Abattoir Fermé doet het met bloed, bloot en déjà vu
Zelfdestructie, ongetemde lust, walg, een afdaling in de onderbewuste zwarte kant van de mens. Monkey is niet de eerste voorstelling die Abattoir Fermé daarover maakt. En ook niet de beste.
Het duurt geen vijf minuten of het eerste paar blote borsten verschijnt, geen tien of iemand hangt zich op de tonen van 'Spleen' van Léo Ferré op, halverwege is zowat iedereen naakt en zijn de vloer en de acteurs vakkundig getransformeerd tot een kliederij van aarde, bloed en bloem. Dan weet je: dit is een voorstelling van Abattoir Fermé.
Dat gezelschap bestaat inmiddels twaalf jaar en heeft een bijzonder boeiend parcours afgelegd, steeds meer evoluerend naar woordeloos en zeer beeldend theater, waarin vaak met indrukwekkende scènebeelden meestal de donkere zelfkant wordt opgezocht. Wanneer dat lukt, zoals in de fabuleuze voorstelling Tourniquet, kom je buiten met het gevoel echt iets memorabels meegemaakt te hebben.
Ditmaal zocht men zijn inspiratie bij John Wilmot, een Gilles de Rais-achtige Engelse edelman uit de 17de eeuw die, voor hij op zijn drieëndertigste stierf aan een combinatie van geslachtsziekten en overmatige alcoholconsumptie, graag met een groep vrienden de beest uithing.
Op scène vertaalt zich dat in een sterfbed waarin Wilmot, gespeeld door Chiel Van Berkel, via een bezwerende en hypnotiserende stem stapje na stapje verder in zijn onderbewustzijn wordt geleid en daar zijn uitspattingen, demonen en angsten tegenkomt, vertolkt door de vier andere acteurs, die hem beurtelings strelen en verwerpen, bevredigen en pijnigen.
Maar ook al zitten er een paar mooie en indrukwekkende beelden bij, het stuk vermag je ditmaal niet met jezelf te confronteren, en al evenmin om je in een sfeer te brengen waarin je misschien niet alles begrijpt, maar toch een ervaring rijker werd.
Is het omdat de theatrale middelen - bloot, kettingroken, modder en bloed, een donkere soundscape waarin de hoge frequenties zowat de hele zaal de oren deed dichtknijpen - te overheersend en stilaan te bekend zijn om nog een effect op te roepen? Omdat het sterfbed als focuspunt te statisch blijft om de hele voorstelling vaart en spankracht te geven? Omdat het eindeloos afpellen en opeten van vrouwenpanty's niet meteen een briljante vondst is? De mayonaise pakte ditmaal niet, zoals ook het beleefdheidsapplaus achteraf aangaf.
Abattoir Fermé en regisseur Stef Lernous hebben de verdienste een volledig eigen theatertaal ontwikkeld te hebben. Maar de vraag na deze voorstelling is of ze in die taal nog iets nieuws te zeggen hebben.