Teamgeest tegen sterrendom

Gregg Popovich uit Texas en Erik Spoelstra uit Florida worden beschouwd als twee van de beste coaches in het Amerikaanse basketbal. De spelers dragen hen op handen.

Maar verder zijn de mannen even verschillend als hun teams. Popovich van de San Antonio Spurs (iedereen noemt hem 'Pop') is 64 en dat toont zijn doorleefde gelaat. Hij staat bekend als grumpy: bozig. Popovich heeft een hekel aan de media. "De slachtoffers in gijzelingsvideo's zien er blijer uit dan Pop tijdens die interviews", aldus sportsite ESPN.

Maar wie hem kent, spreekt met genegenheid over Popovich. Hij is sinds 1996 coach van San Antonio, een zeldzaamheid in de NBA. Een profiel in Sports Illustrated beschreef 'de republiek van Pop': een weidse gemeenschap van (oud-)spelers, assistent-trainers en collega's die onder zijn invloed staan. Zij roemen zijn discipline, intelligentie en nederigheid.

Complimenten over zijn innovatieve coaching - een open samenwerking met de beste spelers, aan wie hij zijn strategie graag aanpast - wuift hij weg. "Ach, ik weet niks. Hier is mijn innovatie: ik trok Tim Duncan aan, oké?" Duncan is de ster die van San Antonio een begrip heeft gemaakt sinds 1997.

Spoelstra is 42 jaar, en ziet er jonger uit. Hij is pas vijf jaar hoofdcoach van Miami, nadat hij in 1995 begon bij de club als videoanalist; een klim met een hoog van-krantenjongen-tot-miljonairgehalte. In zijn vierde jaar als coach kwam megaster LeBron James naar Miami, een zegen voor de coach.

Spoelstra heeft een vriendelijk imago en kan overweg met de media. Zijn spelers accepteren hem als de baas en zeggen dat hij inspireert. Soms lijkt hij te lijden onder de star power, de aandacht die zijn sterren opeisen. Tv-commentator Jeff Van Gundy, een oud-coach, noemt het een 'lose-lose-situatie'. "Als ze winnen komt het door LeBron. Als ze verliezen komt het door Erik. Dat is de indruk, 100 procent onterecht."

Met een spelersbegroting van bijna 70 miljoen dollar (53 miljoen euro) is San Antonio een 'arm' team. Miami geeft ruim 64 miljoen euro uit. Dat geld niet veel zegt, bewijzen ook de Los Angeles Lakers. Die ploeterende club van louter sterspelers besteedde dit seizoen 75 miljoen euro. In de eerste ronde van de play-offs verloor Lakers van San Antonio.

Naar een play-offwedstrijd kijken dit jaar zo'n 12 miljoen Amerikanen, plus liefhebbers wereldwijd, die de NBA online kunnen zien. Wie nog een kaartje wil bemachtigen moet snel zijn: de prijzen variëren van 400 euro tot duizenden euro's.

Miami en San Antonio staan beide bekend om hun 'grote drie'. Deze trio's vormen het hart van de clubs, omringd door mindere goden die role players (bijrolspelers) worden genoemd.

Miami heeft LeBron James (28 jaar, 2,03 meter). Sinds Michael Jordan is geen speler zo dominant geweest. Door een opmerking van de kleurrijke oud-speler Dennis Rodman woedt momenteel een debat in de VS. Zou James een kans maken tegen de Chicago Bulls van Jordan, die in de jaren 90 regeerden? Rodman en de meeste kenners denken van niet.

Dat neemt niet weg dat James een formidabele scorer, passer en rebounder is. Bovendien wist hij vorig jaar de harten van de kijkers te stelen toen hij blij springend als een kind zijn eerste NBA-titel vierde. Dwyane Wade (31 jaar, 1,93 meter) is al sinds 2003 de spil van Miami en onder zijn leiding won de ploeg in 2005 de titel. Chris Bosh (29 / 2,11) voegde zich in 2010 bij zijn vrienden Wade en James.

San Antonio heeft Tim Duncan (37 / 2,11). Soms lijkt het alsof Duncan slechts twee gezichtsuitdrukkingen kent: vastberaden focus, of vermoorde onschuld wanneer een scheidsrechter tegen hem fluit. Maar tijdens zijn zestiende seizoen in de NBA toont Duncan iets vaker blijdschap. Misschien wil hij op zijn oude dag de kans grijpen om zijn imago van stugge reus bij te schaven.

Duncan heeft nog tegen Michael Jordan gespeeld. Toch bereikte hij nooit de sterstatus van Jordan, Kobe Bryant (Los Angeles) of LeBron James. Maar Duncan heeft vier NBA-titels en vijf trofeeën voor meest waardevolle speler (MVP). Als loyale, lange man is hij in San Antonio gebleven, een ploeg die traditioneel minder aandacht krijgt dan teams uit New York, Los Angeles of Miami.

Duncan heeft jaren geleden voorspeld dat James de 'baas van de liga' zal worden. Vooralsnog doet Tony Parker (31, 1,86 meter) er als spelverdeler alles aan om dat te voorkomen. Weinig spelers weten LeBron James te vernederen, maar het lukte Parker vorige week. In de laatste seconden dolde hij James, die op hem verdedigde, met een acrobatische beweging. Parker werd zo matchwinnaar in die eerste ontmoeting van de best-of-sevenserie. De Fransman geldt als ploegleider en de vertrouweling van coach Popovich. Manu Ginobili (35, 1,96) is de derde pilaar van het hechte trio.

Miami Heat is flitsend als een Lamborghini. De San Antonio Spurs zijn ook snel, maar bovenal degelijk; een Audi. De botsing van stijlen deed NBA-voorzitter David Stern het water in de mond lopen. "De laatste dertig jaar is niet zo uitgekeken naar de NBA-finale als nu", oordeelde Stern.

Gezien de prachtige klap die San Antonio dinsdag nog uitdeelde, was dat geen overdrijving. Miami verloor de derde wedstrijd met 113-77, een ongehoord groot verschil in de historie van de finale. En 51 van de punten van San Antonio waren dan nog afkomstig van twee zogenoemde role players, harde werkers die LeBron James volledig overschaduwden. Amerika genoot. Het opschepperige Miami blijft immers weinig geliefd, terwijl de onbaatzuchtige arbeidsethiek van San Antonio waardering oogst.

James heeft een sterke ploeg om zich heen. Miami was met afstand de beste in het reguliere NBA-seizoen, door 66 matchen te winnen en er slechts 16 te verliezen. Maar hebben ze nu de juiste teamgeest, het onderlinge vertrouwen waarmee clubs - niet individuen - winnen? Vorig jaar wel. Nu is het contrast groter.

San Antonio won dan weer afgetekend de eerste en derde wedstrijd dankzij uitstekend teamwork. Coach Popovich zet in op zijn club als team. Het is een ongewone verzameling mannen, die als 'de Verenigde Naties van de liga' wordt omschreven omdat er negen buitenlanders in spelen. "Alledrie zijn ze hoogst intelligent", zegt hij over de kern van San Antonio. "Ze waarderen elkaars succes." Dat bleek afgelopen week nog, toen Duncan zijn toch vooral onbekende teamgenoten complimenteerde met de woorden "ongelooflijk verhaal".