De satire voorbij

Nee, meester Walter Van Steenbrugge wil geen namen noemen. "Maar ik kan u verzekeren: ik krijg hier een onophoudelijke stroom reacties binnen van mensen die blij zijn dat ik van me heb afgebeten. Vaak zijn het reacties van mensen die zelf ooit door Koen Meulenaere zijn aangepakt, en me vertellen dat ze ook zelf lang overwogen hebben om stappen tegen hem te ondernemen."

Van Steenbrugge deed deze week wat weinigen hem ooit hebben voorgedaan. Nadat hij nog maar eens door de mangel was gehaald in Bladspiegel, de column van Knack-journalist Koen Meulenaere, schreef hij een recht van antwoord.

In zijn tekst, die afgelopen woensdag werd afgedrukt in Knack, stelt de advocaat dat hij het slachtoffer is van een "ongebreidelde lastercampagne". Over Meulenaeres motieven laat Van Steenbrugge zich hier niet rechtstreeks uit, maar hij suggereert ze wel. "Ik mag hopen dat de onophoudende kritiek op mij als persoon en advocaat geen uitstaans heeft met het feit dat ik de raadsman ben van een persoon die tegen dhr. Koen Meulenaere een strafklacht heeft ingediend wegens laster en misdrijf van namaking."

Klacht wegens laster

De persoon waarover Van Steenbrugge het hier heeft is Freya Van den Bossche, die in 2006 als toenmalig minister van Begroting een klacht wegens laster tegen Meulenaere had ingediend. De klacht kwam er nadat Meulenaere herhaaldelijk had beweerd dat ze haar eindverhandeling niet zelf had geschreven.

Een uitspraak in de zaak is ondertussen nog altijd niet gevallen, maar Van Steenbrugge is er wel van overtuigd dat Meulenaere zijn columns gebruikt om de juridische procedure te beïnvloeden.

"Ik word door Meulenaere opgevoerd sinds ik in die zaak optreed als raadsman voor Freya Van den Bossche", zegt Van Steenbrugge. "Ik neem de vrijheid om het niet toevallig te vinden dat Meulenaere me sindsdien systematisch en in steeds grovere mate over de hekel haalt. Al zes jaar lang drijft hij de spot met mijn levensstijl en kapsel, en telkens weer word ik opgevoerd als een klungelaar. Ik heb dat al die jaren over me heen laten gaan. Omdat ik voor een maximale invulling van de vrijheid van meningsuiting ben, en ook absoluut voorstander ben het recht op satire, ook als die satire kwetsend is."

Waarom Van Steenbrugge vroeger niet en nu wel een recht van antwoord wilde zien verschijnen? "Omdat hij in zijn column van 4 januari jongstleden over de schreef is gegaan. Satire betekent niet dat er geen ethische of juridische grenzen meer bestaan. Drie pagina's lang mengt Meulenaere feiten, halve waarheden en manifeste leugens over mij door elkaar, met slechts één doel voor ogen: mijn naam en mijn beroepseer beschadigen. Dat is niet langer het werk van een satiricus, maar van iemand met een dubbele agenda. Wat Meulenaere als satire verkoopt, is in wezen een poging om mij, een juridische tegenstander, onderuit te halen."

In zijn recht van antwoord schrijft Van Steenbrugge dat Meulenaere de ene onwaarheid aan de andere rijgt. Concrete voorbeelden noemt hij echter niet. "Als advocaat mag ik niet openlijk ingaan op rechtszaken die nog lopen", zegt Van Steenbrugge. "Meulenaere weet dat, en maakt daar ook uitvoerig misbruik van. Maar goed, misschien moet u eens met mijn cliënt Iljo Keisse bellen (wielrenner die geschort werd wegens vermeend dopinggebruik, JdP) Volgens Meulenaere heeft Keisse dankzij mijn gepruts zijn zaak verloren. In werkelijkheid, en dat zal Keisse u ook bevestigen, hebben we die zaak gewonnen. Hetzelfde geldt trouwens over dat dodelijk verkeersongeval in Anzegem waar Meulenaere over schrijft. Ik verdedigde de ouders van de slachtoffers. Vraagt u maar eens aan hen hoe ze over mijn werk als advocaat denken."

Volgens Van Steenbrugge werd zijn recht van antwoord pas na lang aandringen geplaatst. Het feit dat zijn reactie gevolgd wordt door een nieuw satirisch stuk van Meulenaere waarin dit keer zijn recht van antwoord door de mangel werd gehaald, zint de advocaat allerminst. "Het is een nooit eerder geziene overtreding van de wet", zegt hij.

Of hij overweegt om verdere stappen te ondernemen, wilde Van Steenbrugge gisteren niet zeggen. "Maar ik vind het wel onwaarschijnlijk dat een blad als Knack toestaat dat zo'n fundamenteel recht wordt geridiculiseerd. Het lijkt me duidelijk dat ik niet alleen door Meulenaere word geviseerd. Zoals u weet verdedig ik tientallen slachtoffers van misbruik binnen de kerk, en wordt Knack bestuurd door een katholieke familie (Van Steenbrugge doelt op Roularta-baas Rik De Nolf en zijn familie, JdP). Mijn rol in dat dossier wordt daar bij Knack duidelijk niet gewaardeerd."

Pathologisch ongevoelig

Net als Van Steenbrugge had ook toenmalig Open Vld-senator Patrik Vankrunkelsven ooit de twijfelachtige eer om met grote regelmaat te worden opgevoerd in de column van Meulenaere. Vankrunkelsven heette er consequent Kabouter Drift en werd bij herhaling afgeschilderd als een geweldenaar die zijn handen niet kan thuis houden.

"Ik heb ooit serieus overwogen om zelf klacht in te dienen. Ik had het ook gedaan als het me niet was afgeraden door vrienden, die me vertelden dat het dan alleen maar erger zou worden, en door de Raad voor Journalistiek.

"De tijd heeft de wonden ondertussen geheeld, maar ik vind de praktijken van Meulenaere nog altijd zeer laakbaar. Natuurlijk heb ik niks tegen kritiek of satire. Wel integendeel. Maar er zijn wel grenzen. Hugo Camps is in jullie krant ook wel eens hard. Te hard, vind ik, maar hij is anders dan Meulenaere niet selectief hard. Camps hakt niet consequent op één slachtoffer in. Hij is ook in staat om iets moois over iemand te schrijven. Meulenaere doet dat nooit. Hij is consequent zuur en voedt voortdurend de antipolitiek.

"Meulenaere presenteert zijn stukken als satire, maar dat is in wezen maar een dekmantel om mensen doelbewust te raken of, in sommige gevallen, zelfs te kraken. Zijn werkwijze is bijna altijd dezelfde. Hij laat zich informeren of opstoken door de tegenstrevers van zijn doelwit, in mijn geval waren dat mensen binnen en buiten de Open Vld. Die informatie zet hij dan in zijn stuk. Ongeverifieerd, want in de zogenaamde satire is dat natuurlijk niet nodig, maar het wordt wel gepresenteerd als de waarheid."

"Ik ben zelf een doelwit geworden nadat ik ooit een nogal heftige discussie had gehad met een Knack-journalist (Dirk Draulans, JdP). Ik vond dat hij ten onrechte een beschuldigend stuk had geschreven over stamcelonderzoekster Catherine Verfaillie. Het was het begin van een georchestreerde strijd tegen mijn persoon."

"Vaak wordt gezegd dat Meulenaere zich laat inlichten door Jean-Marie Dedecker, maar dat durf ik niet zeker te zeggen. Wat ik wel weet is dat Karel De Gucht hem een tijd lang van informatie heeft voorzien over Guy Verhofstadt en Patrick Dewael." (Karel De Gucht ontkent dat in alle talen, "ik heb in mijn hele leven nog nooit met de heer Meulenaere gesproken, aldus De Gucht)

"Zoals u weet ben ik arts. Vanuit die ervaring zou ik Meulenaere een pathologisch ongevoelig man durven te noemen. Ik wil hem zeker niet goedpraten, maar ik vermoed dat hij niet meer goed beseft hoezeer wat hij schrijft sommige mensen kan raken. Ik ken slachtoffers die nauwelijks nog buiten durfden te komen of echtgenoten van slachtoffers, die na een zoveelste column in snikken zijn uitgebarsten.