PORNO is goed voor ons

"Sommige lieve, brave jongens van zestien jaar oud denken dat een vrijpartij pas eindigt als ze klaarkomen in het gezicht van het meisje." In een weekendinterview met deze krant (DM 11/06) trok Goedele Liekens van leer tegen de online seksindustrie. De vrouw die na Vlaanderen ook Groot-Brittannië seksuele voorlichting gaf, is ervan overtuigd dat porno nefast is. "Jongeren zien seks als een spelletje, ze gaan vaak respectloos met elkaar om. (...) Voor de jeugd zijn de consequenties van pornografie groter dan wij tot dusver willen toegeven.""Die stelling strookt niet met grootschalig onderzoek", zegt psychologe-seksuologe Els Elaut (UZ Gent) nu. "Integendeel zelfs."

Elauts studenten Seksuologie (Universiteit Gent) onderzochten de voorbije maanden het pornogebruik in Vlaanderen. Hoe vaak kijken we? Welke impact heeft dat op ons seksleven? Bestellen we liever bondage of toch maar vrouwvriendelijke softerotica? Alle vragen werden begin dit jaar in de grote online-bevraging Seks in beeld gegoten. In totaal vulden 4.500 mensen - van alle leeftijden - de enquête in.

Van de zogenaamde nefaste invloed van porno blijft in de realiteit niets meer over. Mensen die vaker naar internetporno kijken, ervaren net een positievere impact op hun eigen seksueel gedrag, dan individuen die minder vaak kijken. Het is dus goed voor het seksleven.

Ook het idee dat vrouwen door porno in de Vlaamse slaapkamer herleid worden tot opgespoten seksslavinnen, raakt volgens de Gentse studie kant noch wal. Mensen van generatie Y (geboren 1986-2001) die iets meer naar internetporno kijken, hebben zelfs positievere attitudes ten opzichte van de andere sekse, in vergelijking met wie minder porno kijkt. "We zien dat mannen die vaak porno kijken, respectvoller zijn ten opzichte van vrouwen", zegt Elaut. "Heel erg opvallend. Ik had zelf niet verwacht dat het zo positief zou uitdraaien. Er is daar nog nooit eerder onderzoek rond gebeurd."

Dat seksuologen zo vaak porno met de vinger wijzen, is volgens de Gentse onderzoekster niet helemaal verwonderlijk. "Wij krijgen enkel die mensen over de vloer die in de problemen zijn gekomen. En aangezien internetporno een relatief recent fenomeen is, is de reflex meteen: 'Dit is een groot probleem.' Deze studie herinnert er ons aan dat de meeste mensen daar wel perfect mee om kunnen."

Toch is nuance geboden. Elaut: "Dit is een online enquête over porno. De kans is dus reëel dat mensen die het onderwerp meer genegen zijn of makkelijker over seks praten, hebben deelgenomen."

Anderzijds: porno als oorzaak van alle kwaad bestempelen - zeker bij jongeren - is volgens de enquête niet terecht. Iets wat ze ook bij het expertisecentrum Sensoa enigzins hadden verwacht. "Het is fijn dat onderzoek aangeeft dat het niet per se problematisch hoeft te zijn", zegt onderzoekster Lies Verhetsel. "Het is zoals met alcohol: gebruik het met mate. We zullen niemand aanraden om dag en nacht naar porno te kijken, maar een beetje porno op tijd en stond kan geen kwaad."

Vijf andere mythes ontkracht

FOUT Vooral jongeren kijken naar internetporno

Gaat het over porno, dan gaat het bijna altijd over jongeren.Onzin, bewijst de Seks in beeld-studie van UZ Gent. "We hebben het geluk dat zowat alle leeftijden onze enquête hebben ingevuld", zegt seksuologe Els Elaut. "Van 18-jarigen tot hoogbejaarden. En als we die generaties vergelijken, zien we dat er eigenlijk geen groot verschil is."

Met gemiddeld drie keer per week lijkt porno overigens een wel erg prominente plaats in de dagbesteding te krijgen. "Het is best veel", geeft Elaut toe. "Al kijken mensen natuurlijk geen uren naar porno." Een kijksessie duurt volgens de enquête een 25-tal minuten.

FOUT Alleen mannen kijken naar porno

Porno is geen mannenzaak, bewijzen de resultaten van de enquête. Al moeten we er niet flauw over doen: mannen kijken wel degelijk meer. Zo geeft bijna een op de vijf mannen aan (18 procent) dat ze dagelijks online seks verorberen. Bij vrouwen is dat een luttele 1,2 procent. Een andere misvatting is dat mannen vooral naar het 'echte werk' zouden kijken, terwijl vrouwen het houden op softe erotica of porna. "Ook dat klopt niet", zegt Elaut. "Het merendeel van zowel de mannen als de vrouwen kiest voor de 'gewone', rechttoe rechtaan versie." De 'eerste keer internetporno' begint voor mannen (22 jaar) en vrouwen (21 jaar) ongeveer op hetzelfde moment. "Die startleeftijd ligt best hoog," zegt Elaut, "maar dat komt omdat internetporno een recent fenomeen is, ook voor de oudere generaties." Tot slot kijken zowel mannen als vrouwen naar porno om dezelfde reden: om te masturberen.

FOUT Jongeren leren alles over seks uit porno

Het is helemaal niet zo dat jongeren hun sekskennis enkel online sprokkelen. Zelfs bij de jongste leeftijdsgroep stond voorlichting op school nog steeds met stip op één. Gevolgd door vrienden en internetporno. De meeste deelnemers van de enquête (73 procent) vinden dat er een handleiding en vormingsmateriaal zou moeten zijn voor leerkrachten om ook internetporno op school bespreekbaar te maken. Ook expertisecentrum Sensoa is hier voorstander van. Daarnaast geven ouders aan dat ze best wat hulp zouden kunnen gebruiken. Drie op de vier ouders (met kinderen tussen 6 en 18 jaar) vindt het hun taak om hun kinderen hierover te informeren, maar amper een op vier geeft aan het daadwerkelijk te doen.

FOUT Singles kijken meer porno dan koppels

Het klopt dus niet dat alleen maar singles surfen naar seks. Ook mensen in een relatie kijken porno en dat is zeker niet per se een illustratie van een slabakkend seksleven. "Singles kijken en koppels kijken", vat Elaut het samen. 98 procent van de mannen in een heteroseksuele relatie kijkt porno. Van de vrouwen is dat bijna 70 procent. En nee, het klopt niet dat koppels dan gewoon samen gezellig voor de buis zitten. De meeste mannen (86 procent) en vrouwen (52 procent) kijken solo.

FOUT Holebi's kijken meer porno, wat leidt tot risicogedrag

Zowel lesbiennes (1,5 keer per week) als homo's (4,9 keer per week) kijken vaker internetporno dan hetero's (vrouwen 1 keer per week, mannen 3,9 keer per week). Voor holebi's is porno vaker een belangrijke bron van kennis dan voor hetero's, al geldt dat enkel voor mannen. Het idee dat porno voor onveiliger gedrag zou zorgen, klopt niet. Holebi's die meer porno krijgen, rapporteren niet meer soa's. "Wel toont de enquête aan dat porno een belangrijke rol kan spelen in het gebruik van condooms", zegt seksuologe Elaut. Mannen die porno met condoom verkiezen, gebruiken in het echt ook vaker een condoom.