Tapes drijven Danneels in het nauw

Kardinaal raadde slachtoffer Vangheluwe af om misbruik openbaar te maken, zo blijkt uit opgenomen gesprek

BRUSSEL

Danneels houdt vol dat hij nooit de intentie had het misbruik in de doofpot te steken. ‘De kardinaal werd gevraagd deel te nemen aan een verzoeningsgesprek’, aldus zijn woordvoerder. ‘Dat hij suggereerde dat het slachtoffer het best vergiffenis kon schenken, moet men in een pastorale context zien.’

Op 23 april riep Danneels inderhaast een persconferentie bij elkaar nadat bekend was geraakt dat hij al van begin april op de hoogte was van het feit dat bisschop Vangheluwe zijn neef dertien jaar lang had misbruikt, van zijn vijfde tot zijn achttiende. De bisschop had Danneels gevraagd op 8 april deel te nemen aan een gesprek met het slachtoffer. “Er is van mijnentwege nooit ook maar een schijn van poging ondernomen om de zaak in de doofpot te stoppen of er de mantel van de geheimhouding over te gooien”, benadrukte de gewezen aartsbisschop. “Het doet daarom veel pijn om te zien welke verwijten en verdenkingen er nu tegen me ontstaan. (...) Het doel van de bijeenkomst was immers dat ik zou luisteren.”

Uit een opname die het inmiddels 42-jarige slachtoffer van het gesprek maakte en die De Standaard dit weekend publiceerde, blijkt echter dat de kardinaal meer deed dan luisteren. Hij raadde het slachtoffer af het misbruik te openbaren, tenminste tot Vangheluwe een jaar later met pensioen zou gaan. “Monseigneur gaat volgend jaar zijn ontslag geven, eigenlijk zou het beter zijn dat je wacht. (...) Ik weet niet of je voordeel zou doen met het aan de grote klok te hangen, noch voor u, noch voor hem. Zo breng je hem in een lastig parket. Denk niet dat dat iets zou uithalen, noch voor u noch voor hem.”

Als het slachtoffer vraagt om Vangheluwe uit zijn functie te ontzetten, antwoordt Danneels: “Dat is toch sterk wat wordt gevraagd. Het is toch sterk te zeggen: je moet publiek vernederd worden voor iedereen.” Op de vraag van het slachtoffer welke oplossing Danneels dan wel voorstelt, klinkt het: “We kunnen ook vergiffenis vragen en vergiffenis schenken, dat is ook een mogelijkheid.” Eerst wordt het slachtoffer zelfs voorgesteld om zelf vergiffenis te vragen.

Danneels zegt te betreuren dat de inhoud van het onderhoud is uitgelekt in de pers. “De kardinaal is erg ontgoocheld en aangeslagen”, vertelt zijn woordvoerder Toon Osaer. “Hij dacht dat hij deelnam aan een discreet, vertrouwelijk gesprek en wist niet dat zijn woorden opgenomen werden. Bisschop Vangheluwe had hem gevraagd aanwezig te zijn op een bemiddelend gesprek met het slachtoffer en diens familie. Het slachtoffer wilde het ontslag van de bisschop, maar de rest van zijn familie was daar erg verdeeld over. Waarom hij het slachtoffer niet doorverwezen heeft naar de commissie-Adriaenssens? De bisschop had hem gevraagd te helpen een verzoening te bewerkstelligen, maar daarin is hij gefaald. Toen het slachtoffer plotseling op een ontslag aandrong, zei de kardinaal dat zoiets niet in zijn macht lag. Hij was toen al met pensioen. Op 8 april werd ook besloten dat er een tweede gesprek nodig was. De kardinaal wou daar op wachten en intussen het eerste onderhoud confidentieel houden uit respect voor het slachtoffer, maar die was inmiddels zelf naar de commissie gestapt.”

Danneels houdt vol dat hij nooit de intentie had om de zaak in de doofpot te steken. “Dat hij suggereert om vergiffenis te schenken, is een pastorale benadering. Al begrijp ik dat mensen met wat we nu weten struikelen over die uitspraak en dat het slachtoffer niet op zo’n antwoord zat te wachten. Of de kardinaal wou voorkomen dat het nieuws openbaar werd gemaakt? Tja, ik kan natuurlijk niet in het hoofd van de kardinaal kijken, maar het is niet onwaarschijnlijk dat dat argument heeft meegespeeld in zijn benadering.” Aartsbisschop Léonard wenste niet te reageren.

Christine Mussche, advocate van de neef van Vangheluwe en andere slachtoffers van seksueel misbruik binnen de kerk, reageert verbolgen op de verklaring van Danneels. “Wat houdt de kerk tegen om eindelijk een mea culpa te slaan? Ik ben er haast zeker van dat gemeende excuses mijn cliënt niet koud zouden laten. Hij heeft besloten de tapes naar buiten te brengen nadat de kerk had gezegd dat hij ‘zwijggeld’ had ontvangen. Die nieuwe kwetsende beschadiging deed hem overkoken. Hij is geenszins uit op wraak, maar wil aantonen dat hij nooit uit was op geld of chantage, enkel op het ontslag van zijn oom. Het gesprek heeft hij opgenomen om een bewijs in handen te hebben dat hij het misbruik wel degelijk had gemeld. Eerst hebben we de opnamen overgemaakt aan het gerecht, met de boodschap ‘communiceer hierover’, maar ook die oproep bleef zonder gehoor.”

Mussche noemt de opnamen “een uniek document”. “Ze leggen een systeem bloot: zo ging de kerk te werk bij de slachtoffers van seksueel misbruik. Het is crimineel om zo’n systeem van toedekken, waardoor er nieuwe slachtoffers gemaakt konden worden, jaren te laten doorgaan. Er mag geen twijfel over bestaan dat dit ook anderen is overkomen. Deze tapes zijn daar het ultieme bewijs van.”