Is dit nu een echte Vermeer of niet?
Het aan Johannes Vermeer toegeschreven schilderij Sint Praxedis (1655) is gisteravond voor omgerekend 7,85 miljoen euro geveild in Londen. Veilinghuis Christie's had het werk getaxeerd op 8 tot 10 miljoen euro.
De ietwat tegenvallende verkoopprijs voedt de twijfel over de vraag of het doek inderdaad van de Delftse meester is. Het bedrag is een fooi voor een echte Vermeer en veel te hoog voor een niet-Vermeer. Sceptici hadden Christie's aangeraden om de verkoop uit te stellen om nader onderzoek te plegen.
Het portret van Praxedis, een Romeinse heilige uit de tweede eeuw die christelijke martelaren verzorgde, was eind jaren zestig toegeschreven aan Vermeer. Indertijd was het doek tijdelijk te zien in het Metropolitan Museum van New York. In 1986 werd dit oordeel bevestigd door de Amerikaanse Vermeer-deskundige Arthur Wheelock, volgens wie Vermeer het heeft gekopieerd van de Florentijnse schilder Felice Ficherelli.
Onlangs hebben ook onderzoekers van de Vrije Universiteit en het Rijksmuseum bepaald dat het een jeugdwerk van Vermeer is. Een soort DNA-test had bijvoorbeeld uitgewezen dat het loodwit eveneens is gebruikt bij Vermeers Diana en haar nimfen.
Maar er zijn genoeg sceptici, zoals voormalig Mauritshuis-directeur Frits Duparc, die een kleine twintig jaar geleden de grote Vermeer-tentoonstelling organiseerde. Een twijfelaar is Jorgen Wadum, het voormalige hoofd restauratie van het Mauritshuis in Den Haag. Hij heeft de Praxedis onderzocht en hij struikelde onder meer over de 'wiebelige' manier van verf aanbrengen, iets dat hij nooit bij Vermeer heeft aangetroffen. Maar wel bij Ficherelli.
Amerikaanse filantroop
Veelzeggend was dat Sint Praxedis, dat qua thematiek danig verschilt met andere Vermeers, in 2010 geen deel uitmaakte van de Jonge Vermeer-tentoonstelling in het Mauritshuis.
Het gebeurt zelden dat er een Vermeer onder de hamer komt. Er zijn immers maar 35 schilderijen van hem bekend en die hangen vrijwel allemaal in een museum. Dat zou ook het geval moeten zijn met Het Concert (circa 1666), ware het niet dat dit doek in 1990 is ontvreemd uit een museum in Boston en sindsdien spoorloos is. Dit schilderij heeft een waarde van 150 miljoen euro.
De Sint Praxedis behoorde tot de privécollectie van de Amerikaanse filantroop en kunstverzamelaar Barbara Piasecka Johnson, die afgelopen jaar april op 76-jarige leeftijd is overleden. De opbrengst van haar 'Vermeer' gaat naar een goed doel.