Waals 'non' niet te breken
Canada heeft het gehad met het Waalse verzet tegen handelsakkoord CETA. Minister van Handel Freeland heeft de onderhandelingen met Europa afgebroken. 'Ik ben diep ontgoocheld', zegt ze. Waals minister-president Magnette reageert verbaasd.
"Voor mij is het duidelijk dat de Europese Unie momenteel niet in staat is om een akkoord te sluiten. Zelfs niet met een land als Canada, dat Europa goedgezind is en dezelfde waarden deelt." Chrystia Freeland verliet rond 16 uur geëmotioneerd het Elysette, de ambtswoning van Paul Magnette (PS) in Namen. De onderhandelingen over CETA waren wat haar betreft over and out. "Ik ben erg ontgoocheld, Canada is erg ontgoocheld. We hebben hier heel hard aan gewerkt." Ze kondigde aan dat ze naar Canada zou terugkeren en blij was dat ze haar kinderen zou terugzien.
Zo komt er een abrupte onderbreking in de machtsstrijd tussen Magnette, de Europese Unie en Canada. Gisteren werd voortdurend overleg gepleegd. Rond de middag kondigde de PS'er in het Waals parlement aan dat er "wel degelijk vooruitgang was geboekt, maar onvoldoende om akkoord te gaan".
Immense druk
Toch is er geen reden om van een definitieve breuk te spreken. Magnette benadrukte tijdens de zitting in het parlement dat er heel wat positieve punten zijn aan CETA. Hij las een brief voor van Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, waaruit blijkt dat Europa de Waalse bezorgdheden ernstig neemt.
Na de breuk herhaalde Magnette gisteravond dat de tegenstellingen met Canada niet zozeer inhoudelijk zijn, maar veeleer te maken hebben met timing. "We hebben meer tijd nodig. Ik heb Freeland dat ook gezegd. Geen drie maanden natuurlijk, maar in drie dagen kunnen we dit niet klaren. We hadden nog niets op papier gezet. Daarna wilden we de teksten grondig juridisch onderzoeken en moest ik het akkoord voorleggen aan het parlement. Daarnaast bleven er inhoudelijke vragen. Zo hadden we nog bedenkingen bij de arbitrage-instantie (zie hiernaast). Maar zo ver staan we nu ook niet van de Canadezen", stelde de minister-president.
Hij zei dat hij verbaasd was toen de Canadezen de onderhandelingstafel verlieten. "We hadden goed gewerkt. Samen hadden we een uitweg gezocht, en daarbij waren we goed gevorderd."
De druk om tot een akkoord te komen, was en is hoe dan ook immens. Komende donderdag zou de Canadese premier Justin Trudeau naar Brussel komen om het handelsverdrag te ondertekenen. Dat valt allicht in het water, maar betekent niet dat de onderhandelingen definitief worden afgevoerd. Ze staan on hold. Wanneer ze worden hervat, is niet duidelijk, maar Magnette heeft zijn achterban kunnen tonen dat zijn verzet menens is.
Zo ziet ook hoogleraar politieke wetenschappen Hendrik Vos (UGent) het. "Dit is de dramatiek die in dit politieke spel nodig is om verder te gaan. Er staat voor alle partijen te veel op het spel om niet door te gaan", zegt Vos.
"Alleen met dit soort scènes kan de druk worden verhoogd. Achter de schermen gaan de gesprekken dit weekend wellicht al een volgende fase in. Het zou mij verbazen mochten ze er niet uit geraken. Voor Wallonië staat geloofwaardigheid op het spel, voor Canada en de EU zijn er te veel lucratieve deals die verloren kunnen gaan."
Ook Magnette zelf gaf aan dat het nog niet voorbij is. Maar hij legde de bal in het kamp van de Europese Commissie. "We hebben al veel moeilijke onderhandelingen gezien die uiteindelijk goed zijn afgelopen. Wanneer de gesprekken worden hervat, is moeilijk te voorspellen. Alles hangt af van welke initiatieven de Commissie nu neemt."