Grote stress in het beloofde land

Vandaag stelt Marianne Vervliet (vakgroep sociale agogiek) op een UG-conferentie over niet-begeleide minderjarigen de conclusies voor van haar doctoraal onderzoek. Ze volgde 103 minderjarigen, waarvan de helft Afghanen, gedurende anderhalf jaar. De conclusies en de aanbevelingen.

1 België mag het land van melk en honing lijken, de meeste jongeren ervaren hier tal van stressfactoren, die bovendien niet af- maar toenemen naarmate ze hier langer verblijven. Hoewel ze allemaal recht hebben op onderwijs, gezondheidszorg en opvang, worden asielzoekers heel anders behandeld dan niet-asielzoekers. De eersten komen in grote centra terecht waar aangepaste begeleiding soms ontbreekt, de anderen worden veel beter omkaderd door vooral de Bijzondere Jeugdzorg.

2 De dagelijkse problemen zorgen voor grote angst en veel gevallen van post-traumatische stress, die ook na een verblijf van langer dan een jaar niet verminderen. Er is te weinig psychologische begeleiding.

3 De juridische procedures bepalen in grote mate welke kansen de jongeren krijgen, zelf hebben ze daar weinig impact op. De afgewezen asielzoeker verliest bij meerderjarigheid alle toegang tot onderwijs. Bovendien is er te veel nadruk op taalbeheersing, waardoor erg begaafde leerlingen toch in technische of beroepsrichtingen terechtkomen.

4 De jongeren blijven zich verzetten tegen de beperkingen die hen worden opgelegd, ze worden gestuurd door een sterke wil en een grote hoop op beter leven. Ze moeten niet alleen worden beschouwd als kwetsbare individuen maar ook als actoren.

5 De belangrijkste aanbeveling is dat de overheid moet uitgaan van de jongeren in plaats van hun administratieve status primordiaal te stellen. Tevens moeten we af van de strikte leeftijdsgrens: tot achttien alle mogelijkheden, daarna in veel gevallen niets meer.

Vervliet, M. (2013). The trajectories of unaccompanied refugee minors: Aspirations, agency and psychosocial well-being. Gent: Academia Press.