Verboden toegang, u werd gescreend

Waarom worden de 37 geweigerd?

Het gaat niet om kruimeldieven of mensen die tien jaar geleden in een vechtpartij verzeilden, zoveel is zeker. De politie linkte de bezoekerslijst namelijk aan verschillende databanken zoals de Algemene Nationale Gegevensbank en die van Interpol en Europol. De politie hanteerde daarvoor verschillende filters. In eerste instantie werd geselecteerd op basis van zware misdrijven. Denk: zware geweldpleging, ernstige zedenfeiten, links met radicalisme en terreur. De tweede filter bakende af wanneer de feiten werden gepleegd en wat de precieze context was. "Van de dossiers die overbleven, hebben we een individuele risico-inschatting gemaakt", zegt Peter De Waele, woordvoerder van de Federale Politie.

Toch lieten enkele 'gedupeerden' al van zich horen. Zo claimt een dertiger dat een incident op Tomorrowland 2016 de aanleiding was: hij heeft toen medebezoekers natgespoten met een waterpistool gevuld met gin-tonic. "Als we zo streng zouden zijn, dan zouden we geen 37 mensen moeten weigeren. Dan zouden we er maar 37 mogen toelaten", reageert De Waele. De screening is intussen afgelopen, de politie vond geen bijkomende probleemgevallen en houdt het dus voorlopig op die lijst van 37 namen. De Waele: "Tomorrowland zelf kan wel nog mensen weigeren, zoals ook de Chiro-fuif van Zwevezele relschoppers mag weren."

Waarom op Tomorrowland?

De grootschalige Tomorrowland-screening is de eerste in zijn soort, zeker in ons land. Het initiatief kwam van de politie, die vroeg toestemming aan de lokale besturen. Daarna ging ze aan de slag. Het internationale karakter van Tomorrowland - zowat de helft van de bezoekers komt uit het buitenland - bleek een belangrijke aanleiding. "Het leek ons interessant te weten of er van die bezoekers misschien mensen internationaal geseind staan", zegt De Waele.

En dan zijn er nog de praktische redenen. Tomorrowland vraagt iedereen die een ticket koopt om zich te identificeren met naam en geboortedatum. Zonder die informatie kun je niemand screenen. Dat is dus niet mogelijk bij pakweg Rock Werchter of Pukkelpop, die andere groten van het festivalseizoen. Daar kan één bezoeker meerdere tickets kopen op één naam. Daar is het dus een onbegonnen zaak, al screenen die festivals wel al hun vrijwilligers. "Iedereen op het terrein, de camping en de parkings: alles samen zo'n 15.000 mensen. Een screening van alle bezoekers is nooit overwogen", zegt Dirk Claes (CD&V), burgemeester van Rotselaar.

Mag zo'n screening dan zomaar?

Dat blijft het grootste discussiepunt. De Privacycommissie staat op haar achterste poten, ook professor strafrecht Paul De Hert (VUB), gespecialiseerd in privacy, heeft er zijn twijfels bij. Alle bezoekers werden preventief gecontroleerd, vermoedens dat die bezoekers iets hebben mispeuterd speelden niet mee. Dat druist mogelijk in tegen de privacyregels. De politie zelf zegt binnen het wettelijk kader gehandeld te hebben. Het Comité P is een onderzoek gestart, op een verdict is het nog een tijdje wachten.

Al is privacy niet het enige probleem, haalt Jan-Willem Lust van deJuristen aan in een opiniestuk in deze krant (pagina 2). Als de politie een selectie maakte op feiten uit het verleden, dan kan dit geïnterpreteerd worden als een tweede straf voor hetzelfde feit. En dat druist in tegen de beginselen van onze rechtsstaat.

Wordt dit de nieuwe norm?

Nee, al zeker niet op korte termijn. Het lijkt onmogelijk om volgend jaar alle festivalbezoekers op voorhand te screenen. Het is al een huzarenstukje om dat jaarlijks één keer te doen voor 400.000 Tomorrowland-bezoekers. Als je daar alle andere festivalbezoekers bijneemt, dan komt die teller op een veelvoud te staan. En dan spreken we nog niet over de jaarlijks honderden grote concerten in zalen als Sportpaleis of Vorst Nationaal, waar regelmatig tienduizenden mensen op afkomen.

"De politie beslist. Als ze het ons komen vragen, weet ik niet of we zouden weigeren. Of kunnen weigeren", zegt Jan Vereecke van de Sportpaleis Group. "De veiligheid staat boven alles. Potentiële rampen vermijden, wie kan daar tegen zijn? Maar we moeten alles in perspectief zien. Niemand zit erop te wachten om dit voor elk groot publieksevenement te doen."

Maar toch vindt de testcase hier en daar bijval. "We móéten dit soort screenings uitvoeren", zegt Peter Decuypere, stichter van I Love Techno en event marketeer. "We moeten niet klagen over privacy, als je ziet hoeveel we zelf blootgeven op sociale media. Het kan van goudwaarde zijn voor de veiligheid."