Dansaertwijk blijft anti-COS

Twee rode affiches hangen sinds vorige maand op de etalageramen van twee leegstaande panden in Dansaertwijk. Ze kondigen een aanvraag voor een bouwkundige vergunning aan. Sonja Noël vielen ze meteen op. "We dachten dat dit hoofdstuk afgesloten was", zegt de uitbaatster van Stijl, een boetiek die iets verderop ligt, verbolgen.

Met dit hoofdstuk bedoelt ze: het COS-hoofdstuk. In 2015 raakte bekend dat vastgoedmakelaar Gérald Hibert de twee panden in kwestie opkocht. Zijn plan was om de muren tussen een voormalig restaurant en klerenwinkel op te breken zodat er 800 vierkante meter verhuurd kon worden aan COS, het luxueuzere zusje van de Zweedse keten H&M. Er kwam evenwel niets van in huis: zowel de stad Brussel als het Brussels Gewest wezen de vergunningsaanvraag af.

Dat Hibert nu een nieuwe poging doet, gaat er bij Noël niet in. "Ik blijf erbij: als die plannen doorgaan, dan gaat het unieke karakter van de Dansaert verloren." Want, zo redeneert ze, als COS komt, dan komen ook andere multinationals. "We willen geen tweede Nieuwstraat worden", zegt de dame die zelf in de wijk woont. "Dit is een volkse buurt. Er is plaats voor kleine ontwerpers, voor kruideniers, voor cafés waar je de eigenaar bij naam kent. Die diversiteit dreigt in het gedrang te komen."

In tegenstelling tot de vorige keer krijgt de strijd van Noël nu minder navolging. Hingen andere boetieks twee jaar geleden nog massaal 'NO COS'-posters op, dan zeggen ze deze keer "geen tijd te hebben" of "positief te willen blijven".

Modejournaliste Linda Van Waesberge vindt dat logisch. "Ik snap de bezorgdheden, maar je moet realistisch blijven. De twee panden in kwestie staan na twee jaar nog altijd leeg. Dat komt de wijk toch ook niet ten goede." Ze wijst naar de geruchten dat H&M ook zelf plannen heeft in de straat. "Je kunt zoiets niet blijven tegenhouden."

Niet onbelangrijk in dit verhaal zijn een Princesse tam.tam en een Brandy Melville: net als COS internationale ketens. Die lijken de buurt in de jaren dat ze er zijn toch niet drastisch veranderd te hebben. "We zijn niet tegen COS zelf", verduidelijkt handelsvereniging Downtown Dansaert. Volgens hen is het vooral het formaat van de keten dat het lastig maakt. In tegenstelling tot andere ketens zouden voor COS twee panden met mekaar in verbinding worden gebracht. "Als dat kan, dan riskeren we dat andere vastgoedmakelaars volgen en hetzelfde trachten te doen. Dat is nefast voor de kleinere handelaar."

'Geen bewoners weggeduwd'

Die kleine handelaar mag dankzij internationale ketens dan wel meer volk voorbij zien komen, hun komst zal zeker en vast een impact hebben op de vastgoedprijzen, beaamt stadssocioloog Stijn Oosterlynck (Universiteit Antwerpen). Veel kun je niet aan dat proces doen in een markteconomie, meent hij. "Een belangrijk instrument dat een stad wel heeft, is grote winkelruimtes tegenhouden."

Dat ook bewoners zelf door de komst van grote ketens worden weggeduwd, zoals Noël vreest, spreekt hij tegen. "Je kunt dit perfect tegengaan met een beleid dat winkels stimuleert om boven hun pand appartementen te voorzien."

Hij wijst er nog op dat de gentrificatie - een fenomeen waarbij de oorspronkelijke bewoners worden verdrongen door wie een hoger inkomen heeft - de afgelopen vijftien jaar in de Dansaertbuurt best meeviel. "Uit onderzoek blijkt dat het een buurt is die vrij traag verandert."

Bij de stad Brussel willen ze voorlopig geen reactie geven. "Het college zal een beslissing nemen na de paasvakantie", klinkt het op het kabinet van schepen van Handel Marion Lemesre (MR). Bij de vastgoedmakelaar in kwestie was gisteren niemand bereikbaar.