeenschapswachten paste immers initieel in een tewerkstellingsfilosofie voor langdurig werklozen. Gemeenschapswachten moesten dan ook niet slagen voor hun basisopleiding die pas door de wet van 24 juli 2008 werd ingevoerd. Een examen werd zelfs pas sinds kort verplicht."
Een reden te meer om gemeenschapswachten geen politieopleiding-light te geven, meent Jan Adam. Wat de regering nochtans voorstelt. Zij willen gemeenschapswachten uitsluiten van een test met cognitieve vaardigheden, een persoonlijkheidsproef, een gewenningsstage, nog nader te bepalen vakken en sommige examens.
Intellectuele bagage
Minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (cdH) beklemtoont dat het een voorstel is van de regering. "Een voorwaarde voor het doorgroeien van gemeenschapswacht naar politie is drie jaar ervaring. Die ervaring compenseert bepaalde vakken en testen", zegt woordvoerder Ingrid Van Daele.
Jan Adam (ACV) vreest voor een uitholling van politiefuncties. Toch wil hij niet gezegd hebben dat gemeenschapswachten onbekwaam zijn. "Om een onduidelijke reden legt de regering de lat nu extreem laag. Als de regering toch denkt dat gemeenschapswachten even goede agenten kunnen zijn, waarom ze dan ook niet als alle andere kandidaat-agenten de volledige opleiding laten volgen?"
De politievakbonden struikelen verder over het feit dat de rekruteringsdienst van de politie in het voorstel vervangen wordt door de voordracht van de burgemeester en de korpschef. De woordvoerder van Milquet vindt dat een voordeel: "De gemeenschapswachten die doorgroeien zullen eerst in hun eigen zone aan de slag gaan. De burgemeester en de korpschef zouden die mensen toch nooit laten doorstromen als ze er zelf niet in geloven, neen?"
Criminoloog en veiligheidsexpert Brice De Ruyver volgt het achterliggende idee, zegt hij. "Mensen uit allerlei bevolkingsgroepen die misschien niet de intellectuele bagage hebben, kunnen zo alsnog bij de politie terecht. Men mag natuurlijk ook niet overdrijven. Ze moeten wel degelijk bekwaam zijn. Anders betaalt de overheid zelf de prijs voor hun onbekwame agenten."